رنج‌های موزائیکی

سلام به همگی
و علی جان احمدی

محتوا در این سه اثر به ساختار–فرم میچربد. یعنی دغدغه ی چه گفتن از چگونه گفتن پررنگتر است.
شاعر با هوشمندی از وضعیت امروزی خود و جامعه سخن گفته و سعی کرده پردازشهای ذهنی خود را به مخاطب منتقل کند. اولین موردی که نظر من مخاطب خاص را به خود جلب میکند؛ زاویه دیدِ تازه ی شاعر در محوریتِ بافتاری ست که به شعر «شکل ذهنی» میبخشد و طرز حرکتِ محتوا را مشخص میکند.
مورد دیگر، همنواختی شاعر با نزدیک ترین و پر رابطه ترین عناصری ست که به شرط متمایز گفتن، میتوانند اِلمانهای شعرِ «دینامیک» باشند. این که شاعر بتواند به ساده ترین شکل، پوشش شاعرانه ای به محیط پیرامون بدهد بطوری که محصول بدست آمده از کیفیت ادبی برخوردار باشد نشان از هوش شاعرانه و درک ادبی او دارد.
توجه شاعر به نظام ساختاری تصاویر ساخته‌ شده و مضامین شعری قابل‌ توجه است، چراکه هریک از آنها توانایی و ظرفیت این را دارند که یک شعر را حمایت کنند و آن را به سرانجام برسانند. بنابراین معتقدم شاعر در کلیات–معنارسانی قابل قبول عمل کرده و توانسته اثار دغدغه مندی را ارائه بدهد.اما شعر خیلی خوب و روبجلو شعری ست که شاعرش به جز محتوا، توجه ویژه ای به فرم و جزئیات آن نیز داشته باشد. جزئیاتی که خودشان را در اجرای کامل ایده، تکنیکهای شعری، شگردهای زبانی–بازیهای زبانیِ خاص و... نشان میدهند تا عمقِ ساختهای مختلف در دل روساختِ اثر را افزایش بدهند.
«افکار ییلاقی ام را شانه میکنم و
سطور وحشی را چوپانی!»
اگر شاعر پس از ییلاق از واژه ی قشلاق هم استفاده میکرد، تضاد و تقابل دوگانه اتفاق می افتاد و منطق متن رعایت میشد. فرض کنید ییلاقی را حذف کنیم و بجایش زمستانی، یخ زده و... بگذاریم، چه بر سر ساختار جمله می آید؟ آیا معنا–مفهوم آن از بین میرود؟ خیر پاسخ منفی ست... این مسئله، همان جزییاتی ست که رعایت آن به زیبایی اثر می افزاید.

شاعر باید صحنه و اشیاء را بسازد و «نشانه های صحنه–اجزای صحنه» را به مخاطب نشان بدهد یا معرفی کند. یعنی وقتی از نیمکت همیشگی یا ساعت ها و قطب نماها به عنوان ایده ای در متن استفاده میکنیم، باید با تکنیک ترکیب سازی اجرای آنرا کامل کنیم تا باعث تکثر معنا و بهتر جاری شدنِ محتوای کلام شود.
کدام نیمکت همیشگی؟
کدام ساعتها و قطب نماها؟ یا چه نوع!
به قل معروف: ایجاز مخل به شعر آسیب میرساند، همانطور که اطناب ممل. هیچگاه مخاطب را در پی معنایی ناپیدا نباید فرستاد. دقت و وسواس در جزئیات میتوانست عمق بیشتری به مفاهیم بدهد و تصاویر خنثی را از اثباتی به اتفافی تبدیل کند. یادت باشد ادبیت زبان در ساختارِ شعر امروز برساخته است و اغلب از تمهیدات فرمالیستی پیروی میکند. زیرا وجهی زیباشناختی دارد و معنارسانی در درجه دوم اهمیت قرار میگیرد.

در آخر میتوان گفت: ما با اشعاری مواجه هستیم که بر پایه ی یک شاکله ذهنیِ نظام مند استوار شده‌ اند، اما شاعر در چیدمان عناصر مهم و کلیدیِ آن، گاه موفق و گاه ناقص عمل کرده است. یعنی مثل پازلی که یک قطعه آن گم‌ شده یا به‌ جای آن قطعه، قطعه ی ناهمخوان دیگری ثبت شده است، صورت کلی اثر را میبینیم و درمییابیم، اما در عین‌ حال به جای خالی یکی از قطعه‌ ها نیز اذعان داریم.‌

با آرزوی موفقیت برای علی جان شاعر با استعداد و سایر دوستان نبض قلمت سبز🌿 یاحق.