پست های وبلاگ

به نام خدا

 

انواع قالب شعر نو

در دوره انقلاب مشروطه، به‌تدریج تحولات مهمی در جامعه ایران رخ داد. بخش گسترده‌ای از این تحولات به حوزه شعر و ادبیات فارسی مربوط می‌شود. در این دوره، گروهی از شاعران از روش‌های کهن فاصله گرفتند و قالب‌های شعری تازه‌ای را عرضه کردند.

قالب‌های شعر نو شامل این مواردند: قالب نیمایی، سپید و موج نو. در بخش‌های بعدی، ویژگی‌های هر کدام را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم.

قالب نیمایی

در این قالب شعری، مانند قالب‌های شعر کهن، از وزن عروضی استفاده می‌شود. با این تفاوت که در این قالب، تعداد ارکان مصراع‌ها با یکدیگر برابر نیستند. به‌طور مثال، ممکن است مصراع اول سه رکن و مصراع دوم چهار رکن داشته باشد.

علاوه‌بر این، در قالب نیمایی، جای قافیه مشخص نیست و هر کجا که شاعر احساس کند شعرش به قافیه نیاز دارد، از کلمه قافیه استفاده می‌کند. به همین خاطر، برای این قالب شعری نمی‌‌توان نمودار قافیه را ترسیم کرد.

به قالب شعر نیمایی، «شعر آزاد» هم گفته می شود.

مثال قالب نیمایی

شعر زیر از نیما یوشیج، در قالب نیمایی سروده شده و یکی از بهترین نمونه‌های شعر نو به شمار می‌رود.

هان، ای شبِ شومِ وحشت‌انگيز!

تا چند زنی به جانم آتش؟

يا چشم مرا ز جای بَركَن،

يا پرده ز روی خود فروكش،

يا باز گذار تا بميرم

كز ديدنِ روزگار سيرم.

ديری ست كه در زمانه دون

از ديده هميشه اشكبارم،

عمری به كدورت و اَلَم رفت

تا باقی عمر چون سپارم.

نه بختِ بدِ مَراست سامان

و ای شب، نه تو راست هيچ پايان.

همان منبع