سایت شعرناب محیطی صمیمی و ادبی برای شاعران جوان و معاصر - نقد شعر- ویراستاری شعر - فروش شعر و ترانه اشعار خود را با هزاران شاعر به اشتراک بگذارید

منو کاربری



عضویت در شعرناب
درخواست رمز جدید

اعضای آنلاین

معرفی شاعران معاصر

انتشار ویژه ناب

♪♫ صدای شاعران ♪♫

پر نشاط ترین اشعار

حمایت از شعرناب

شعرناب

با قرار دادن کد زير در سايت و يا وبلاگ خود از شعر ناب حمايت نمایید.

کانال تلگرام شعرناب

تقویم روز

پنجشنبه 20 ارديبهشت 1403
    2 ذو القعدة 1445
      Thursday 9 May 2024
        به سکوی پرتاب شهرت و افتخار ،نجابت و اقتدار ... سایت ادبی شعرناب خوش آمدید مقدمتان گلباران🌹🌹

        پنجشنبه ۲۰ ارديبهشت

        پست های وبلاگ

        شعرناب
        آموزش بحرهای عروض در شعر ایرانی جلسه پنجم(هزج)
        ارسال شده توسط

        مهدی محمدی

        در تاریخ : پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۰۴:۰۷
        موضوع: آزاد | تعداد بازدید : ۳۳۶ | نظرات : ۴۴

        بسم الله الرحمن الرحیم
         
        با سلام و عرض ادب خدمت فرهیختگان عزیز و ارجمندم
         
        خدا را شاکرم که در جمع شما خوبان و فرهیختگان ارجمندم هستم. در جلسه پنجم از آموزش بحرهای عروض در شعر ایرانی هستیم.
         
        در این جلسه ابتدا به خلاصه ای از مطالب گذشته و سپس معرفی بحر هزج می پردازیم.
         
        خلاصه مطالب :
         
        بحرهای متفق الارکان : هزج، رجز، رمل، وافر، کامل، متقارب، متدارک
        بحرهای مختلف الارکان داریم : طویل، مدید، بسیط، منسرح، مضارع، مقتضب، مجتث، سریع، جدید، قریب، خفیف، مشاکل
         
        زحاف : در لغت به معنی دور شدن از اصل می باشد. و در اصطلاح علم عروض، ما با یک سری تغییرات در افاعیل اصلی زحافات را بوجود می آوریم و با استفاده از این زحافات اوزان جدید را می سازیم.
         
        بحر متقارب : بحری است مبتنی بر فعولن و زحافات آن که عبارتند از محذوف، مقصور، اثلم و غیره.
         
        فعولن فعولن فعولن فعولن : بحر متقارب مثمن سالم
        فعولن فعولن فعولن فعل : بحر متقارب مثمن محذوف
        فع لن فعولن فع لن فعولن : بحر متقارب مثمن اثلم
         
         
        بحر متدارک : بحری است مبتنی بر فاعلن و زحافات آن و اوزان مشهور به قرار زیر است:
         
        فاعلن فاعلن فاعلن فاعلن : بحر متدارک مثمن سالم
        فاعلن فع لن فاعلن فع لن : بحر متدارک مثمن مقطوع
        فعلن فعلن فعلن فعلن : بحر متدارک مثمن مخبون
        فع لن فعلن فع لن فعلن : بحر متدارک مثمن مقطوع مخبون
         
        که با توجه به قاعده تسکین گفتیم می توانیم دو هجای کوتاه در کنار هم یک هجای بلند بیاورم. بنابراین اگر در شعری هم وزن چهارم استفاده شده بود و هم از وزن سوم، بنا را بگذارید به استفاده از قاعده ی تسکین و وزن اصلی را بحر متدارک مثمن مخبون لحاظ کنید. اگر در تمام ارکان هم از قاعده تسکین استفاده شده باشد خواهیم داشت:
         
        فع لن فع لن فع لن فع لن
         
        که این وزن را هم متدارک مثمن مقطوع نامیده اند چون تنها از زحاف مقطوع استفاده شده است اما بهتر آن است که با توجه به قاعده تسکین هر سه این وزن را در یک تراز قرار دهیم و در حالت کلی تر به زحاف خبب از بحر متدارک مشهور است.
         
