پست های وبلاگ

عرض ادب و درودها
به من اجازه بدهید استاد واژه ها شما را خطاب کنم
سپاس از مهر حضور پر مهرتان

عرض سلام و درود ها استاد

ردیف شعر شما چون خالق ردیف بوده اید و مبتکر ان
در صورت استفاده از ردیف شما استاد عزیز باید یکی از ردیف ها به انتخاب شاعر گیومه گذاری شود و عرف معمولا ردیف بیت اول است و نام شما به عنوان مبتکر ردیف در پاورقی برده شود
با احترام

درودها

سلام احوال جنابعالی

خیلی محبت کردید .
صفا آوردید .

سلام و درود ها
سید عزیز روز زن و روز مادر این خورشید زمین
بر شما و خانواده محترم مبارک .
شاد باشید .

عرض ادب و درود استاد بزرگوار
شاد باشید و در پناه خداوند یکتا

عرض سلام و ادب خدمت استاد شاهین زراعتی عزیز و بزرگوار
سلامت و زنده‌ باشید.
بسیار هم عالی خوشحال شدم که شعری زیبا از جناب آقای مجتبی شفیعی(شاهرخ) همراه با ردیفی زیبا خوانده اید.
استاد مجتبی شفیعی(شاهرخ) اشعار ناب بسیار دارند.
به فرمایش شما ردیف انتخابی استاد شفیعی کوبنده و قدرتمند بوده و به گفته شما با هر بیت یک ضربه کوبنده به دل می‌خورد. بسیار هم عالی و زیبا.
از شما سوالی داشتم جناب زراعتی بزرگوار استاد عزیز من، و سوال این است که به نظر شما استاد شفیعی برای خلق این ردیف زیبا تلاش نکرده اند؟
حتما تلاش کرده اند، حتما زحمت کشیده اند.
پس اگر شاعر دیگری از این ردیف بسیار زیبای استاد شفیعی استفاده کنند،آیا نباید این ردیف در گیومه و در پاورقی نام استاد مجتبی شفیعی (شاهرخ ) برده شود؟
جناب استاد شفیعی شاهرخ برای به دست آوردن این ردیف زیبا تلاش کرده‌اند. پس اینکه ما بگوییم این ردیف خاص است یا خاص نیست،منطقی است؟

در بخشِ بعدی سوال شما طولانی بودن ویا کوتاه بودن ردیف و چیدمان آن مطرح شده.؟

ردیف عنصری است که بعد از قافیه قرار می‌گیرد.
کلمات هم معنی و مستقلی که در پایان مصراع ها عينا تکرار می‌شود، را ردیف می‌گویند.
شعری که ردیف دارد (مردف) خوانده‌ می‌شود.

باید بگوییم که ردیف اختیاری است و شاعر می‌تواند از ردیف در شعرش استفاده نکند.
ولی قافیه اجباری است.
ردیف همیشه تابع قافیه است و بعد از آن می آید. پس با این توضیح در هر بیتی که قافیه بود،باید ردیف بعد از آن بيايد.
البته اگر شاعر شعرش را مردف بچیند .

و حالا قافیه کجا قرار می‌گیرد؟

در غزل قافیه ها در دو مصراع بیت اول ...

و مصراع های دوم تمام بیت ها می آید.
که تعداد ابیاتش بین پنج تا دوازده بیت است.( در غزل).

در بخش بعدی سوال شما که فرموده اید .
اگر بتوان ردیفی بلند تر بکار بر شاید بتوان شعر را چند پله ارتقا بخشید ...
...
به نظر این حقیر .
ردیف طولانی و یا بلند زیباست و اکثرا خاص
و البته بلندی (یک ردیف ) باید متناسب با مصرع هم باشد .
ردیف های بلند به خودی خود نیمی از مصرع را می‌گیرند

نمونه ای از ردیف کوتاه

مسلمانان مرا وقتی دلی (بود)
که با وی گفتمی گر مشکلی (بود )
به گردابی چو می افتادم از غم
به تدبیرش امید ساحلی (بود )

(بود ) در مصراع های اول و دوم و چهارم . ردیف است
و قافیه قبل آن آمده دلی . مشکلی . ساحلی

نمونه ای از ردیف بلند .

