پست های وبلاگ

از اركان اصلي روزه امساك از خوردن و آشاميدن مي باشد كه اين امساك و تحمل گرسنگي خود منشأ تحولات دروني بزرگي در انسان مي باشد.
برخي از اين آثار كه علماي اخلاق با بهره گيري از روايات به آن اشاره نموده اند به شرح ذيل مي باشد:
1. تربيت انديشه و صفاى قلب: از رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم روايت شده است: «كسى كه شكم خود را گرسنه نگهدارد انديشه‏اش تربيت مى‏شود.» و هنگاميكه انديشه انسان در مسير صحيح تربيت شد شناخت و معرفت الهي همچون نوري قلب او را صفا مي دهد.
2. تسليم و تواضع در برابر خداوند و از بين رفتن سرمستى و ناسپاسى او. چراكه سيري و بي نياز ديدن خود در برابر خداوند منشأ سركشى و طغيان مي باشد همانگونه كه خداوند فرموده « إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى‏ انْ رَآهُ اسْتَغْنى‏» العلق : 6و 7 - به يقين انسان طغيان مى‏كند،از اين كه خود را بى‏نياز ببيند!
لذا وقتى نفس انسان با گرسنگي خوار شد، در مقابل پروردگارش تسليم و خاضع شده و از سركشى دست برمى‏دارد.
3. شكستن شدت شهوات و كاهش گناهان : از آنجا كه بيشتر گناهان كبيره اعم از گناهان گفتاري و رفتاري از سيري و پرخوري سر منشأ مي شوند، گرسنگي باعث كاهش گناهان و در نتيجه موجب مصون ماندن از خطرها مى‏شود.
4. آمادگى براى انجام تمام عبادتها از چند جهت است، كه كمترين آنها كم احتياجى به تخلّى و بدست آوردن غذا و كمتر بيمار شدن به بيماريهاى گوناگون است - زيرا معده خانه بيمارى و پرهيز سر هر دارويى است. و نيز مانع بوجود آمدن مشكلاتى كه از غذا خوردن بوجود آمده و انسان را محتاج مال و مقام دنيا مى‏كند مى‏گردد، مال و مقامى كه عده بسيارى را هلاك كرده است. (برگرفته از ترجمه‏المراقبات ص : 196)
با توجه به اين مقدمه در پاسخ سؤال شما بايد بگوئيم: هنگاميكه ثمرات روزه داري (اعم صفاي قلب، از تسليم در برابر خداوند، گناه نكردن و آمادگي براي عبادت) براي انسان محقق شد انسان مي تواند با مراقبت و استقامت در بعد از ماه مبارک رمضان، بر سختي ها و دشواريهايي كه براي انجام عبادات وجود دارد صبر نمايد، چون با روزه گرفتن زمينه عبادت را در خود فراهم نموده؛ همينطور در برابر سختي هايي كه در مسير گناه نكردن وجود دارد نيز صبر نمايد چرا كه با روزه گرفتن نفس خود را براي اين امر آماده نموده؛ و در نهايت به سختي ها و مشكلات و مصيبتهاي دنيائي نيز صبر مي نمايد چراكه با روزه گرفتن قلب و جان او در برابر آنچه خداوند براي او مقدر نموده تسليم مي باشد.
دوست عزيز!
خداوند هدف از روزه گرفتن را در قرآن کريم اينگونه بيان مي کند: «يا ايها الذين آمنوا کتب عليکم الصيام کما کتب علي الذين من قبلکم لعلکم تتقون» يعني هدف از روزه گرفتن تثبيت ملکه ي «تقوا» در درون مؤمن است؛ تقوا يعني صفتي که زمينه ساز خدامحوري و ترک خودمحوري است. تا انسان از خودش دست نکشد و دوست داشتن هاي خودش را فداي دوست داشتن هاي خداوند و خواستن هاي او نکند, دين دار و متقي نخواهد بود. روزه براي تمرين اين معنا است که انسان بتواند از خودش و خواسته هاي نفساني خودش بگذرد و خداوند را و خواسته هاي او را بر خويش حاکم نمايد. از خود بگذر به حق رسيدي. معناي لا اله الا الله هم همين است. يعني نفي خودخواهي و خودپرستي و تمرکز در خداخواهي و خداپرستي. اگر بخواهيم تاثير ماه مبارک رمضان را براي خويش جاودانه کنيم, بايد در مسير ترک خود و فناي في الله که همان تمرکز در خدامحوري و ترک خودپرستي است, حرکت کنيم.