        ---------------------------------------------
         
        بحر هزج : بحری است مبتنی بر <<مفاعیلن>> و زحافات آن.
         
        مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن : بحر هزج مثمن سالم
        مثمن است چون در هر بیت هشت رکن دارد، بحر هزج گویند چون مبتنی بر مفاعیلن است، سالم است چون در آن تمام ارکان سالم است و از زحافات استفاده نشده است.
         
        مثال)
        اَلا یا اَیُّهَا السّاقی اَدِرْ کَأسَاً و ناوِلْها
        که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها
         
        مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن : بحر هزج مسدس سالم
        مسدس است چون در هر بیت شش رکن دارد، بحر هزج می باشد چون مبتنی بر مفاعیلن است، سالم است چون از زحافات استفاده نشده است.
         
        مثال)
        نگارینا چرا با من نمیسازی ؟
        به حسن خود چرا چندین همی نازی ؟
         
         
        محذوف : چنانچه سابق توضیح داده شد محذوف یکی از مهمترین زحافات است و به حذف هجای بلند آخر گفته می شود.
        اگر هجای آخر مفاعیلن را حذف کنیم مفاعی باقی می ماند که همان فعولن است و اگر هجای آخر فاعلاتن را حذف کنیم فاعلا باقی می ماند که همان فاعلن می باشد. بنابراین فعولن محذوف مفاعیلن و فاعلن محذوف فاعلاتن می باشد.
         
        مفاعیلن مفاعیلن فعولن: بحر هزج مسدس محذوف
        نکته مهم) این وزن، وزن مشهور دوبیتی است.
         
        مثال)  
        اگر غم را چو آتش دود بودی
        جهان تاریک بودی جاودانه
         
         
        اخرب : به معنی شکافته گوش است. به تبدیل مفاعیلن به مفعول گفته می شود چرا که ((م)) ابتدا و ((ن)) انتهای مفاعیلن می افتد و تبدیل می شود به فاعیل یا همان مفعول. (اخرب همان اخرم مکفوف است هنگام تدریس زحافات توضیح می دهم.)
         
        مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن : بحر هزج مثمن اخرب
        نکته) این وزن یک وزن دوری محسوب می شود. چنانچه قبلاً توضیح داده شد در وزن دوری در میانه ی مصرع توقف داریم.
         
        مثال)
        وقتی دل سودایی می رفت به بستان ها
        بی خویشتنم کردی بوی گل و ریحان ها
         
         
        مکفوف : به حذف حرف هفتم ساکن کف می گویند. در فاعلاتن و مفاعیلن حرف هفتم ساکن ن هست که با حذف آن به فاعلاتُ و مفاعیلُ می رسیم بنابراین فاعلات مکفوف فاعلاتن و مفاعیل مکفوف مفاعیلن می باشد.
        نکته) دقت کنید که در زحاف مقطوع علاوه بر انداختن آخرین حرف ساکن حرف ما قبل را نیز ساکن می کردیم لکن در زحاف مکفوف حرف هفتم ساکن را حذف می نماییم اما حرکت حرف ما قبل را نگه می داریم.
         
        مفاعيلُ مفاعيلُ مفاعيلُ فعولن : هزج مثمن مكفوف محذوف 
         
        مثال)
        زهی عشق زهی عشق که ما راست خدایا
        چه نغزست و چه خوبست و چه زیباست خدایا
         
        قاعده مراقبه : اگر دو هجای کوتاه در کنار یکدیگر قرار بگیرد. اولین هجای کوتاه را با هجای بلند قبل از آن می توان بنا به قاعده مراقبه جا به جا نمود. به قاعده قلب نیز نامیده می شود.
         
        توجه بسیار مهم ) قاعده قلب جزء اختیاراتی محسوب می شود که مورد مناقشه قرار گرفته است و اغلب تعویض مفاعلن با مفتعلن و بالعکس تعویض مفتعلن با مفاعلن را صحیح می دانند. منتها با توجه به اینکه این قاعده کارایی بیشتری دارد بنده به صورت فوق آن را مطرح کردم. مطابق تعریفی که بنده از قاعده مراقبه ارائه داده ام به جای مفتعلن می توان از مفاعلن استفاده کرد اما عکس آن صادق نیست یعنی نمی توان به جای مفاعلن از مفتعلن استفاده کرد و تنها ابیات معدودی وجود دارد که به جای مفاعلن از مفتعلن استفاده شده است که با سلیقه ی بالای شاعر آهنگ شعر محفوظ مانده است و به جز در آن ابیات معدود آوردن مفتعلن به جای مفاعلن اغلب منجر به ناخوشایندی آهنگ بیت می شود. و چون گفتیم این قاعده کارایی بیشتری دارد و یک نمونه اش در همین وزن مثمن مکفوف است که دو هجای کوتاه پشت سر هم قرار می گیرد و لذا اولین هجای کوتاه با هجای بلند قبل از آن قابل تعویض است. نکته ی دیگری که شاعران ارجمند باید به آن دقت داشته باشند این هست که اگر چه تجویز استفاده از این اختیار داده شده است اما سلیقه شاعر در استفاده از آن بسیار تاثیرگذار است و می بایست شاعر با مراقبت از این اختیار استفاده کند تا بر شعر ایشان اشکال نگیرند. در ضمن هیچگاه در یک بیت دوبار از این اختیار استفاده نکنید چون اولاً بعید است که خوش آهنگ و خوشایند از آب در بیاید و در ثانی همان بار اولش را هم ممکن است بر شما اشکال بگیرند. بهر حال نظرات در خصوص استفاده از این اختیار متفاوت و متناقض است و بنده نیز اگر چه استفاده از این اختیار را به این شکل بیان کردم اما همواره به نظر منتقدان و اساتید احترام قائل هستم و چه بسا بعداً متاثر از نظر اساتید نظرم تغییر کند ولی فی الحال این قاعده به صورت فوق برای شما عزیزان بیان گردید امید مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین بعداً به صورت کامل این قاعده را و سایر اختیار در شعر ایرانی را برایتان به صورت کامل توضیح خواهم داد.
         
        مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن : هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف
         
        مثال)
        ای شاهد قدسی که کشد بند نقابت
        وی مرغ بهشتی که دهد دانه و آبت
         
         
        مجبوب : به حذف دو هجای بلند از آخر مفاعیلن گفته می شود. بنابراین <<فعل>> مجبوب مفاعیلن است.
         
        مفعولُ  مفاعيلُ مفاعيلُ فعل : هزج مثمن اخرب مكفوف مجبوب (وزن رباعی است)
         
        مثال)
        هر چند که رنگ و بوی زیباست مرا
        چون لاله رخ و چو سرو بالاست مرا
        معلوم نشد که در طربخانۀ خاک
        نقاش ازل بهر چه آراست مرا
         
        نکته بسیار مهم) استفاده از قاعده مراقبه در رباعی بسیار رواج دارد به ویژه هجای ششم که یک هجای بلند است و هجای هفتم که یک هجای کوتاه است جا به جا می شوند به عبارت دیگر در رکن دوم به جای مفاعیل، مفاعلن می آید.
        وزن رباعی : مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعل
        وزن رباعی با استفاده از اختیار مراقبه در رکن دوم: مفعولُ مفاعلن مفاعیل فعل
        همچنین استفاده از قاعده تسکین که به آن ابدال نیز می گویند در رباعی بسیار رواج دارد و چنانکه قبلاً توضیح داده شد تسکین آن است که به جای دو هجای کوتاه که در کنار هم قرار گرفته اند از یک هجای بلند استفاده کنیم.
         
        مقبوض : حذف حرف ساکن پنجم را گویند. در مفاعیلن حرف ساکن پنجم <<ی>> می باشد که با حذف آن به مفاعلن می رسیم. به عبارت دیگر هجای بلند سوم را به هجای کوتاه تبدیل می کنیم. در مفاعیلن هجای بلند سوم <<عی>> می باشد که اگر به هجای کوتاه تبدیل کنیم به مفاعلن می رسیم. بنابراین مفاعلن مقبوض مفاعیلن می باشد.
         
        مفعول مفاعلن مفاعیلن: هزج مسدس اخرب مقبوض
         
         
        مثال)
        از کرده ی خویشتن پشیمانم
        جز توبه ره دگر نمی دانم
         
         
        مفعول مفاعلن فعولن : هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف
         
        مثال)
        لاف از سخن چو در توان زد 
         آن خشت بود که پر توان زد 
         
        ارادتمندتان
        محمدی

        ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری : | | | | |
        این پست با شماره ۱۳۷۰۳ در تاریخ پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۰۴:۰۷ در سایت شعر ناب ثبت گردید

        نقدها و نظرات
        مهرداد عزیزیان
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۰۱:۵۴
        درود جناب محمدی گرامی
        احسنت👏👏🌺🌺
        آمدم جهت عرض ارادت و خسته نباشید
        درس اول را هم فعلا خواندم
        اگر عمری باشد باقی را نیز حتما میخوانم
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۰۳:۰۶
        سلام و عرض ادب حضور استاد گرانقدر و گرانمهرم استاد عزیزیان ارجمندم خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک

        خیر مقدم دوست نابم، استاد جان باور کنید یکی از دلایل که من تاکید دارم کلاسیک سرایان حتماً حضور داشته باشند، هر چند که ما داریم اشعار ارزشمند و گرانبهای شما عزیزان را می خوانیم برای این هست که راه صعب است و دشوار و تنهایی رفیق تان را در این کوره راه تنها نگذارید. البته در آموزش وزن کتاب المعجم هست و بنده نیز از آن کتاب استفاده می کنم و اگر کسی بگوید از المعجم استفاده نمی کنم امیدی بهش نیست، اما اگر شما اساتید گرانقدر و گرانمهر حضور داشته باشید خیالم راحت تر هست. ممنونم که اشتباهات را گوشزد می کنیم. و البته ما در جلسه پنجم هستیم.

        متشکرم از حضور تابان آقا مهرداد عزیز خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک

        و اگر این آموزش ها مفید و خوب است لطفاً به سایر عزیزان نیز معرفی کنید. متشکرم. هدف بنده افزایش ارتباط با شعر کلاسیک که تبلور فرهنگی ایرانی است، حافظ، سعدی، فردوسی، خیام، مولانا، بیدل، نظامی، رودکی و ...
        امید که هدف خوبی باشد و کار مثبتی باشد.

        باز هم تشکر از لطف و تواضع حضور و محبت هایتان خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        عباسعلی استکی(چشمه)
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۴۳
        درود استاد محمدی عزیز
        السلام علیک یا أباعبدالله و علی الارواح التی حلت بفنائک علیکم منی جمیعا سلام الله أبدا مابقیت وبقی اللیل والنهار ولاجعله الله آخر العهد منی لزیارتکم السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی أولاد الحسین و علی أصحاب الحسین ایام سوگواری عاشورای حسینی تسلیت باد
        مطلب بسیار مفید و آموزنده ای است
        بهره بردم از تراوش قلمتان
        موفق باشید خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۲۲:۲۳
        درودها استاد استکی عزیز و گرانمهرم خندانک خندانک خندانک خندانک

        استاد جان در سایه ی مهر و علم شما استاد گرانقدرم درس پس می دهیم. متشکرم از حضور تابنده ی شما استاد عالیقدر شعر و مهر و ادبیات فارسی

        سپاسگزارم استاد جان ، تابنده باشید به مهر و سروری خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۰۸:۲۳
        درود وعرض ارادت خدمت استاد محمدی فرهیخته خندانک
        بسیار سپاسگزاریم برای وقت وزحمتی که برای ما متحمل میشوید خندانک
        خدا قوت خندانک
        در پناه خداوند عاقبت به خیری وسلامتی رو براتون ارزومندم خندانک خندانک
        عزاداری هاتون قبول ..التماس دعا خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۴:۵۵
        درود و سپاس بیکران بانوی فرهیخته و مهربان بانو زند خندانک

        متشکرم از حضور عالی و به ویژه دعای خیرتان که بسیار به آن محتاجم

        همچنین بنده ی حقیر برای شما بانوان گرامی از خدای متعال اجر بی انتها و وجودی سرشار از خیر و مهربانی خواهانم. ان شاء الله عزاداری های شما در مکتب حضرت زهرا علیها السلام و حضرت زینب سلام الله علیها نیز مورد قبول حق قرار بگیرد.

