بسم الله الرحمن الرحیم
تعریف کردن یک هنر و مهارت در زندگی است . اغلب افراد دوست دارند که از دیگران تعریف و تمجید بشنوند. شنیدن تعریف از زبان دیگران اعتماد به نفس فرد را بالا میبرد و عزت نفس خاصی به او میبخشد . تعریف کردن یک رکن اساسی در زندگی است. در بعضی فرهنگ ها تعریف کردن از کودکان مرسوم بوده و در برخی دیگر، ابراز احساسات مثبت نسبت به بزرگ سالان پذیرفته شده است؛
در حوالی شاعران هم که امروزه روز این تعریف در بخش های مجازی، به نظر دادن و کامنت گذاشتن معروف است از این قاعده مستثنی نیست اما باید دید تعریف های الکی و غیر تخصصی از شعر یک شاعر چه نوقلم و چه حرفه ای آیا میتواند موثر باشد؟
متاسفانه مرسوم شده برای اینکه دیگران به صفحات مجازی ما سر بزنند و از ما تعریف کنند ماهم ناچارا برای آنها همین کار را انجام میدهیم و در خیلی از موارد
برای اشعار سرتاپا ایراد چه ایرادهای نحوی و ساختاری و چه مشکلات مفهومی به به و چه چه های الکی بنویسیم و در موارد حادتر صاحب صفحه را استاد معرفی کنیم.
متاسفانه این پدیده ی زشت علاوه بر ایراد شرعی که دارد باعث ایجاد مشکلاتی میگردد که در ذیل به آنها اشاره خواهد شد.
خداوند متعال در سوره ی اسراء آیه ی سی و شش صراحتا به قبیح بودن این مسئله اشاره داشته و وعده داده انسان را به خاطر این مورد بازخواست خواهد کرد
وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا
و (ای انسان) هرگز آنچه را که بدان علم و اطمینان نداری دنبال مکن که چشم و گوش و دل همه مسئولند.
حال تبعات زشت این پدیده را بیان میکنم
♦️ هنر تعریف کردن، فقط یک مهارت قدرتمند اجتماعی نیست، بلکه یکی از اساسی ترین مهارت هاست. درواقع لازم نیست کارشناس باشید تا بتوانید این کار را خوب انجام دهید. فقط کافی است صادق باشید. کسانی که بدون آگاهی و الکی به خاطر جذب مخاطب و شیرین کردن جایگاهشان بیخود از کسی تعربف میکنند در
وهله ی اول گناه کبیره ی دروغ را مرتکب میشوند.
♦️ تعریف و تمجید زمانی بهترین نتیجه را دارد که صریح باشد و اتفاقی نباشد وقتی تعریف از یک شعری که قابلیت های تعریف آنچنانی را ندارد اتفاق می افتد این تعریف نتیجه بخش نیست و جز آفت چیزی به ارمغان نخواهد آورد
♦️ توقع و انتظارات بی جا از دیگران تنها زندگی یک نفر را سخت و غیر قابل تحمل میکند، آن یک نفر همان کسی است که این توقعات بیجا را دارد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در رابطه ی دوستانه، فامیلی یا عاشقانه، با توقعاتی از طرف مقابل روبهرو شدهاید که به نظرتان منطقی نبوده است. البته میان انتظار و توقع به جا و بیجا مرزی وجود دارد.
این کامنت های الکی سطح توقع افراد را بالا میبرد و ممکن است زمانی که تصمیم گرفته اید حقیقت را در خصوص شعرش بنویسید در مقابل شما ایستادگی کند
♦️ از دست رفتن فرصت نقد برای منتقد
همیشه نقد شعری که همه از آن تعریف کرده اند سخت است، چون آدم بده ی قصه خواهی شد ، ولی گفتنی ها را باید گفت.
وقتی همه از یک شعر تعریف می کنند ناخودآگاه توقع از شعر بالا می رود و وقتی با مفاهیمی مانند عروض و نحو و ساختار ایرادات عنوان میشود صاحب شعر برای منتقد گارد میگیرد و سخن حق او را دشمنی قلمداد میکند.
اولین آسیب این کار برای خود صاحب اثر است چرا که به کاستی های شعرش پی نبرده و هاله ی تعاریف و تمجیدها اجازه ی تفکر و اصلاح را از او می گیرد
♦️پایین آمدن سطح کیفی اشعار
یکی دیگر از آفت های تعریف الکی پایین آمدن سطح کیفی اشعار است
وقتی با منتقد نامهربانی شود و حتی در برخی از جاها توهین و اهانت، منتقد خود را از نقد کنار می کشد و به لا ادری اکتفا میکند و این درست شروع نقطه ی پایین آمدن کیفیت اشعار است.
وشعری که میتوانست مانند اشعار گذشته سرشار از تعالیم معنوی و اخلاقی باشد، در دوران ما از لحاظ محتوا، لاغر و کمرنگ میشود و این باعث میگردد در جامعه ی ما میانگین سطح کیفی مجموعه اشعار منتشر شده از سوی شاعران ، پایین و نگرانکننده باشد و از شاعرانی که بتازگی قدم در این عرصه گذاشتهاند جز کوتوله های شاعری چیزی باقی نماند.
♦️ نکته ی مهم
درست است که از نظرهای سطحی و الکی باید پرهیز کرد اما در نظر دادن باید کرامت شاعر حفظ و همه ی نظرات در حیطه ی ادب باشد که
وظیفه ی ادیب مودب بودن است
یا حسین بن علی
سید هادی محمدی