مرسده ( نسخه اساطیر غیر ایرانی)

سلام

و

به یقین برای روی دادن اتفاق فرخنده ی شعر آن چه که از لوازم اصلی محسوب می شود رسیدن به تصاویری ست که در عین درستی و قابل تصور بودن ، آن چه را که ارایه می دهد دارای منطق شعری ( مبرهن است که منطق شعری پس از در نظر گرفتن رهایی شاعر از قیود واقعیات به عنوان ملاک و معیار کاربرد دارد ) باشد بدان معنا که کلماتی که قرار است در دو یا چند سوی تصویر قرار بگیرند بتوانند علاوه بر آفرینش زیبایی و حصول شعریت ، به گونه ای با هم مرتبط باشند که امکان برقراری مراعات نظیر بین آن ها در یکی از سطوح معنایی وجود داشته باشد که این موضوع در چند تصویر آفریده شده در شعر حاضر تا اندازه ای که گفتن اش ضروری می نمود،غایب است ؛

گیسوی اسب سیاه در خم توفان نوح
اگر چه با کمی دوراندیشی می توان تصویر مورد نظر این بند را یافت که از شباهت گیسوی پریشان یار در دست باد و بال اسبی سیاه که در کشتی نوح سوار است و توفان یال را پریشان کرده است سخن می کند اما مشکل از ذهنیت مخاطب در خصوص توفان نوح آغاز می شود چرا که مخاطب برای این توفان تا کنون جنبه ای دایر بر زیبایی و جمال شناسی وجود نداشته است و آن چه از آن در ذهن مخاطب است قدرت ویران کنندگی و نابودی است و داستان نوح و فرزندش پس به سختی می توان به جز بودن حیوانات از جمله اسب در کشتی نوح مراعات نظیر دیگری بین اجزای آن یافت نکته ای دیگر که گفتن اش واجب است در سلسله نهان است ، اگر سلسله را در معنای زنجیر در نظر بگیریم و زنجیر را نمادی برای قید و بند و اسارت ، اتصاف گیسو به آزادی و پریشانی در دست باد اتفاقی است که تناقضی دلچسب را می آفریند .

دو دلبر خوش فریب داخل اسب تروی
تا جایی که من در ذهن دارم خود اسب تروی دلبری بود که باعث گمراهی مردمان تروا شد و پیش از آن نیز هلن و پاریس بودند که به واسطه آشنایی با هم آتش جنگی مهیب را که به کشته شدن هکتور و آشیل می انجامد ، بر افروختند و پس از آن نیز در دل اسب تروی افرادی بسیار پنهان شدند ولی حرفی از دلبر و نشانی که بتوان به این معنا تعبیرش کرد وجود ندارد اگر چه در این جا نیز فریب و شعبده در تناسب با اسب تروی و چشم یار تا اندازه ای قابل قبول زیبایی می آفرینند ولی امکان تصور درست و شاعرانه ی این تصویر وجود ندارد چرا که در تشبیهات اصل بر آن است که در تاریکی و غبار موجود در موضوعی را با توسل به موضوعی دیگر که واضح تر است از بین برد در حالی که در این تصویر گویی جای دوسوی تشبیه عوض شده است و چشمان یار که وجودی عینی دارند به دو دلبر در اسب تروی که برساخته ی ذهن شاعر است و در اصطلاح آن را وهمی می گویند ، مانند شده است در حالی که بی گمان وجود عینی برای عیان تر شدن نیازی به وجود وهمی ندارد.

کتیبه ای دل فریب همچون صدای اکو
در این جا نیز اگر چه مراعات نظیر در بین افسانه ، کتیبه و اکو ( از اساطیر عشق در یونان ) حاصل است ولی وقتی قرار باشد کتیبه در کنار اکو معنایی مورد تصور را بیافریند تا آن جا ذهن من یاری می کند با توجه به داستان اکو و نارسیس که در آن از کتیبه خبری نیست پس امکان تصور کردن این تشبیه نیز دورتر از اصل موضوع است و حتی اگر بخواهیم اکو را در معنای امروزی اش که از همان اسطوره به دست آمده است را در نظر بگیریم باز هم نمی توان ارتباطی شاعرانه و دارای وجوه جمال شناسی بین کتیبه برقرار کرد و هم چنان همان موضوع عینی بودن و وهمی بودن جریان دارد.
آن چه در این شعر بسیار دلپذیر است مراعات نظیری است که در بین مصاریع و ابیات به صورت عمودی برقرار شده است بدان سان که در هر کدام به موضوع یا موجودی تاریخی – اساطیری اشاره شده است که البته ممکن است دوستان عزیز به سبب بیگانه بودن این اساطیر در نزد فرهنگ ایرانیان بر آن ها ایرادی وارد کنند ولی علاوه بر این که اساطیر برآمده از ترکیب فرهنگ های مختلف است و نه متعلق به منطقه ای خاص از لحاظ جغرافیایی ، ولی به کار بردن درست اسطوره های دیگر تمدن ها نیز با توجه به کاربرد فراوان اساطیر عشق ایرانی و بکر بودن اساطیر دیگر در نزد مخاطب ایرانی طعمی نوین و دلخواه را در ذهن مخاطب بر می آفریند و اگر چه در جزییات و ارتباط افقی اشکالاتی بیان شد ولی کلیت این تصاویر و نازک خیالی و قریحه ی خوش شاعر موضوعی است که با این شعر به اثبات می رسد و نیز در شعرهای قبلی او نیز قابل رویت است و امید آن دارم که در شعرهای بعدی نیز علاوه بر حفظ و تقویت زیبایی ها ، موضوعات منجر به نقص نیز اصلاح شوند و هر بار شعری زیباتر از پیش از قلم این شاعر بخوانیم .