یادتووخیال من

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم.
شعری پیش رو داریم از جناب آقای محمد هادی زارع که چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.

از سابقه ی سرایش شاعر و اینکه چند سال است به سرودن مشغول هستند اطلاعی ندارم لذا نقدم را معطوف به این شعر میکنم و گفتنی ها را در خصوص این شعر خواهم گفت.


♦️ چیدمان نحوی و ساختاری و عروضی

با مطالعه ی شعر این شاعر عزیز متوجه میشوم که شاعر وزن را بلد است قافیه را می‌شناسد و از قوالب شعر باخبر است که برای شروع شاعری یکی از لوازم ضروری و قطعی است ولی چون محتوای شعر بر اساس آنچه خوانده ام ایراداتی دارد لذا در باب محتوا بیشتر حرف خواهم زد


♦️ مهندسی کلمات در شعر

پس از نحو و ساختار، مهندسی کلمات در شعر از هر نوع قالبی مهمترین رکن است واگر شاعری این مهم را نادیده بگیرد نوشته اش فقط شبیه شعر می شود.

مهندسی کلمات یعنی انتخاب و چینش کلمات و ساختن تصاویر در حد اعجاز به طوری که هیچ کس نتواند ادعا کند که با تغییر کلمه ای یا جمله ای می تواند شعر شاعر را زیباتر کند.

درست است که شعر جوشش الهام است اما جوشش به معنای آن نیست که هر چیزی به ذهنمان رسید نوشته و بدون تغییر راهی ذهن مخاطب کنیم باید به دنبال شعر رفت و آن را ساخت و مهندسی کرد تا بنای شعرمان زیبا و زیبا تر شود.

در سرایش شعر، انتخاب و چینش واژگان بسیار اهمیت دارد و یک شاعر باید تلاش کند که خیال و عاطفه‌ی خود را در قالبِ کلامی یکدست و متناسب ارائه کند. در واقع می‌توان از شعر با عنوان مهندسی جادویی کلمات یاد کرد.

🔰 در این غزل مشاهده کنید

📌فن بیان ندارم ازتوسخن بگویم
دیوانه ام که دارم عقل بلاگرفته📌

آیا مصراع دوم این بیت نمی‌توانست با مهندسی بهتری ارائه شود؟

دارم عقل بلا گرفته اصلا چه معنی میدهد؟

دارم یعنی چوبه ی دار من؟ لا ادری

دارم یعنی من دارم؟ لا ادری


♦️ برای سرودن یک شعر توجه به فرم و ساختار، بسیار مهم است در قالب‌های سنتی لزوم رعایت قالب، ناخودآگاه شاعر را به سمت چینش شاعرانه‌ی واژگان می‌کشاند، اما در شعر آزاد، این دیگرگونه نوشتن و جا به جایی ارکان به شکل مطلوب، بر عهده‌ی خلاقیت و ابداعِ شاعر است.
پراکنده‌گویی و توضیحات اضافی در شعر سرایی جایز نیست، اما باید توجه داشت که حذف و ویرایش آسیبی به ساختمان و محتوای شعر وارد نکند.
در شعرهایی روایی و غیر روایی، همواره توجه شاعر باید به ارتباطات عمودی باشد و در هر بند از شعر چهارچوب محتوایی را رعایت کند.


🔰 این بیت از این غزل را در نظر بگیرید

📌جنگی دردرونم مابین عقل وجانم
یارب دوضدچگونه ذات مراگرفته📌

اولا عقل و جان فقط به ضرورت وزنی آورده شده چرا که مفهوم بالا و والای عقل و جان هیچ تضادی باهم ندارند و اصلا عقل در جان مستتر است و سیال

ثانیا کلمه ی دو ضد را مشاهده میکنید که اصلا خوش ننشسته و وصله ی ناجوری است در این مصراع


ایهام، ابهام و مستقیم گویی، اوزان شعری، موسیقی کلمات و عاطفه و تخیل، ازجمله موارد دیگری است که در شعر باید به آنها بیش از اندازه توجه کرد تا شعر ما در سلامت کامل باشد


📝 نکته

این شعر برای خودش زیبایی هایی داشت و محاسنی که به آنها اشاره می‌کنم و نقد را به پایان میبرم

✔️ ارتباط عمودی و افقی بین مصاریع و ابیات تا حد زیادی رعایت شده بود


✔️ موسیقی شعر سالم بود و بار موسیقایی شعر در حد قابل بود


✔️ وزن عروضی و قوافی تا جایی که دقت کردم ایرادی نداشت


✔️ غزل ، غزلی مردف بود که این خود مهم است و در ایجاد موسیقی شعر از المان های تاثیر گذار


✔️ زبان شعر سهل و ممتنع بود و برای مخاطب قابل هضم


✔️ از صور خیال و صنایع ادبی بهره داشت گرچه شاید کم


برای شاعر این شعر موفقیت های بیشتری را از درگاه خداوند متعال خواستارم



یا حسین بن علی

سید هادی محمدی




📝 یک آیه……………… یک نقد 📝



أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ

آیا مردم را به نیکی فرمان می دهید و خود را [در ارتباط با نیکی] فراموش می کنید؟ در حالی که کتاب خدا را
می خوانید. آیا [به وضع زیان بار و خطرناک خود] نمی اندیشید؟ بقره (۴۴)





منابع اسنادی


🔰 دكتر ابولحسن نجفی
درباره ی طبقه بندی وزن های
شعر فارسی مجله ی آشنایی با دانش


🔰 خواجه نصیرالدین طوسی

معیار‌الاشعار در علم عروض و قوافی، به اهتمام محمد فشارکی و جمشید مظاهری، انتشارات سهروردی


🔰 بهادُر، محمد صدیق خان

غُصن‌البان‌المورق بمحسنات‌البیان،