پست های وبلاگ

عطسه چیست و اصولا عطسه کردن خوب است یا بد ؟

گرچه بعضی از مردم عطسه را به فال نیک و بعضی به فال بد می گیرند ، تحقیقات نشان می دهد که هر یک عطسه در محیطهای شلوغ می تواند در مدت ۵ دقیقه ۱۵۰ نفر را آلوده کند. در واقع همیشه عطسه برای فرد عطسه کننده خوب و برای دیگران بد است .

 عطسه در واقع یک واکنش غیرعادی است. وقتی پایانه عصبی در غشا مخاطی تحریک می شود عطسه تولید می شود. علت تحریک مخاط بینی می تواند بر اثر سرما، آلرژی یا تحریک عصب بینایی به خاطر نور شدید باشد.
هنگام عطسه هوا با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت از بینی خارج می شود.
 در مکانهای عمومی و شلوغ مانند اتوبوس- مترو و … هر یک عطسه که حاوی میلیونها میکروب است می تواند موجب انتشار سریع میکروبهای موجود در عطسه در میان افراد شود.در چنین مکانهایی افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است سریعتر از دیگران ممکن است آلوده به میکروب شده و دچار سرماخوردگی یا آنفلوانزا شوند. کودکان، زنان باردار و سالخوردگان نیز از آسیب پذیرترین گروهها در مکانهای شلوغ به شمار می روند.

محققان معتقدند افرادی که از نظر سیستم ایمنی قویتر هستند و به میزان کافی از ویتامینهای “د” و “روی” استفاده می کنند کمتر تحت تاثیر میکروبهای سرماخوردگی قرار می گیرند.بدین ترتیب چنانچه مبتلا به سرماخوردگی و آنفلوانزا هستید بهتر است در هنگام عطسه از دستمال تمیز جلوی بینی و دهان استفاده کنید تا سرعت و شدت انتشار میکروبها را به حداقل برسانید.
عطسه کردن مفید است

عطسه كردن از جمله مواردی است كه خرافات زیادی در رابطه با آن وجود دارد تا جایی كه برخی از افراد به محض عطسه كردن، فال حافظ می‌گیرند!
بعضی‌ها پس از یك عطسه از لفظ «صبر آمد» استفاده می‌كنند و بعضاً كار خود را به تعویق می‌اندازند، كفش‌های خود را لنگه‌ به لنگه می‌پوشند یا در كفش‌های خود نمك می‌ریزند!
 عطسه اساساً یك مكانیسم دفاعی طبیعی بدن است و نه تنها بد نیست (به جز زمانی كه یك لیوان چای داغ در دست دارید!)، بلكه فواید زیادی هم برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی به راه های تنفسی دارد.در حقیقت وجود یك جسم خارجی به راه های تنفسی و حركت مژه‌های موجود در مخاط‌ بینی پیامی را به مغز می‌رسانند كه موجب عطسه می‌شود، این عكس‌العمل بیشتر تحت كنترل حس لامسه است تا چشایی.

زمانی كه عطسه روی می‌دهد، قفسه سینه شدیداً منقبض می‌شود، به این ترتیب مقدار زیادی هوا به سرعت از طریق بینی عبور می‌كند و به این ترتیب به پاك كردن مجاری بینی از مواد خارجی كمك می‌كند.
مكانیسم ایجاد عطسه، بین همه ی مردم جهان یكسان نیست، به شكلی كه تنها 25 درصد مردم هنگام نگاه كردن به خورشید یا قرار گرفتن در معرض نور شدید، عطسه می‌كنند كه به «عطسه ناشی از نور» معروف است.

دانشمندان در این خصوص نظریات گوناگونی ابراز داشته‌اند. بر اساس یكی از معمول ترین نظریه‌ها، عصب جمجمه‌ای عامل عطسه، به طریقی با عصب بینایی مرتبط است.
زمانی كه عصب بینایی به شدت تحریك و مردمك چشم نسبت به نور عكس‌العمل نشان داد، منقبض می‌شود، این فرآیند بر عصب جمجمه‌ای عطسه اثر گذاشته و سبب عطسه كردن می‌شود.
برخی از محققان معتقدند كه افرادی كه دارای آلرژی هستند، استعداد بیشتری نسبت به عطسه در مقابل نور خورشید دارند. در یك بررسی وقتی آلرژی افراد مذكور درمان گردید، از عطسه كردن آنها هم در مقابل نور كاسته شد.