        تابنده باشید به مهر خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۴۴
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۵۸
        💐💐🌹🌹🌹🌹🌹🌹💐💐
        ❤️❤️❤️❤️🪷🪷🪷🪷🪷
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        🪴🪴🪴
        🏵🏵
        💟
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۰۸:۲۶
        درودبرشما استاد عزیزم مهدی جان عزیزمممممم بسیار مفید واموزنده بود احسنت برشما خداقوت عزیزدلم دوستتتتتتتتتتتتتتتدارم قلمتان همیشه سبز ونویسا باشدعزیزدل 💐💐🌹🌹🌹🌹🌹🌹💐💐
        ❤️❤️❤️❤️🪷🪷🪷🪷🪷
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        🪴🪴🪴
        🏵🏵
        💟
        🌺🌺🌺🌺
        🌼🌼🌼
        🏵🏵
        💐
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۴:۵۶
        درودها دوست گرانقدر و خوش اخلاق و مهربان گسترم جواد آقای گل کاظمی نیک تبار و نیک اندیش و نیک مرام

        متشکرم حضور فرهیخته یتان هستم.

        تابنده باشید به مهر خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۴۴
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۵۷
        💐💐🌹🌹🌹🌹🌹🌹💐💐
        ❤️❤️❤️❤️🪷🪷🪷🪷🪷
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        🪴🪴🪴
        🏵🏵
        💟
        ابوالحسن انصاری (الف رها)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۰:۵۶
        درود تان باد حضرت دوست
        ممنونم ا زحمات شما
        سلامت و موفق با شید
        خندانک خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۴:۵۷
        درودها استاد انصاری عزیز و سپاس بیکران از شما استاد گرانقدرم خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۴۴
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۵۷
        💐💐🌹🌹🌹🌹🌹🌹💐💐
        ❤️❤️❤️❤️🪷🪷🪷🪷🪷
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        🪴🪴🪴
        🏵🏵
        💟
        رحیم فخوری
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۱:۰۱
        درودها استادجان جناب محمدی عزیز
        مدیون زحمات بیدریغتان هستیم خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۰۸
        درودها استاد فخوری عزیز و ارجمند و مهربانم خندانک خندانک

        آنچه بنده ی حقیر انجام دادم انجام وظیفه است و بنده پیشتر و بیشتر از این ها مدیون لطف و مهربانی اساتید و حضرات گرانقدرم و دعاهای خیرتان بوده ام و هستم و خواهم بود.

        استاد این جلسه به عقیده ی نگارنده ی آن مهمترین جلسه است و یکی از مهمترین جلسات است. این قسمت را اگر کسی درک کند در عروض رستگار خواهد بود و جلسات بعدی برای ایشان دیگر سخت نخواهد بود.

        خیلی مهم است. بسیار مهم. هر چه تاکید کنم کم تاکید کرده ام.

        در عین حال امیدوارم که این صفحه بسیار مورد توجه حضرات گرانقدر و اهالی شعر ناب قرار بگیرد و مشارکت عمومی پیرامون آن صورت بگیرد. سوال و جواب و مصادیقی از اوزان مختلف و طبع آزمایی در اوزان معرفی شده صورت بگیرد. این مشارکت عمومی می تواند تضمین کننده این باشد که آموزش این جلسه برای عموم مفید بوده و آن را یاد گرفته اند به ویژه این جلسه اگر به مدت چند هفته در همین سطر اول مطالب قرار بگیرد. بنده برای خودم نیست که بخواهم این آموزش را تاکید کنم که مثلاً اسم دربیاورم یا شما بازدیدکنندگان صفحه ام زیاد شود بلکه به خاطر جنبه آموزشی بودن آن است. اگر این اتفاق خوشایند رخ بدهد یعنی مشارکت عمومی به ویژه در این جلسه و جلسه بعد هم که بحر رمل هست بسیار مهم است. این دو جلسه در کنار هم باقیات صالحات است و سایر جلسات خیلی نگرانی خاصی برایشان ندارم و این دو جلسه یعنی بحر هزج و بحر رمل فوق العاده مهم هستند و حمایت همه اهالی گرانقدر شعر و ادب را می طلبد.

