سایت شعرناب محیطی صمیمی و ادبی برای شاعران جوان و معاصر - نقد شعر- ویراستاری شعر - فروش شعر و ترانه اشعار خود را با هزاران شاعر به اشتراک بگذارید

منو کاربری



عضویت در شعرناب
درخواست رمز جدید

معرفی شاعران معاصر

انتشار ویژه ناب

♪♫ صدای شاعران ♪♫

پر نشاط ترین اشعار

حمایت از شعرناب

شعرناب

با قرار دادن کد زير در سايت و يا وبلاگ خود از شعر ناب حمايت نمایید.

کانال تلگرام شعرناب

تقویم روز

سه شنبه 15 آبان 1403
    4 جمادى الأولى 1446
      Tuesday 5 Nov 2024
        مقام معظم رهبری سید علی خامنه ای و انقلاب مردمی و جمهوری اسلامی ایران خط قرمز ماست. اری اینجا سایت ادبی شعرناب است مقدمتان گلباران..

        سه شنبه ۱۵ آبان

        پست های وبلاگ

        شعرناب
        عروض بیـــــــــــاموزیم
        ارسال شده توسط

        یونسی یونس

        در تاریخ : پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۳:۱۴
        موضوع: آزاد | تعداد بازدید : ۱۵۰۲ | نظرات : ۲۶