عطسه و شخصیت

بر اساس مطالعات انجام شده از سوی یك دانشمند آمریكایی، نحوه عطسه كردن می‌تواند نكته‌های زیادی در رابطه با شخصیت افراد بازگو كند.
این آزمایش شامل مطالعه روی صداهای مختلفی است كه مردم به هنگام عطسه كردن از خود تولید می‌كنند. نتایج این مطالعه كه 547 داوطلب در آن شركت كردند، نشان می‌دهد شخصیت‌های مختلف به شكل‌های گوناگون عطسه می‌كنند.
دكتر پاتی وود كه این پژوهش را انجام داده می‌گوید 4 نوع عطسه كردن مختلف وجود دارد كه مطابق با شخصیت‌ افراد است.
طبق این بررسی‌ها افرادی كه با صدای بلند عطسه می‌كنند، تمایل دارند كه رهبران و رؤسایی با نفوذ و خوب باشند، آنهایی كه ملایم ‌تر عطسه می‌كنند، عموماً شخصیت آرام ‌تر، وفادار و وابسته‌تری دارند، كسانی كه هنگام عطسه كردن جلوی دهان خود را می‌گیرند بسیار موقر و متعادل هستند و بالاخره آخرین نوع عطسه كه در این پژوهش آمده، مربوط به افرادی است كه سریع عطسه می‌كنند كه این افراد اغلب شخصیت تند و تیزی دارند.
این واقعیت كه سرفه و عطسه باعث گسترش بیماری می‌شوند، حقیقتی انكار ناپذیر است و باید به افراد، به خصوص كودكان آموخت كه در موقع عطسه كردن، با دستمال جلوی دهان و بینی خود را بپوشانند.
عطسه و حساسیت
چنانچه تعداد عطسه در حد متعادل باشد، نیازی به انجام اقدامات پیشگیرانه وجود ندارد و بهتر است بدن را در كاربرد دستگاه دفاعی خود آزاد گذاشت. اما در صورتی كه تعداد زیاد عطسه باعث آزار فرد شود باید با داروهای ضد حساسیت آن را درمان كرد، چرا كه یكی از علایم حاصل از آلرژی، عطسه است.
عطسه‌های پیاپی و پشت ‌سر هم معمولاً نشانه وجود آلرژی است، اما تك عطسه‌ها معمولاً نشان از سرماخوردگی دارد. به علاوه در سرماخوردگی ترشحات بینی زرد رنگ است، در صورتی كه در آلرژی، بی‌رنگ و رقیق است.

رابطه عطسه و سكته مغزی
پژوهشگران آمریكایی اعلام كردند كه افرادی كه دچار سكته مغزی می‌شوند، ممكن است برای مدت كوتاهی توانایی عطسه كردن را از دست بدهند.
به گفته محققان مركز عطسه در بصل‌النخاع قرار دارد و پس از سكته مغزی ممكن است نیمی از بصل‌النخاع برای مدتی از كار بیفتد و به همین علت، عمل عطسه كردن نیز انجام نمی‌شود.
در این حالت احساس نیاز به عطسه، در فرد به وجود می‌آید، اما عمل غیر ارادی، عطسه كردن انجام نمی‌شود و همین امر بیمار را رنج می‌دهد. معمولاً این بیماران حداكثر یك سال پس از سكته مغزی توانایی عطسه را دوباره به دست می‌آورند.

نکاتی جالب درباره عطسه :
1. عطسه کردن از اعصابتان شروع می‌شود. این را نیل کائو متخصص آلرژی و آسم در مرکز آسم و آلرژی گرین ویل می‌گوید.
او اینطور توضیح می دهد که سیستم عصبی همه افراد به یک طریق یکسان سیم‌کشی شده است اما پیام‌هایی که در طول این عصب‌ها حرکت می‌کنند، راه‌های متفاوتی برای رفت‌و‌آمد به مغز انتخاب می‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود عادت عطسه کردن در افراد مختلف متفاوت باشد.او می‌گوید، "این انتقال عصب‌هاست که به مغزتان می‌گوید که چیزی در بینی شما هست که باید بیرون بیاید!"

