مسیر جاده

بانام ویاد خدا
ودرودبرشما بانوی عزیزشاعرم
دوبیت با معناخواندم درددل ویاهم گلایه ای شاعرانه ازجهان تیره وغمبار امروز که قالبش را دوبیتی زده اید، نمی دانم دانسته این قالب را انتخاب کرده اید یا اینکه منظورتان ازدوبیتی همان دوبیت شعراست ،چون باتوجه به تعریفی که به ما ازدوبیتی درشعرفارسی ارائه داده اند این شعرشما دوبیتی نیست!
دوبیتی چیست؟
((دوبیتی یکی از قالب­ های قدیمی ومعروف شعر سنتی فارسی است و آن شعری است شامل چهار مصراع در یک وزن که مصراع­ های اول و دوم و چهارم آن باهم همسایه اند . دوبیتی نیز مانند رباعی، از قالب­ های اصیل ایرانی است. در واقع، همان رباعی است. با این تفاوت که وزن آن با رباعی متفاوت است؛ وزن رباعی با هجای بلند آغاز می­ شود، ولی وزن دوبیتی با هجای کوتاه آغاز می شود.

دوبیتی­ های اصیل به لهجۀ محلی(فَهلَوی) سروده شده است و از این رو به قالب، فَهلَویات نیز گویند. مضمون دوبیتی، غنایی است. گویندۀ بسیاری از دوبیتی­ها، که معمولاً روستاییان و شبانان هستند، معلوم نیست. دوبیتی­های باباطاهر و فایز دشتستانی معروف است.

رباعی و دوبیتی، این دو نیز از قالب­های اصیل شعر فارسی به شمار می­ روند
رباعی چیست؟
رباعی یا چهارگانی یکی از قالب­های شعر سنتی فارسی است که از چهار مصراع درست شده است. در رباعی، قافیه در هر دو مصراع اول و همچنین مصراع چهارم رعایت می­ شود؛ اما در مصراع سوم، رعایت آن الزامی نیست. مصراع­ های رباعی از نظر معنی و مضمون، به هم پیوسته ­اند و معنی اصلی در بیت دوم و بخصوص در مصراع چهارم ارائه می ­شود ودرواقع ضربه ی اصلی راباید درمصراع آخرش زد
وزن قالب رباعی:
رباعی وزن مخصوص به خود دارد. این وزن با جملۀ معروف «لاحَولَ وَ لاقُوَهَ اِلا بِالله» مطابقت می­ کند و بر «مفعول مفاعیل مفاعیلن فع» که از مزاحفات بحر هزج است، تقطیع می­ شود. از اختصاصات وزن رباعی، آن است که بنا بر قواعد اختیارات شاعری، می ­تواند تغییرات زیادی بپذیرد.

رباعی را «ترانه» و «دوبیتی» نیز گفته ­اند و در حقیقت، رباعی نوعی از دوبیتی محسوب می ­شود و با دوبیتی، تنها از نظر وزن تفاوت دارد.))

بنا بر آنچه گفته شدوتعاریفی که من ازرباعی ودوبیتی اینجا کپی کردم وباتوجه به اینکه دوبیتی با یک هجای کوتاه شروع می شود ورباعی با هجای بلند، این شعرشما دوبیتی نیست بلکه رباعی است
درمصراع اول ودوم حشو وجود دارد تیره ترو تارتر یک معنی دارندوبهتراست یکی حذف شود.
درمصراع دوم:
حال من وتو بیاببین زارترهست
هم ضعف تالیف دارد وقتی می گویید من وتو حالمان خراب وزارترشده است دیگر بیاببین دراین وسط اضافی است چون مخاطب هم جزوی ازجهان شماست وخودش هم حالش خراب است ودارد می بیند خودش این اوضاع واین حال خراب را
می خواستید بگویید حال ما زارترشده اما ضعف دارد این مصراع هم درلفظ وهم درمعنا
بیت آخر بازی هم بایدمحکم ترباشدوبه قولی صربه ی نهایی را بزند که ناموفق بوده
پس تفاوت رباعی ودوبیتی درچیست؟
فرق رباعی ودوبیتی در وزن ومضمون آنهاست

((برای این که بتوانیم تشخیص دهیم که شعری دوبیتی است یا رباعی باید به هجای اول هر مصراع توجه کنیم. بدین صورت که اگر اولین هجای هر مصراع بلند باشد، آن شعر رباعی و اگر اولین هجای هر مصراع کوتاه باشد ،آن شعر دو بیتی است.

هجای بلند = صامت + مصوت بلند ( با ،می ،سو )

هجای بلند= صامت+ مصوت کوتاه+ صامت(بر: ب،ــَـ ، ر

؛دل:د، ــِـ ، ل ؛ مُر : م، ـــُــ، ر )

هجای کوتاه = صامت + مصوت کوتاه : که : ک ، ــِــ ؛

پَ : پ، ــَـ ؛ .

تفاوت دوبیتی و رباعی در مضامین:
به طور کلی مضمون دوبیتی و رباعی را این گونه می توان دسته بندی کرد که بیش تر موارد دوبیتی ها شامل مضامین غنایی هستند مانند داغ دل، عشق، عرفان، گریه، یاد دوست سوز جدایی، درماندگی و... ولی رباعی اکثرا با مضامینی هم چون فلسفه ،چون و چرا و در برخی مواقع شک فلسفی همراه است. ‌هم چنین عده ای از افراد به اشعار رباعیاتی که در آواز و موسیقی به کار برده می شود ترانه و به موارد غیر از این دوبیتی می گویند))
بنابراین درانتخاب قالب رباعی ودوبیتی باید دقت داشته باشیم که معمولا خیلی هاباهم اشتباه می گیرند این دوقالب را!
جسارتم راخواهید بخشید بانوی عزیزم،باتوجه به شعرهای قبلتان که خواندم قلم خوبی دارید ذهنتان موسیقیایی است قافیه وردیف وزن را می شناسید، پشت شعرتان اندیشه است .
تیک نقد را فعال کردم بیشتربرای اینکه ،فرق بین دوبیتی ورباعی را برای دوستان عزیز آماتور شرح دهم ودرواقع ازصفحه ی شما برای آموزش این دوقالب استفاده کردم، چون خیلی ازدوستان در فرق این دو قالب دچاراشتباه می شوند.
موفق باشید همیشه