علی احمد سعید إسبر (به عربی: علي أحمد سعيد إسبر) معروف به آدونیس (به عربی: أدونيس) (زاده ۱ ژانویه ۱۹۳۰ در روستای قصابین، سوریه) شاعر، مترجم، نوشتارنویس، منتقد ادبی و ویراستار سوری است. او یکی از اثرگذارترین و برجستهترین شعرای عرب دوره مدرن شمرده میشود.او در نیمه دوم قرن بیستم انقلابی مدرنیستی را رهبری کرد که اثر عظیمی بر شعر عرب برجای نهاد که با اثر تی. اس. الیوت در جهان انگلیسی زبان قابل مقایسه است.
مکتوبات آدونیس عبارتند از بیست جلد شعر و سیزده جلد نقد. دوازده کتاب ترجمه شده توسط او شامل شعر سن-ژان پرس و ایو بونفوآ، و نخستین ترجمه کامل دگردیسیها اثر اووید (۲۰۰۲) به عربی است. آنتولوژی چند جلدی شعر عرب او (دیون الشاعر العربی) تقریباً دو میلیون بیت را دربر گرفته و از زمان نخستین انتشار آن در سال ۱۹۶۴ به چاپ رسیده است.
شخصیتها و دانشوران اسلامی به خاطر انتقاد آدونیس از اسلام او را تهدید به مرگ کرده و خواهان سوزاندن کتابهای او شدهاند. آدونیس، با وجود این مخالفت از نامزدهای دائمی کسب جایزه نوبل ادبیات است. آدونیس بزرگترین شاعر زندهٔ عرب خوانده شده است.
زندگی نامه
آدونیس در سال ۱۹۳۰ در روستای القصابین در نزدیکی شهر لاذقیه در خانوادهای علوی به دنیا آمد. او تحصیلات متوسطه را در ۱۹۴۹ پایان برد و در ۱۹۵۴ لیسانس فلسفه را از دانشگاه دمشق دریافت کرد. وی به علت فعالیتهای سیاسی ماههای بسیاری را در حبس سپری کرد و سرانجام در سال ۱۹۵۶ به بیروت رفت و در همان سال مجله شعر را بنیاد نهاد و خود سردبیری آن را به عهده گرفت، همچنین او در سال ۱۹۶۸ مجله مواقف را تأسیس کرد. آدونیس در سال ۱۹۷۳ دکترا ادبیات عرب را از دانشگاه سن ژوزف بیروت دریافت کرد و در دانشگاههای لبنان شروع به تدریس کرد. او بارها نامزد جایزه نوبل ادبی شده است و از سال ۱۹۸۶ به عنوان نویسنده آزاد در پاریس در تبعید زندگی میکند.
آدونیس به واسطه شناخت عمیق از فرهنگ و ادبیات عرب و همچنین آگاهیاش از ادبیات جهانی علیالخصوص ادبیات فرانسه و به مدد ذهنی فعال، پویا و نوآور در شاعری و نقد شعر جایگاهی ممتاز دارد و کمتر شاعر معاصری در جهان عرب مانند او در مباحث نظری شعر جستجو کرده و دغدغه نوگرایی داشته باشد.
جوایز
جایزه ادبی گوته شهر فرانکفورت که ۵۰ هزار یورو ارزش دارد و هر سه سال یکبار اهدا میشود، در سال ۲۰۱۱ در تاریخ ۲۸ آگوست (۶ شهریور) همزمان با روز تولد یوهان ولفگانگ فون گوته شاعر و نویسنده بزرگ آلمان در کلیسای «پل» شهر فرانکفورت به «آدونیس» اهدا شد. از برندگان پیشین این جایزه میتوان به مارسل رایش رانیسکی و پینا باوش اشاره کرد. از آدونیس در سال ۲۰۰۱ نیز با اهدای مدال گوته تقدیر شده بود.
آثار
شعر
قصائد أولی، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
أوراق فی الریح، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
أغانی مهیار الدمشقی، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
کتاب التحولات والهجرة فی أقالیم النهار واللیل، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
المسرح والمرایا، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
وقت بین الرماد والورد، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۰)
هذا هو اسمی، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۰)
منارات، (دارالمدی، دمشق، ۱۹۷۶)
مفرد بصیغة الجمع، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
کتاب القصائد الخمس، دارالعودة، بیروت، ۱۹۷۹)
کتاب الحصار، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۵)
شهوة تتقدّم فی خرائط المادة، (دار توبقال للنشر، الدار البیضاء، ۱۹۸۸)
احتفاءً بالأشیاء الغامضة الواضحة، (دارالآداب، بیروت، ۱۹۸۸)
أبجدیة ثانیة، (دار توبقال للنشر، الدار البیضاء، ۱۹۹۴)
مفردات شعر، (دارالمدی، دمشق ۱۹۹۶)
الکتاب I، (دارالساقی، بیروت، ۱۹۹۵)
الکتاب II، (دارالساقی، بیروت، ۱۹۹۸)
الکتاب III، (دارالساقی، بیروت، ۲۰۰۲)
فهرس لأعمال الریح، (دارالنهار، بیروت
أول الجسد آخر البحر، (دارالساقی، بیروت، ۲۰۰۳)
تنبّأ أیها الأعمی، (دارالساقی، بیروت، ۲۰۰۳)
تاریخ یتمزّق فی جسد امرأة، دارالساقی، بیروت، ۲۰۰۷)
ورّاق یبیع کتب النجوم، (دارالساقی، بیروت، ۲۰۰۸)
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد