پست های وبلاگ

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام و احترام،

لطفا اجازه دهید پیش از بررسی قالب شعری سروش، اشعاری در این قالب مشاهده کنیم:

1- دل گدازنده، دلنواز آمد
باز با ناز و سرفراز آمد
کاشکی داشتم دلی، دلکی .
2- آفتاب غروب و کشتی و آب
موج بی تاب و التهاب و شتاب
آی دریا! بیا مرا دریاب
مثل ماهی به ساحل افتادَ(ه)م .
3- ماجرای کسی که کُشت مرا
چرا
مانده این قدر ناتمام؟
نکند او همان نگارم بود
او که این قدر بی قرارِ من است .
4- واژه های لطیفت ای دریا!
شده الهامِ شعرِ کودکِ دل
آمدیّ و من از خودم رفتم .
5- مِه چه زیبا نِشَست بر تنِ دشت
ناز و نرم از کنار دشت گذشت
خاطرات تو در دلم آمد
نازتازان و بی گذشت گذشت
باز، گلگشت، نوعروس، خیال
(خوانش دیگر: باز، گلگشتِ نوعروسِ خیال .)

قالب سروش در یک نگاه
در تعریف قالب سروش بویژه اگر بخواهیم جامعیت و مانعیت در تعریف را رعایت کنیم، باید به گونه ای سخن بگوییم که از یک طرف، مشخصات ترجیحی این قالب را معرفی کنیم و از طرف دیگر، شکل های فرعی مربوط را هم از شمول در این قالب نرانیم؛ بنابر این در تعریف سروش می توان گفت که:
قالبی است برای شعر سنتی و نو، با تعداد مصرع ها ویا مصرع واره های از سه تا پنج و گاهی بیش تر، با وزن ترجیحی و تأکیدی فاعلاتن مفاعلن فعلات و نیم وزن های مشابه و انشعابات مرتبط در شعر نیمایی، با ترجیحِ تأکیدیِ عدم قافیه در لَخت آخر درکنارِ قافیه مندی همه ویا بیش تر لخت های دیگر، و با ترجیح در قافیه پردازی درونی (در آغاز ویا میان لَخت ها) علاوه بر قافیه پردازی بیرونی (در پایانِ لَخت های غیر از لَخت پایانی)، همچنین با ترجیح در تنوع پردازیِ در مسیرِ یگانگیِ شعر، با ترجیحِ تأکیدی بر بسته بودنِ لفظیِ شعر (بی نیازی از ادامه یافتن) و با ترجیح بر باز بودنِ معنایی (داشتنِ پایانِ باز: چند بُعدی و قابل تفسیر بودن) و سرانجام با ترجیحِ تأکیدی بر پایان کوبشی(ضربه ای) شعر.
اکنون که از جامع و مانع بودنِ تعریف قالب سروش از لحاظ منطقی، خیالمان راحت شد، شکل ترجیحی، اصیل و خاص سروش را این طور معرفی می کنیم:
قالب شعری سروش در شکل ترجیحی، اصیل و خاص خود، دارای این ویژگی هاست:
1- مربوط به هر دو شیوه ی شعر سنتی و نو
2-دارای از سه تا پنج مصراع
3- بر وزن فاعلاتن مفاعلن فعلات، نیم وزن های مشابه ویا انشعابات مرتبط نیمایی آنها
4-بدون قافیه مندی مصرع آخر در کنار قافیه مندی همه ویا بیش تر مصرع های دیگر
5-دارای قافیه ی درونی علاوه بر قافیه ی بیرونی
6- دارای پایانِ لفظیِ بسته
7- دارای پایانِ معناییِ باز
8- دارای تنوع پردازیِ در مسیرِ یگانگیِ شعر
9- دارای پایان کوبشی .

برگرفته از کتاب سفیر شعر فارسی، اثر محمدعلی رضاپور