        یاد گیری عروض به روش اسان
        با سلاااام و عرض ادب
        درآغاز لازم می دانم  به توضیح چند اصطلاح مهم و کلیدی  درس ؛ عروض، حرف،وزن، هجا و تقطیع بپردازم. 
        عروض - علمی است که قواعد تعیین اوزان شعر(تقطیع) و طبقه بندی اوزان را، از جنبه ی نظری و عملی روشن میسازد.
        حـــرف : هر واژه ای از اجزای کوچک و بی معنی ساخته می شود که به آن حرف گفته می شود و در عروض صورت ملفوظ  (واج)مورد نظر ماست نه شکل خطی آن .حرف خود به دو نوع؛ مصوت و صامت تقسیم می شود که مصوت هم به دو نوع مصوت بلند  (ا،و،ی)و مصوت کوتاه ( ــَــِــُـ ) است. غیر از این شش حرف، بقیه ی حروف صامت هستند.
          وزن – از تساوی و رویارویی هجاهای کوتاه و بلند نظمی در گفتار حاصل می شود که به آن وزن می گویند.
          هجا- مقدار صوتی که با هر ضربه ی هوا از ریه به گلو بیرون می آید را هجا می گویند. تعداد هجای هر واژه وابسته به تعداد مصوت موجود در آن واژه است. هجا نیز به سه نوع کوتاه (u )،بلند (- ) و کشیده (- u ) تقسیم می شود.
          تقطیع – قطعه قطعه کردن واژه ها به صورت هجا،هجا را تقطیع هجایی و قطعه قطعه کردن مصراع یا بیت را به ارکان عروضی تقطیع به ارکان می نامند.
           نا گفته نماند که هر کدام از موارد فوق در جای خود مفصلا  با مثال خواهد آمد.
                 نکات قابل توجه در تعیین وزن شعر فارسی عبارتند از:
          1ــ درست خواندن و درست نوشتن شعر فارسی (خط عروضی یا املا ) 2ـــ تقطیع هجایی  3ــ تقطیع به ارکان و تعیین وزن  در 12 قواعد . 4ـــ اختیارات شاعری  که محدود است تابع 8 قواعد.          
        در خط عروضی و تقطیع هجایی رعایت موارد زیر ضرورت دارد:
        1ـــ در خط عروضی صورت ملفوظ (گفتاری)واژه ها نوشته می شود نه شکل مکتوب (نوشتاری )
        مثال : خواهش = خاهش   ،    تو = ت    ،    که =  ک     و...
           2ــ هرمصوت بلند از نظر امتداد (مقدار کشش صدا یا آوا) دو برابر مصوت کوتاه یا دو واج محسوب می شود.( با ، بو ، بی ) هر کدام سه واج شمرده می شود ؛ چون یک واج صامت (ب)+ یک واج مصوت بلند (ا ، و، ی) است که خود از نظر امتداد دو واج  به حساب می آید.
         3ــ در هر واژه به تعداد مصوت (کوتاه یا بلند) هجا یا بخش وجود دارد ؛ مثلا   کلمه ی " برادر " سه هجا دارد؛ سه مصوت ( ـــــــــ ) دارد. بیاد سال اول دبستان  3 بخشه .
         4ـــ هر مصوت (کوتاه یا بلند ) همیشه دومین حرف هجاست.چنانکه در واژه ی ( کتاب )می بینیم که مصوتهای ( ــِـ ) و  "ا  هر کدام دومین حرف هجاست. مصوت بلند زمانی مصوت بلند و دو واج محسوب می شود که هم دومین حرف هجا باشد
          وهم صدای ( آ ،او ، ای) بدهد.مثال: باد ،بود،بید و...
             5)نون ساکن(ن )بعد از مصوتهای بلند ( ا ، و، ی ) در یک هجا در خط عروضی به حساب نمی آید؛یعنی ،واژه های "(جان ،خون و دین ) به ترتیب به صورت ( جا ، خو ،دی ) خوانده می شوند یا به حساب می آیند. نون اگر کسره (نِ) بگیرد کوتاه بحساب میاید .
             نکته و مهــــم : اگر " چون " به معنی ( مثل و مانند =حرف اضافه و زیرا و هنگامی که=حرف ربط) باشد، ( ن) ساکن در خط عروضی حذف نمی شود و اگر به معنی ( چرا ،چطور و چگونه )باشد،( ن ) ساکن در خط عروضی حذف می گردد.
                  زفراق چون ننالم من دل شکسته چون نی                   که بسوخت بندبندم ز حرارت جدایی 6ــــ  "آ" در خط عروضی و در آغاز هجا سه واج به حساب می آید؛ چون در واقع برابر است با " همزه( ء) + ا"  که همزه یک حرف صامت و "ا" یک مصوت بلند است که خود دو واج شمرده می شود. مثال:
               آب،مرآت، قرآن، مآخذ و..
          7ـــ اگر حروف (ا،و،ی)حروف اول و سوم و چهارم هجا باشند،در این صورت صامت به حساب می آیند و دیگر دو واج  شمرده نمی شوند. نمونه:
        در( ابر، وقت ،یاد) = حرف اول ، در  مبدا    و در ( ناو ، چای) =حرف چهارم هجا هستند که در هر حال چون دومین حرف هجا نیستند و صدای (آ،او، ای) نمی دهند، مصوت نیستند بلکه صامت
         به حساب می آیند.
          8ــاگر پیش از همزه  (  ا  )حرف صامت باشد،همزه می تواند در تلفظ و خط عروضی حذف شود؛    پیش از= پیشز،   دانش آموز = دانشاموز ، دل افسرده = دلفسرده و...
         9ــ در خط یا املای عروضی مصوتهای کوتاه ـــَـــِــــُــــ یا حرکات باید نوشته شود تا در شمارش واج کمک کند.
          س  لا  مت   می  ک  نم  از  د  ل  از  جان  = سلامت می کنم از دل و از جان
         10ـــ حرف ربط یا عطف (و) همچون ضمه ای روی حرف پیش از خود قرار می گیرد؛ چنانکه روی (ل ) در مصراع بالا  به کار رفته است.یا  " من و تو " را  می خوانیم " م/ ن/ ت "  ، مرگ و زندگی " را می خوانیم " مر/ گ / زن /د /گی "
        11ـــ حروفی که در بعضی از واژه ها نوشته می شود ولی خوانده نمی شود در خط عروضی نیز حذف می‌شود؛   خویش = خیش،  چه= چ ، تو = ت و...
        12ــــ حروف مشدد در املای عروضی دو بار نوشته می شود؛ دقت = دق/قت         شدت = شد/دت و  در این نوشته ی مختصر تنها به چند نکته ی مهم در خط عروضی پرداخته شد .
          نکاتی در باره ی تقطیع به ارکان و اختیارات شاعری و...  اگر وقت بود  دراینده خواهیم پرداخت.
          باشد که برای دوستان  فرهیخته به کار آید و این فقیر عشق و ادب  نیز در محضر استادان  ارجمند م درسی پس داده باشم. و به اندوخته هایم اضافه گردد. و از قبل عفم کنید انچنانکه اشتباه تایپی داشتم .

        ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری : | | | | |
        این پست با شماره ۷۱۶۲ در تاریخ پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۳:۱۴ در سایت شعر ناب ثبت گردید

        نقدها و نظرات
        جمیله عجم(بانوی واژه ها)
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۰:۵۰
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک خندانک خندانک
        درود استادبزرگوارم
        پست خیلی خوب ومفیدیه
        خسته نباشید خندانک خندانک خندانک
        هرچند من که ازعروض همیشه گریزانم اما خودش همیشه دنبالمونه خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        آلاله سرخ(سیده لاله رحیم زاده)
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۷:۵۹
        خداقوت استادم........عالی ست این سری مباحث آموزشی شما
        موفق ومحفوظ باشید خندانک خندانک خندانک
        ابوالحسن انصاری (الف رها)
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۱:۰۱
        درود وسپاس استاد گرانقدر خندانک خندانک خندانک

        نیره ناصری نسب
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۴:۱۸
        درود استاد بزرگوار

        سپاس از تلاشتان

        پست های آموزشی شما یک کتاب مفید است
        خندانک خندانک خندانک
        عروض نکات ظریفی دارد گاه انسان را خسته می کند ولی مشتاق به یادگیری می شود خندانک
        یونسی یونس
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۱۸:۰۳
        عرض ادب و احترام استاد بزرگوارم