بی تو دیوانه شهرم خدا می‌داند
بی تو ویرانه شهرم خدا میداند
بی تو مهتاب و شب و کوچه نیایند به کار
بی تو بیچاره شهرم خدا می‌داند

شهرم خدا می‌داند ردیف است
و دیوانه ویرانه بیچاره قافیه




نمونه ای از ردیف ِ بلند و خیلی طولانی

با من بودی منت نمی‌دانستم
یا من بودی منت نمی‌دانستم
رفتم چو من از میان ترا دانستم
تا من بودی منت نمی‌دانستم


موفق باشید .

درود مجدد دوست عزیزم
پاسخ این سوال را که:
آیا اگر بتوان ردیفی بلندتر را به کار برد چه بسا بتوان شعر را چند پله ارتقا داد؟
را به خوبی ارائه فرمودید و با سه نمونه جذاب از اشعار مردف با ردیف های کوتاه، بلند و خیلی طولانی که بیان نمودید کاملا فهم نمودم. بسیار ممنون
در مورد سوال دیگر یعنی بکاربردن ردیف ثابت ولی دوری در مثنوی یا چهارپاره، به نظرم نتوانستم منظور سوالم را برسانم. البته توضیحات بنیادین در مورد تعریف قافیه و ردیف، یادآوری زیبایی بود و قطعا برای بسیاری از میهمانان دیگر هم مفید است.
همانطور که می دانید مثنوی دارای قافیه مشترک در ابیات نیست. یعنی هر بیت ممکن است قافیه جداگانه داشته باشد. در مور چهارپاره هم هر بند چهار مصراعی می تواند قافیه جداگانه داشته باشد. حال سوالم این است که می توان در برخی ابیات مثنوی اصلا ردیف به کار نبرد اما به صورت منظم و دوری در برخی دیگر ردیف مشترک استفاده کرد. مثلا بیت اول و دوم مثنوی ردیف نداشته باشد بعد بیت سوم ردیف «گذر خواهم کرد» داشته باشد. دوباره بیت چهارم و پنجم ردیف نداشته باشد و بعد بیت ششم همان ردیف «گذر خواهم کرد» و همینطور با همین دور تا پایان مثنوی.
مشابه اش در چهارپاره هم متصور است. یعنی مثلا بند اول، دوم و سوم ردیفی نداشته باشد بعد بند چهارم ردیف «نه نمی شه» و بعد دوباره بند پنجم، ششم و هفتم ردیف نداشته باشد و دوباره در بند هشتم ردیف «نه نمی شه» تکرار شود و با همین دور تا آخرین بند.
می دانم به لحاظ فنون ادبی متصور است. اما سوالم این بود که سابقه ای در تاریخ ادبیات سراغ دارید؟
سپاس بیکران

چو قد ویس بت پیکر چنان شد
که هم بالای سرو بوستان شد

شد آگنده بلورین بازوانش
چو یازنده کمندی گیسوانش

سر زلفش به گل بر سایه گسترد
به ناز دل نیازی را بپرورد

پراگنده شده در شهر، نامش
ز دایه نامه‌ای شد نزد مامش

به نامه سرزنش کرده فراوان
که چون تو نیست بدمهری به گیهان

نه بر فرزند جانت مهربان است
نه بر آن کس که وی را دایگان است

به من دادی ورا آنگه که زادی
سزای دخترت چیزی ندادی

کنون بر رُست پیش من به صدناز
به پرواز اندر آمد بچه باز

همی ترسم که گر پرواز گیرد
به کام خود یکی انباز گیرد

درود و عرض ادب به این مثال توجه کنید .