با توجه به نکات فوق الذکر اکنون قادر خواهيم بود که با ثمره ي ماه مبارک رمضان، يعني حقيقت تقوي، بيشتر آشنا شويم. تقوي مهارت و ملکه دروني اي است که به انسان کمک مي کند تا همواره در جاده مستقيم اطاعت و قرب الهي ثابت قدم بماند, به وظايف ديني خود عمل کند و خويش را از خطر انحراف و ترس از گمراهي برهاند. در حقيقت، مؤمن با پرهيز از محرمات در ماه مبارک و حتي پرهيز از برخي حلال ها بخاطر اطاعت امر پروردگار، به تمرين و ممارست کسب تقوا پرداخته و تنها بايد در بعد از ماه رمضان، از محرمات اجتناب کند؛ و اين امر حاصل نمي شود الا به تحصيل تقوا.
عوامل حصول ملکه تقوي و تحکيم آن عبارت است از:
1. تقويت باور ديني (ايمان): بر طالب تقوي و قرب الهي فرض است که باور ديني و ايمان خويش را به خداي متعال و حقانيت بعثت انبياء و دين الهي و کتاب آسماني از طريق مطالعه و تفکر در حوزه هاي معرفتي و بينش ديني تقويت نمايد. رعايت تقوا عملي است که برخاسته از ايمان انسان است و آدمي تا ايمان قوي و شناخت شفافي نسبت به حقايق هستي و اعتقادات ديني نداشته باشد ضامن اجرايي نخواهد داشت حوزه هاي معرفت ديني عبارتند از خداشناسي، خودشناسي، معادشناسي، فلسفه دين و جهان شناسي.
2. دين آشنايي: ديگر از لوازم اين راه آشنايي با حلال و حرام الهي است. بر طالب تقوي لازم است که با احکام اخلاقي و عملي دين از طريق مطالعه و تحصيل کتب اخلاقي و رساله هاي عمليه آشنا باشد و راه عملي اطاعت خداي متعال را بداند و از بايدها و نبايدهاي اين مسير اطلاع کافي داشته باشد. به خصوص شناختن گناهان و پي آمدهاي سوء دنيوي و اخروي آن، نقش و تأثير بسيار سازنده اي در حصول تقوي و تحکيم آن در انسان مؤمن دارد.
3. تمرين و ممارست: حصول هر مهارتي نياز به تمرين، ممارست، مداومت و ايستادگي دارد. براي طالب تقوي نيز لازم است که در اين مسير از هر طريقي که ممکن است به تدريج عادت هاي بد خود را ترک و آنها را تبديل به عادت هاي مثبت نمايد. تمرين عملي و عادت نمودن به ترک گناهان و انجام واجبات الهي به تدريج زمينه حصول ملکه تقوي را در نفس آدمي فراهم خواهد آورد.
4. تلاوت قرآن کريم: از مداومت در تلاوت قرآن کريم همراه با تدبر در آيات الهي و فهم هدايت هاي قرآني نبايد غفلت نمود. قرائت و تلاوت پيوسته اين کتاب مقدس همراه با فهم معاني آن به تدريج تأثير بسيار سازنده اي در تقويت و تحکيم ايمان و عمل خواهد داشت.
5. شرکت در مجالس و محافل مذهبي، همراهي مؤمنان، همنشيني با عالمان رباني، مطالعه سيره عملي رهبران معصوم(عليهم السلام), امامان هدايت و اسوه هاي تقوا و همچنين مطالعه زندگي و سيره عملي عالمان وارسته, اهل تقوي و سلوک، همچنين سرگذشت گناهکاران و سرانجام منحرفان از راه خدا و تقوي همگي راه هايي هستند که به تقويت بعد معنوي انسان خواهد انجاميد.
6. شيطان شناسي: شناختن شيطان، حيله ها و وسوسه هايي که براي اهل تقوي دارد و دام هايي که در راه خدا گسترده است، ضرورتي است که نبايد از آن غافل ماند.