        تمنا دارم و سپاس از همراهی همیشگی شما
        حقیقتا نکات ظریفی دارد و در اخر یاد گیری
        بینهایت شیرینست .
        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        شقایق بنی اسدی
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۲۰:۱۵
        سلاااااااااااااااام
        خیلی عالی
        مباحث آموزشی واقعا لازمه
        خسته نباشید
        خندانک خندانک خندانک
        محمد علی سلیمانی مقدم
        پنجشنبه ۳ تير ۱۳۹۵ ۲۱:۴۲
        درود بر شما دوست ارجمند
        سپاس از مطالب مفیدی که پست کردید.
        امید که بیاموزم، در کنار بزرگوارانی چون شما
        خندانک خندانک خندانک
        حسين زرتاب
        جمعه ۴ تير ۱۳۹۵ ۱۰:۰۹

        سلام
        سپاس از زحمات بیدریغ شما
        آموختن عروض سخت است چه برسد به آموزش آن
        همواره موفق و بهروز باشید

        خندانک خندانک خندانک خندانک
        علی   صادقی
        جمعه ۴ تير ۱۳۹۵ ۱۱:۰۴
        سلام
        خسته نباشید
        کلاسیک چون ریاضی حقیقتا شیرین است
        منصور شاهنگیان
        جمعه ۴ تير ۱۳۹۵ ۱۷:۵۶

        بسیار بسیار مفید و آموزنده ...

        درود ها بر شما جناب یونسی گرامی ...

        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک

        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک

        محمدعلی جعفریان(عاشق)
        شنبه ۵ تير ۱۳۹۵ ۰۹:۵۴
        سلام

        هرچند فرصت مطالعه کامل حاصل نشد


        سپاسگزارم


        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        لیلا باباخانی (سما الغزل )
        شنبه ۵ تير ۱۳۹۵ ۲۰:۰۳
        سلام استادگرانقدر
        خسته نباشید
        در بخشی که فرمودید
        (چون ) اگربه معنای مثل و مانند باشد نون حذف نمی شود ودر تقطیع به حساب می آید ولی در مثالی که گفتید پس چرا (چون ) نی که معنای مانند می داد پس چرا حذف شده !!!
        زفراق چون ننالم من دلشکسته( چون ) نی

        تا جایی که خوانده ام نون در همه حالات محذوف است
        راهنمایی بیشتر و دقیقتر لطفا
        سپاس
        یونسی یونس
        يکشنبه ۶ تير ۱۳۹۵ ۱۰:۰۵
        و علیکم السلااام استاد فرهیخته ام خانم بابا خانی
        و متقابلا خسته نباشید طاعات قبول حق.
        ........................................................
        عرایض ذکرشده در بالا همانطور که میدانید از اختیارات شاعری است.
        نون ساکن (ن) از قواعد و اختیارات شاعریست.
        دقیقا ترین راهنمایی:
        (ن) ساکن بعذ از مصوت بلند :( ا/ و/ ی ) بیاید از تقطیع ساقط است . مثال:
        استاد بابا خان
        اُس /تا /د /با / با /خا >>> نون در تقطیع ساقط است بدلیل اینکه بعد از مصوت بلند،یا حرفِ ( ا )امده
        ........................................................
        ایضاََ :
        استاد باباخانِ فرهیخته ام
        اس/ تا/ د /با/ با/ خا /نِ u(کسره گرفته) در تقطیع حرف کوتاه نوشته میشود.\پس نون در همه حالت ساقط نیست.
        در تدوین کتاب (المعجم فی....) شمس قیس رازی.و
        کتاب معیار الاشعار خواجه نصیرالدین طوسی .
        ...................................................................
        زفراق چون ننالم من دلشکسته( چون ) نی
        ز / ف /را /ق /چُن /ن /نا/ لم /م/ نِ/ دل/ ش/ کس/ تِ/ چُن/ نی
        تقطیع صیح ..
        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        حقیقتا خودمم قاطی کردم خندانک خندانک خندانک
        دوست گرامی و فرهیخته ام .
        مچکککرم از محاوره ی نوشتاری شما سبب اموزشم شدید
        ســـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــپاس خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        تنها کابران عضو میتوانند نظر دهند.



        ارسال پیام خصوصی

        نقد و آموزش

        نظرات

        مشاعره

        کاربران اشتراک دار

        محل انتشار اشعار شاعران دارای اشتراک
        کلیه ی مطالب این سایت توسط کاربران ارسال می شود و انتشار در شعرناب مبنی بر تایید و یا رد مطالب از جانب مدیریت نیست .
        استفاده از مطالب به هر نحو با رضایت صاحب اثر و ذکر منبع بلامانع می باشد . تمام حقوق مادی و معنوی برای شعرناب محفوظ است.
        2