درود و سپاس
دست مریزاد و ماشاالله به این حضور ذهن
بله. شاهد مثال جالبی بود. شخصا مایل هستم روزی با ردیف بلند، یکسان و دور منظم در چهارپاره این ایده را امتحان کنم.
خیلی زحمت کشیدید. خوشحال شدم از این گفت و شنود قشنگ. مفید و آموزنده بود.
خدا خیرتان دهد.

درود مجدد جناب خوشرو عزیزم
بعد از صحبت در مورد تکرار دوری ردیف یکسان، ناگهان یاد کتابی افتادم که زمان نوجوانی در کتابخانه پدر بزرگوار خوانده بودم احتمالا به نام «هوپ هوپ نامه» که مطمئن نیستم. کتابی بود با نقاشی رنگی و جلد براق...
اما نویسنده را به یاد داشتم. معروف به نسیم شمال و اینکه در اشعارش، مدام به صورت ضربتی و دوری، تعابیری را تکرار می کرد. البته در سال های اخیر در مورد کنش سیاسی او در زمان رضاخان خوانده بودم اما در مورد اشعارش کمتر.
در نت جستجو نمودم برای نمونه اشعار «نسیم شمال» یا همان «اشرف الدین حسینی قزوینی» شناسنامه ای و معروف به «اشرف الدین حسینی گیلانی» به تاکید خودش و به خاطر علاقه شدیدش به مردم رشت و تعلق به خاطرات میهمان نوازانه آنان در دوران اسکان طولانی...
جالب اینکه در کمال ناباوری، موردی که در موردش صحبت می کردیم را یافتم:


در حقیقت روح انسانی همان علم است علم
رسم و دستور مسلمانی همان علم است علم
فرق انسانی ز حیوانی همان علم است علم
رفع بدبختی و نادانی همان علم است علم
صفحه دل ها مزین «می شود از مدرسه»
ای جوانان روح روشن «می شود از مدرسه»
آدمی را علم و دانش در جوانی لازم است
با خبر بودن از اسرار نهانی لازم است
گلرخان را با رفیقان مهربانی لازم است
دوستان را میوه جات اصفهانی لازم است
میوه ها شیرین به دامن «می شود از مدرسه»
ای جوانان روح روشن «می شود از مدرسه»
دختران باید ز علم و معرفت زینت كنند
تا كه با علم و ادب بر شوهران خدمت كنند
با سلیقه جمله اهل خانه را راحت كنند
نه كه روز و شب همین آرایش صورت كنند
صورت دختر چو گلشن «می شود از مدرسه»
ای جوانان روح روشن «می شود از مدرسه»
گر پسر بی علم شد دختر از او بالاتر است
دختر باهوش و دانا از پسر بالاتر است
بلكه از هر آدم بی علم خر بالاتر است
شعرهای اشرف الدین از شكر بالاتر است

دقیقا تکرار ردیف به صورت دوری پس از هر دو بیت که در داخل گیومه قرار داده ام.
به گمانم از سروده های ایشان باید نمونه های دیگری هم به این صورت وجود داشته باشد.
هدیه به شما و دیگر میهمانان صفحه قشنگتان
باز هم سپاس که بهانه ساختید به این موضوع تمرکز نمایم. برای بنده بسیار راهگشا بود.
خدای مهربان به اندیشه و قلمتان برکت دهد.

درودها استاد عزیز زراعتی

و چه ردیف های طولانی و جالبی
واقعا هنر می‌خواهد.

مخصوصا
مصرع های اول
همان علم است علم
چون علم هر بار، در ردیف تکرار شده
ولی این تکرار از زیبایی کم نکرده
ممنونم شعر قشنگی بود که به صفحه خودتان اضافه شد .

سپاس.

عرض سلام و درود ها .
خدمت شما ادیب گرامی و دوست عزیزم
جناب آروین.