2. عطسه کردن از بدنتان محافظت می‌کند. دکتر کائو می‌گوید، "عطسه کردن بخش مهمی از فرایند ایمنی بدن است که کمک می‌کند سالم بمانید."
عطسه با پاک کردن بینی از باکتری‌ها و ویروس‌ها از بدنتان محافظت می‌کند. وقتی چیزی وارد بینی شما می‌شود یا با محرکی روبه‌رو می شوید که مرکز عطسه که در پایین ساقه مغز قرار گرفته‌است در مغزتان را تحریک می‌کند، پیام‌هایی سریعاً برای بستن گلو، چشم‌ها و دهانتان فرستاده می‌شود. سپس، عضلات سینه‌تان شدیداً منقبض می‌شوند و بعد عضلات گلویتان به سرعت باز و آزاد می‌‌شوند. درنتیجه این، هوا — به همراه بزاق و ماده مخاطی — با شدت از دهان و بینی‌تان بیرون می‌آید. و همین می‌شود که عطسه می‌کنید.
3. عطسه سریع اتفاق می افتد. عطسه ها با سرعت 161 کیلومتر در ساعت حرکت می‌کنند. یک عطسه می‌تواند 100،000 میکروب را وارد هوا کند.
4. برداشتن ابرو ممکن است موجب عطسه شود. برداشتن ابرو روی عصبی در صورتتان که مسیر بینی را تامین می‌کند اثر می‌گذارد. و در نتیجه عطسه می‌کنید.
5. هیچوقت در خواب عطسه نمی‌کنید. وقتی می‌خوابید، اعصاب عطسه هم می‌خوابند و این یعنی وقتی خوابید معمولاً عطسه نمی‌کنید.
۶. ورزش ممکن است عطسه‌تان بیندازد. دکتر کائو اعتقاد دارد که ورزش موجب عطسه کردن می‌شود. او می‌گوید، وقتی بیش از حد به جسمتان فشار می‌آورید، تنفستان زیاد می‌شود و درنتیجه، بینی و دهانتان خشک می‌شود. به این ترتیب، بینی شما با شروع به ترشح که موجب عطسه می‌شود به این مسئله واکنش می‌دهد.
7. طولانی‌ترین عطسه : 978 روز که توسط دونا گرفیت از انگلستان به ثبت رسیده است.
8. نور آفتاب موجب عطسه کردن می‌شود. نورآفتاب باعث می‌شود که یکی از هر سه نفر به عطسه بیفتند. البته حساسیت به نورآفتاب مسئله ای ارثی است — این هم یک چیز دیگر که می‌توانید گردن پدر ‌و ‌‌‌مادرتان بیندازید!
9. رابطه جنسی هم می‌تواند محرک عطسه باشد. بیشتر از آنچه که فکر می‌کنید اتفاق می‌افتد. محققان باور دارند که تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک در برخی افراد پیام‌هایی ارسال می‌کند که نه فقط باعث می‌شود این افراد از رابطه جنسی خود لذت ببرند، بلکه بعد از اتمام آن عطسه کنند.
10. پرعطسه‌ترین حیوان : ایگوانا. طبق تحقیقات ایگوانا بیشتر از سایر حیوانات عطسه می‌کند. عطسه کردن معمولاً برای بیرون کردن برخی نمک‌های خاص که از محصولات فرعی فرایندهای گوارشی آنهاست اتفاق می‌افتد.
11. چطور عطسه را متوقف کنید؟ بااینکه هنوز ثابت نشده است اما نفس کشیدن از راه دهان و گرفتن بینی در آن زمان می‌تواند چاره‌ساز باشد.

خرافات مربوط به عطسه

گذشته از این واقعیت‌های عجیب درمورد عطسه، خرافات زیادی هم درمورد عطسه وجود دارد.بعنوان مثال، درست نیست که وقتی عطسه می‌کنید قلبتان می‌ایستد. وقتی سینه‌تان به خاطر عطسه منقبض می‌شود، جریان خونتان هم موقتاً منقبض می‌شود. درنتیجه، ریتم قلبتان تغییر می‌کند اما توقف نمی‌کند.
و وقتی عطسه می‌کنید کره چشمتان بیرون نخواهد پرید. بعضی افراد موقع عطسه کردن به طور طبیعی چشم‌هایشان را می‌بندند اما اگر بتوانند آنرا باز نگه دارند، چشم‌هایشان بیرون نخواهد پرید! دکتر کائو می‌گوید، "بااینکه فشارخون پشت چشم موقع عطسه کردن کمی بالا می‌رود اما آنقدر زیاد نیست که چشم‌هایتان را از حدقه بیرون کند."
خیلی‌ها هم عقیده دارند وقتی عطسه می‌کنید باید کاری که مشغول انجام آن هستید را متوقف نموده و صبر نمایید برخی نیز اعتقاد دارند دوستی به ملاقاتتان می‌آید و اگر گربه‌تان عطسه کند باران خواهد آمد.
درمورد گفتن واژه عافیت باشید بعد از عطسه به همدیگر، دکتر وود توضیح می‌دهد که واژه عطسه به یونانی "pneuma” به معنای روح می‌باشد.
او می‌گوید، "دعای خیر عافیت باشد بعد از عطسه از عقاید قدیمی است. در گذشته عطسه را تجربه‌ای نزدیک به مرگ می‌پنداشتند و تصور می‌کردند که دعای خیر روح فرد را از بیرون شدن از بدنش نجات می‌دهد و از وارد شدن شیطان به بدنش جلوگیری می‌کند.
عطسه و نکات اخلاقي آن

