بدهکاری عاشقانه ...

سلام بر نسترن خوب و نازنین!

شما ذیل شعر (فدای قد بلند و کمند گیسویت) از آقای علی نصرالهی (مجنون) برایم نوشته بودید که در صفحه ی اشعارتان نقد بنویسم.

روحیه ی جویای نقد شما، مشخص می کند که می خواهید بیشتر بیاموزید و در شعر پیشرفت کنید و این، خیلی خوب است.
انشالله با تمرین و ممارست و آموزش، استعدادهای نهفته ی شما روز به روز شکوفاتر خواهد گشت.

به زبانی خیلی ساده می گویم:

دو بیت ارسالی شما بسیار زیباست و سرشار از احساس!

وزن شعر بسیار روان است.
فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

آرایه های ادبی به کار گرفته شده در همین دو بیت، زیبا و چشم نواز است.

ترکیب آغوش غم:
اضافه ی اقترانی. آغوشی که همراه با غم است.

ترکیب چنگ غرور:
اضافه ی استعاری. غرور به حیوانی درنده تشبیه شده است که چنگال دارد.

اما قالب این شعر، به هیچ وجه غزل نیست.
در صورتی که این دوبیت را به همین روش، ادامه بدهید، به مثنوی زیبایی تبدیل خواهد شد.

با توجه به این که در کامنت های همین صفحه نوشته اید قالب های شعری را نمی شناسید، و در ارسال های قبلی هم دیدم اکثرا قالب ها را اشتباهی غزل زده اید، فعلا تعریف قالب غزل را با رسم نمودار و یک مثال برایتان می آورم: (ضمن این که بسیار تعجب می کنم شما چگونه قالب های شعری را به گفته ی خودتان نمی شناسید؛ در شعری که بعد از این ارسال کرده اید، نوشته اید شعرهایم وزن ندارند؛ اما این شعر ارسالی، مطابق با وزن و قافیه و سرشار از آرایه های ادبی و به زبانی پخته سروده شده است.)

تعریف غزل:

_غزل شعری است که مصراع اول و تمام مصراع های زوج آن، هم قافیه باشند.

_معمولاً موضوع غزل عاشقانه و یاد ایام جوانی،
بیان عواطف و احساسات، ذکر زیبایی و کمال معشوق و شکوه از روزگار است. (غزل های اجتماعی نیز از سروده های معاصرین است.)

_بیت های غزل های فارسی از لحاظ مضمون دارای استقلال اند.

_تعداد بیت های غزل، معمولاً 5 تا 14 بیت است.

_شکل زیر، یک غزل پنج بیتی (دارای 10 مصراع) را نشان می دهد و علامت * بیان کننده ی چگونگی قرار گرفتن قافیه در انتهای مصراع اول و انتهای مصراع های زوج است.

(منظور از مصراع های زوج، مثلا برای یک غزل پنج بیتی، همان مصراع های دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم غزل است.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ*                       ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ *

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                           ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ*

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                           ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ*

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                           ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ*

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                           ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ*


حافظ و سعدی و مولوی، از بزرگترین شاعران غزل سرای فارسی هستند.

یک نمونه غزل 8 بیتی، (دارای 16 مصراع) از حافظ را برایتان نمونه می آورم، به چگونگی قرار گرفتن قافیه در انتهای مصراع اول و نیز انتهای مصراع های زوج غزل دقت کنید:


1_ای پسته تو خنده زده بر حدیث قند*
مشتاقم از برای خدا یک شکر بخند*

2_طوبی ز قامت تو نیارد که دم زند
زین قصه بگذرم که سخن می‌شود بلند*

3_خواهی که برنخیزدت از دیده رود خون
دل در وفای صحبت رود کسان مبند*

4_ گر جلوه می‌نمایی و گر طعنه می‌زنی
ما نیستیم معتقد شیخ خودپسند*

5_ ز آشفتگی حال من آگاه کی شود
آن را که دل نگشت گرفتار این کمند*

6_بازار شوق گرم شد آن سروقد کجاست
تا جان خود بر آتش رویش کنم سپند*

7_جایی که یار ما به شکرخنده دم زند
ای پسته کیستی تو خدا را به خود مخند*

8_حافظ چو ترک غمزه ترکان نمی‌کنی
دانی کجاست جای تو خوارزم یا خجند*


_ یکی از منابعی که به سادگی قالب های شعری را آموزش می دهد، کتاب آرایه های ادبی سوم انسانی است. انشالله با تهیه ی این کتاب و خواندنش، دیگر قالب های شعری را نیز به خوبی خواهید آموخت.


موفق باشید نازنینم!