اجازه میخواهم به طور شفاف و واضح عرض کنم خدمت شما و خوانندگان محترم این متن
صریح و واضح...
در ردیف های کوتاه معمولا عیبی وجود ندارد
(است) ( بود ) (چنین که )( می بایست) و هزاران هزار ردیف کوتاه که همه و همه ما از آن استفاده می‌کنیم
حتی در ردیف های بلند مشکلی نیست هیچ مشکلی
ولی دوست عزیز هستند عزیزانی که می‌گردند به دنبال شاعر غیر مشهور و ردیف طولانی آن را که زحمت کشیده برایش و ریتم ساخه برمی‌دارند ملودی شعر را بر میدارند حالت حالتِ بگوییم فراگیری پیدا کرده .
ردیف هامشخصا از شاعری که کتابی دارد و شعرش در سایتش به ثبت رسیده است ردیف های خاص هستند و باید نام شاعر برای برداشتن ردیف برده شود .

فقط همین
ما وقتی ردیف طولانی که نصف مصرع را تشکیل داده بر میداریم یعنی ملودی آن را برداشته ایم آهنگ آن را بر داشته ایم
در نهایت احترام.

درودبرشما جناب پرناک عزیز
ردیف تکراری هیچ مشکلی ندارد به نظرمن ودرادبیات هم اشکالی برآن واردنبوده چون معمولا ردیف یک کلمه است که ممکن است خیلیها ازش استفاده کنند وگاهی هم ناگزیریم استفاده کنیم ازردیفی که ممگنه بقیه هم استفاده می کنند اما بعصی وقتهامی بینیم که یک دریک بیت یک جمله ردیف اورده شده و کلا اون بیت یک یادوکلمه بیشترازاین جمله ندارد واتفاقا تمام حرف شعر هم درهمین ردیف گفته شده وبقیه مصراع حرفی ندارد خب ممکنه استفاده ازاین جمله به عنوان ردیف درشعردیگر باعث شود که عده ای گیردهندکه شعرکپیه ....

نه چراپاک کنید
اینم یک نظره دیگه واینجام مکان بحث وتبادل نظره خیلی هم خوب بود سوال خوبی بود برای روشن شدن برخی ابهامات

ابتدا سلام و عرض ادب خدمت آرمان که سالهاست می شناسمش و عرض خوش آمد گویی خدمت ایشان را دارم .


ابتدا در مورد مقدمه ...
شاعر هستیم دوست من متن ادبی با شروعی شاعرانه شروع شده ،

.
و اما در مورد این مطلب تمامی جملاتی که باید گفته شود استاد عجم بزرگ بنده عرض کردند .
دوست من از حق نگذریم هستند دوستانی که صبح تا شب در سایت ها می‌گردند به دنبال لقمه آماده ...
از ردیف های طولانی دوستان دیگر شاعر سوء استفده می‌کنند.
آرمان جان واقعا می‌شود یک جمله چهار کلمه ای
که ردیف بلند را تشکیل می‌دهند دوشاعر یکسان ردیف را انتخاب کنند ؟

احتمال این موضوع که دو شاعر در مدت کوتاهی از یک ردیف طولانی هم شکل استفاده کنند چقدر است
خودت در خانه بشین فکر کن قضاوت کن .
نتیجه اش را به ما هم اطلاع بده عزیزم .
.
در ردیف های کوتاه که همه ما از آن استفاده می‌کنیم و به قول جناب آروین سعدی و حافظ و مولوی و بقیه ده ها قرن پیش استفاده کردند که مشکلی نیست .
در ردیف طولانی که مختص سرده از نوع عاشقانه است به نفراتی بر میخوریم که که ردیف ربایی انجام داده اند

ما برای( کلمه) ربایی چنان ناراحت می‌شویم که
نقد را فشار می‌دهیم که این کلمه ترکیبی مال من بوده .

چطور برای ردیف ربایی آن هم طولانی که نصف مصرع را در بر گرفته ناراحت نمی‌شویم

چرا؟.

ازشما ممنونم آرمان جان
....
استاد عجم سپاس ها

.

