سوختم💛

درود بر شما بانوی گرامی
غزلی خوب بود
در این مصراع گویا ساختار معنی در آن مرمت می‌خواهد
« جان کَندنِ تن از نفس طومار عمرم گشت و بس»
اگر اجزای آن را در جای خود قرار دهیم اینگونه می‌شود : « طومار عمرم جان‌کندن تن از نفس شد» و چون به قول سعدی : نفس ( ممد حیات ) است؛ معنی منطقی متصور نمی شه.
لذا اگر قفس باشه منطقی است

درود بر سرود و سراینده
غزلی زیبا خواندم و لذّت و بهره بردم؛ سپاس.
*
درنگ و دقّت سراینده در تنظیم شعر، از همۀ جزئیاتی که این شعر را زیبا و خواندنی کرده، ستودنی‌تر است:
1) متضادها:
یُمن در برابر نحسی = فرخندگی یا شگون در برابرِ شومی؛
شب در برابرِ صبح + فردا؛
ابتدا (آغاز) در برابرِ پایان: «پایان رسیدم ابتدا» بیانی بسیار زیباست؛
بیداری در برابرِ خواب و رؤیا؛
جان در برابرِ تن: «جان کندنِ تن» بیانی بسیار زیباست ولی «از نفس» ادای مقصود نکرده است. با نظر جناب حکیم در این باره موافقم و اگر بخواهید ’قفس‘ را جانشین آن کنید،’در‘ را هم بجای «از» در نظر داشته باشید؛
پنهان و پیدا...

2) تناسب‌ها:
تناسب موج و جزر و مد و دریا؛ و کم و کمتر.
تناسب آوایی مد و درد...

3) و برخی ترکیبات: نحسیِ احوالِ دل، وادیِ اندوه شب، فالِ یلدا، مجذورِ کُندِ لحظه‌ها، کابوسِ تب، آویزۀ جزرِ جنون هم جالب‌توجّه هستند.
*
یک نکته:
در بیت اوّل، «صبح فردا» که برای «دیشب» آمده است از این جهت مناسب بنظر نمی‌رسد که از سویی ’صبحِ فردایِ دیشب‘ با امروز برابر است و از سوی دیگر شاعر دارد در امروز سخن می‌گوید (با آوردنِ «دیشب»)؛ یعنی فردا و امروز به هم درآمیخته است. هرچند که خواننده درمی‌یابد که منظور فردایِ دیشب است نه فردایِ امروز.
*
دریافتی از یک ترکیب شگرف:
«پایان رسیدم ابتدا! مجذور کُندِ لحظه‌ها»؛
این مصراع خیلی زیباست: از پیوستنِ دو کلمۀ متضاد پایان و ابتدا، عبورِ سریع یا سرعتِ بسیار فهمیده می‌شود، مثلِ: شروع نشده تمام شد. و از آنجا که فعل «رسیدم» در این میان آورده شده، از آن طی شدنِ سریعِ عمرِ آدمی (در اینجا خداناکرده: عمرِ شاعر) برمی‌آید.
بخش دیگر مصراع، یعنی «مجذورِ کُندِ لحظه‌ها» هم در واقع بیانِ دیگرِ همان مفهوم است. هرچند که در ظاهر، لفظ «کُند» با آن طی شدن سریع عمر در تضاد است که از «پایان رسیدم ابتدا» فهمیده می‌شود، امّا در واقع اینطور نیست بلکه شاعر فقط شبحی یا سایه‌ای از تضاد را نشان داده است.
خودِ «مجذورِ کُندِ لحظه‌ها» ترکیبی ناب و شگرف است. میان معنی «مجذور» و «کُند» نوعی ناسازگاری و تضاد وجود دارد؛ زیرا «مجذور» اصلاً از کُندی یا آهستگی و آرامی بویی نبرده است بلکه دقیقاً و کاملاً برعکس است. چنانچه مثلاً عدد 5 را در خودش ضرب کنیم، 25 می‌شود؛ که این مجذورِ آن است. بعد مجذور همین 25 می‌شود 625، و مجذور این عدد می‌شود 390325 و... همینطور با این کار، اعداد با سرعت بسیار، بزرگ و بزرگتر می‌شوند بطوری که به هیچ وجه با جمع یا تفریق قابل سنجش نیست (که گذرِ عمر با جمع و تفریق محاسبه می‌شود).
سراینده صفتِ «کُند» را به مجذورِ بسیار تُند تحمیل کرده و ترکیب زیبای «مجذورِ کُندِ لحظه‌ها» را آفریده است تا وجود مجذور را برای بیان خود مناسب، و برای خواننده پذیرفتنی کند. یعنی با آوردن کلمۀ «کند» خواسته است که افساری بر اسبِ تندرو مجذور بزند و در این کار موفّق هم بوده است زیرا نتیجۀ ترکیب (مجذور کُند لحظه‌ها) این شده است: گذرِ تُندِ عمر!
این، تجمیع ظریف و نهان اضداد، و آفرینشی هنری است هرچند ممکن است برخی با چنین برداشت موافق نباشند.
کلکتان همیشه نویسا