مسافر کر...کوک

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم.


🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴

ضمن تسلیت ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت والا مقام حسین بن علی علیه السلام

شعری پیش رو داریم از بانو سمیعی که چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.


✍️ تذکر چندین باره

در بسیاری از نقد هایم برای دوستان عزیز سپید سرا و اشعار نو تذکر داده ام که از تقطیع افراطی سطرها پرهیز کنند چرا که انسجام شعر گرفته شده و گسست بر آن اعمال می‌شود.
مگر شعریت یک شعر به تعداد سطور آن بستگی دارد که بخواهیم آن را افزایش دهیم کاری که بانو سمیعی در شعرشان انجام داده اند.


📌مغزهای فسفر سوز
سرهایی
که تکثیر مى شوند
در ذهن شکسته ی روز
و شهر
پشت و رو
خواب شب اش را کجا ببرد
مسافر کر ... کوک📌


♦️ به راحتی می شود برخی سطور را در هم ادغام کرد

مغزهای فسفر سوز
سرهایی که تکثیر مى شوند
در ذهن شکسته ی روز
و شهر
پشت و رو
خواب شب اش را کجا ببرد
مسافر کر ... کوک



✍️ باز برای چندمین بار پیشنهادم
مطالعه ی مقاله ی
«برش‌های درون‌سطری» نوشته ی دکتر فروغ صهبا است تا با ابعاد توانمندی‌های برش‌های درون‌سطری در شعر آشنا شوید


🔶ویژگی سورئالیسم در شعر

بانو سمیعی در چند سطری که ارائه دادند تصاویری سورئال ساخته اند اما در برخی جاها خروج از سمبل های آن شعر را به سمت نثر سوق داده است اما در کل توانسته اند برآیندی درست داشته باشند

سورئالیست ها به چند نكته توجه دارند :

✔️ رویا

آنها معتقدند كه واقعیت رویا كمتر از بیداری نیست رویا به آدمی اجازه
می دهد كه در خود نفوذ كند .

✔️ جهان شگفت

پژوهنده ی سورئالیست همیشه و در همه جا در زندگی روزمره و در هر جریان
عادی زندگی عامی خرق عادت را جستجو می كند و امور غریب و مافوق طبیعی را آشنا و در دسترس بشر می داند .

✔️ دیوانگی

گسیختگی و غرابت و پریشانی رویاها آدمی را به خیالبافی دیوانگان می اندازد
دنیای دیوانگی زمینه ی مطالعه گرانبهایی برای معرفت نفس انسان است تخیل در عالم دیوانگان حاكم مطلق العنان است .

✔️ سوررئالیست ها به جنبه دیگری نیز توجه دارند. از جمله نگارش خودبخود ، یعنی در حالتی كه ذهن از قید و نظارت ذهن بیدار ، آزاد شده است نگارش به خودی خود جلوه می نماید .

در شعر خانم سمیعی سطر اول به نثر سوق پیدا کرده اما بقیه ی سطور به سمت المان های ذکر شده رفته اند البته ایرادی نیز ندارد قرار نیست که همه ی سطور یک شعر نو خصوصا سپید( البته شعر خانوم سمیعی کمی کوتاه تر از سپید است) به سمت شعر شدن برود و یا تصاویر کُد دار داشته باشد
برخی سطور در اشعار سپید به عنوان کاتالیزور عمل می‌کند گرچه کاتالیزور خنثی است اما فرایند واکنش شعر شدن را جوش می‌دهد.

قضاوت درباره سورئالیسم فقط به عنوان یک مکتب ادبی ، تصویری غیر منصفانه و نادرست است . این مكتب به معنی خاص كلمه و به قول یكی از منتقدان
(روبر برِشون) «یك انقلاب فرهنگی است زیرا دگرگونی افكار، تصاویر، اسطوره ها و عادات ذهنی را مطرح
می كند و این عوامل ، شناخت انسان را
از خویش و جهان و در عین حال تعهد فرد را در جهان هستی تحت تأثیر قرار می دهند. »

سورئالیست ها شعر را از تمام قیود و الزامات صوری آزاد كردند و نیز زبان را از تمام وظایف انتفاعی و بی ثمر آن رها كردند. هر گونه تقلید را مردود
می شمردند.

وقتی سرهایی که تکثیر می‌شوند در ذهن شکسته ی روز همان رهایی از قید و بندهاست وگرنه که شعر تشکیل نمی‌شود اما سطر اول نیاز نبود مغزی که فسفر می سوزاند کارکرد طبیعی خود را طی می‌کند خرق عادتی در کار نیست
ایهام به کار رفته در سطر آخر درست است که نوآورانه است اما فقط فاصله انداختن بین دو کلمه ی کر و کوک است
چرا که جمع آنها یعنی کرکوک به شعر ما ربطی ندارد و فقط یک اشاره است.


♦️ یکی از نقاط قوت این شعر این است که با سورئال ترین نوع تخیل تصاویر خیلی خوب ساخته شده است
و می‌توان با هر تصویر ارتباط گرفت
پایان شعر هم انصافا تمیز و شفاف است و شعر خوب از آب درآمده است غیر آن ایهام ذکر شده

♦️ رابرت فراست می‌گوید: «شاعر چیزهایی به مردم می‌دهد که آن‌ها نمی‌دانند یا اینکه می‌دانند اما نمی‌توانند بگویند.» شاید به همین دلیل گاهی یک بیت شعر چنان ما را منقلب می‌کند که گویی برای همان حال‌واحوال ما سروده شده است.
آیا شعر خانم سمیعی این تاثیر را دارد؟
به زعم من که دارد چون هر شعری که بتواند ذهن مخاطب را به چالش بکشد رسالت خود را انجام داده گرچه شاید در اجرای شعر کمی ضعیف عمل شده و می‌توانست بهتر اجرا شود.

شعر مفاهیم عمیق انسانی را با کلمات نشان می‌دهد. انقلابی که شعر ایجاد می‌کند الهام‌بخش‌تر است. شعر روی اندیشه‌ها و احساسات ما اثر می‌گذارد و دریچه‌ای باز می‌کند به دنیایی که ناشناخته است. دنیایی که با قدرت واژه‌ها می‌توانیم آن را کشف کنیم و به ماجراجویی بپردازیم. از این طریق جوهر خلاقیتمان به جوش می‌آید.

امید که شاهد آثار پربارتری از این شاعر باشیم.


یا حسین بن علی

سید هادی محمدی





📚 یک آیه ………………. یک نقد📚


أَوَلَا يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ

آیا [آن سخت دلان] نمی دانند که خدا آنچه را پنهان می دارند و آنچه را آشکار می کنند، می داند؟! بقره (۷۷)




منابع اسنادی

🔰 تبریزی، محمدحسین بن خلف
برهان قاطع، چاپ سوم. تهران: امیرکبیر


🔰 حمیدیان، سعید
داستان دگردیسی (روند دگرگونی‌های شعر نیما یوشیج)، چاپ اول، تهران: نیلوفر



🔰 رستگار فسایی، منصور
انواع نثر فارسی، تهران: سمت.


🔰 شیرازی، نورالدین
مجموعه الفاظ‌الادویه
موسسه ی مطالعات تاریخ پزشکی.


🔰 مدرسی، یحیی
درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان
ویرایش دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.