مطلب دیگر .
جناب پرناک عزیز

زمانی که کپی بر داری از یک ردیف انجام می‌شود

زمانی که این اتفاق می‌افتد
تمامی شعر زیر سوال می‌رود
و
دیگر نمی‌گوییم به نقش قافیه نگاه کن
چه شعر پر مغزی چه واژه آرایی کرده چه تناسب زیبای کلماتی .
این نیز مدّ نظر باشد .

بله .
فرمایش شما صحیح است .
بروی چشم .

عرض ادب استاد عزیز من .
...
منتظر شعر بعدی شما می‌مانم.
بالا خره یک جا یک سوتی می‌دهید.

اشتباه یا نمی‌دانستم یک بار است
دو بار است .
در صورت تکرار شدن مشخص می‌شود کی چه کاره است .
هر بار نمی‌دانستم دلیل منطقی نیست استاد .
ممنونم از شما .

سلام و عرض ادب .
و درود ها خدمت شما .
محبت کردید بزرگوار .
در کل و صحبت اصلی به جهت استفاده و یابهتر گفته شود سو استفاده از ردیف مشخص شاعریست که با تلاش و کوشش ردیفی را خلق کرده و این امانت او پیش ماست ...
اگر گفته شود دو شاعر در فاصله زمانی کمی از یک ردیف مشخص طولانی استفاده کرده اند
خود را گول زده ایم و واقعا درصدِ این احتمال در ردیف های بلد بسیار بسیار کم است
غیر ممکن نیست ولی درصد احتمالش بسیار پایین است .
البته صحبت در این مورد ی که شما فرمودید
هم به نوعی و جود دارد معمولا شاعر ها شعر زیاد می‌خوانند
و این شعر زیاد خواندن باعث می‌شود آن کلمه یا آن ردیف مشخص در ذهن شاعر بماند
و بعد از مدتی در ذهن شاعر ماندن احتمال استفاده آن شاعر از آن کلمه یا آن ردیف وجود دارد
به گونه ای که شاعر گُم می‌کند که این ردیف را خودش در ذهن پرورانده
یا اینکه از شعری خوانده شده ، در ذهنش باقی مانده ؟
به قول دوستان عصر تکنولوژی ست با یک سرچ ساده تمامی اشعاری که با آن ردیف ساخته شده در کمتر از ثانیه مشخص می‌شود

اینکه ما بگوییم از ساخت این ردیف توسط دیگر شعرا خبر نداشتم
کم کاری شاعر است و نوعی سرپوش بر روی کم کاریه خود .

حتی سن( منظور سن و سال است )
در پیدایش ردیف دخیل است. شاعری که سن زیادی دارد بینشش و نوع واژه بر گزیدنش

با شاعری که جوان است و سن کمی دارد فرق می‌کند

پس اینکه از یک ردیف مشخص استفاده شود
اول ...بگوییم که این ردیف خاص نیست
و اجازه استفاده از آن ردیف را من دارم

و

دوم... هم بگوییم من از این ردیف که توسط
دیگر شاعران ساخته شده خبر نداشتم .

نوعی سو استفاده از خِرَدِ جمعی محسوب می‌شود

ممنونم از پاسخ جامع شما،
اره تکنولوژی در اختیار انسان است
و گفتن کلمه نمیدانستم
چیزی جز توجیه نیست...
من حتی بعضی از شعر را که می سرایم
هم در گوگل سرچ میکنم،چون میخواهم
اطمینان کامل داشته باشم،
ممنونم از شما

حتی ....شاگرد و استاد واژه چینی در ردیفشان با هم فرق می‌کند

عرض ادب برادر آگاه من .
خیلی خوش آمدید .
قربان صفحه خودتان است

با مطلبی خوشحالمان می‌کردید.
.

درودها.
ممنونم از گل افشانی .

درود و عرض ادب .
استاد نیستم .
امید به موفقیت شما .
همواره شاعر باشید .