عطسه يک فرايند فيزيکي است که جهت دفع مواد محرک داخل بيني انجام مي شود. اين فرايند به دلايل و اهدافي شکل مي گيرد و ما در اينجا رواياتي را که از ائمه معصومين عليهم السلام در اين باره وارد شده است را بررسي مي نماييم.
امام رضا عليه السلام فرمودند: هرگاه خداوند متعال نعمتي را به بنده اش بدهد و او تشکر آن نعمت را فراموش کند خداوند بادي را در بدن او (قسمت ششها) ايجاد مي کند و آن باد بر اثر عطسه از بيني او خارج مي گردد و او پس از عطسه مي گويد: الحمد لله و خداوند همين حمد را شکر نعمت براي آن بنده قرار مي دهد.
امام صادق عليه السلام فرمود: هر که عطسه کند، سپس دستش را بر استخوان تيغه بيني نهد و بگويد: الحمد لله رب العالمين سپاسي بي شمار به آن اندازه که خداوند شايسته آن است و صلوات خدا بر محمد و آلش باد از سوراخ چپ بيني او پرنده اي کوچکتر از ملخ و بزرگتر از مگس بيرون آيد تا به زير عرش بالا رود و تا روز قيامت در آنجا براي او استغفار کند. ايشان همچنين فرمودند: هر که صداي عطسه اي را بشنود پس خداي را حمد گويد و بر پيغمبر و آل او صلوات بفرستد، به درد چشم و دندان مبتلا نشود سپس فرمود: اگر آن را شنيدي آن ذکر را بگو اگر چه ميان تو و عطسه کننده دريائي فاصله باشد.
امام صادق عليه السلام از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله روايت فرمود: عطسه براي بيمار نشانه بهبودي و آسودگي بدن اوست. نسيم خدمتکار حضرت مهدي عليه السلام مي گويد: آن حضرت به من فرمود: آيا تو را در مورد عطسه کردن بشارت دهم؟ گفتم آري. فرمود: عطسه علامت امان از مرگ تا سه روز است.
از حضرت صادق عليه السلام ذکر شده که فرمود: التناوب من الشيطان و العطاس من الله عزوجل دهن دره از شيطان است ولي عطسه از ناحيه خداوند متعال مي باشد.
ايشان همچنين فرمودند: عطسه براي بدن سودمند است به شرط آنکه از سه تا بيشتر نشود و چون از سه بيشتر شد آن فرد بيمار و مريض است. از امام صادق عليه السلام همچنين نقل شده که فرمودند: «ان أنکر الاصوات الصوت الحمير» لقمان فرمودند: منظور از آن صداي عطسه زشت است.
پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله فرمودند: هرگاه مردي سخني بگويد و کسي عطسه کند آن عطسه گواه درستي آن سخن است.
امام صادق فرمودند:
هرکه عطسه کند و دست را بر روی بینی گذارد و بگوید:الحمدلله رب العالمین کثیرا"کما هو اهلُهُ و صلی الله علی محمدٍ النبی و اله و سلم از سمت او مرغی که از ملخ کوچکتر و از مگس بزرگتر است به سمت عرش خداوند میرود و در زیر عرش برای او تا روز قیامت استغفار میکند
در حدیثی دیگر فرمودند: کسی که عطسه کند تا هفت روز از مردن ایمن است

مطلبی جالب:از حضرت رسول (ص) منقول است که فرمودند: عطسه تصدیق میکند سخنی را که مقارن او واقع شود و علامت راستی آن سخن است یعنی : اگر سخنی گفتیم
و فورا" خودمان یا اطرافیان عطسه ای کردیم دلیل بر درستی آن است و اگر تصمیم به انجام داریم بهتر است انجامش دهیم نه اینکه بگوییم صبر آمد باید صبر کنیم و انجام ندهیم!!!
از حضرت علی (ع) منقول است که هر که بعد از عطسه بگوید: الحمدلله رب العالمين علي كلِّ حال درد گوش و درد دندان نیابد و از حضرت امام صادق منقول است هر که عطسه کسی را بشنود حمد الهی کند و صلوات بر محمد و اهل بیتش بفرستد درد چشم و درد دندان به او نرسد و فرمود که این را بگو اگرچه دریا در میان تو و او فاصله باشد در حدیث دیگر فرمود برای رفع درد دندان و درد گوش که چون کسی عطسه کند حمد خدا را بگوید در حدیث دیگر منقول است که ترسایی عطسه نمود آن حضرت به او گفتند: یرحمک الله
در حدیث دیگر منقول است که چون مسلمانی عطسه کند و ساکت بماند از برای علتی ملائکه از جانب او میگویند : الحمدلله ربُ العالمین و اگر آن مسلمان این را بگوید ملائکه میگویند :یغفرالله لک و فرمودند: عطسه نمودن بیمار علامت عافیت او و راحت بدن اوست.
 

نویسنده :عارف شریفی