        امیدوارم گامی موثر در این زمینه برداریم. بسیار متشکرم.

        تابنده باشید به مهر استاد گرانمهرم خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۴۵
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۵۷
        💐💐🌹🌹🌹🌹🌹🌹💐💐
        ❤️❤️❤️❤️🪷🪷🪷🪷🪷
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        🪴🪴🪴
        🏵🏵
        💟
        ارسال پاسخ
        رحیم فخوری
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۱:۰۱
        تقدیم بامهر
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۰۹
        با سپاس بیکران. ارادتمندم. تابنده باشید به مهر خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۴۵
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        ارسال پاسخ
        جواد کاظمی نیک
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۵۷
        ۰💐💐🌹🌹🌹🌹🌹🌹💐💐
        ❤️❤️❤️❤️🪷🪷🪷🪷🪷
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        🪴🪴🪴
        🏵🏵
        💟
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۲:۳۰
        تا مشکتو تو آب زدی موجای دریا شد آروم

        تا رو به ساحل اومدی بغضی نشست توی گلوم

        همون دم بود غربت دنیا شد نصیبم

        رو لب گل کرد آیه های امن یجیبم

        بلند شو بنگر که شمشیرا رو کشیدن

        آخه میدونن بدون تو من غریبم

        ابالفضل ابالفضل ابالفضل

        تاسوعای حسینی رو به شما هنرمند عزیز تسلیت عرض می کنم ..
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۱۱
        با سپاس بیکران بانوی فرهیخته ، سپاسگزارم. همچنین از طرف بنده نوعی تسلیت عرض می نمایم به اهالی عزیز و فرهیخته شعر ناب

        متشکرم بی نهایت خندانک
        ارسال پاسخ
        نرگس زند (آرامش)
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۴۵
        خندانک خندانک خندانک
        خندانک خندانک
        خندانک
        جواد کاظمی نیک
        پنجشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۵۷
        🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
        🌺🌺🌺🌺🌺
        🪻🪻🪻🪻
        🌼🌼🌼
        🥀🥀
        💮
        احسان فلاح رمضانی
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۰۱:۱۷
        سلام و درودها بر ادیب عزیز جناب محمدی بزرگوار خندانک خندانک

        زحمات شما در آموزش بحرهای عروض قابل تقدیر و ستایش هست خندانک خندانک خندانک

        بسیار سپاسگزارم از کلاس آموزشی و‌پربار شما ادیب گرامی خندانک خندانک

        بشخصه تا جایی که وقتی دست بده بادقت مطالب ارسالی شما رو مورد خوانش قرار میدم و از علم و دانش شما بهره میبرم خندانک خندانک

        موید باشید و سلامت خندانک
        🌹🌹🌹🌹🌹💐💐💐
        🪻🪻🪻🌼🌼🌼🌸
        🌺🌺🌺🌺🌺🌷
        🍀☘️🌱🌹💐
        🌿🌿🌿🍁
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۰۲:۵۰
        سلام و عرض ادب آقای احسان بامرام و مهربان خندانک خندانک خندانک خندانک

        کوچک شما و خاک پایتان هستم. متشکرم از توجه و حضور فرهیخته ی ادیب گرانقدر و گرانمهرم آقای رمضانی عزیز.

        ممنونم از لطف و توجهی که به صفحه بنده دارید. تابنده باشید به مهر و قلمتان تابان به نور الهی خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        محمدرضا آزادبخت
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۱۹:۴۶
        درود استاد بهره بردیم
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۲۲:۲۵
        درودها استاد آزادبخت عزیز و گرانقدرم خندانک خندانک

        متشکرم از تواضع ستودنی استاد مهربانم

        متشکرم قلمتان تابان و دلتان از عشق فروزان خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        وحیدی شیرازی
        جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ ۲۱:۳۷
        ♥️
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۲ ۰۰:۵۶
        سلام و عرض ادب استاد وحیدی عزیز و گرانمهرم خندانک خندانک

        متشکرم که به درخواست شاگردتان به سایت شعر ناب آمدید. از علم و مهر و عشق فراوان استاد گرانمهرم همواره می آموزم.

        سایه یتان بر سر شعر و قلم مستدام خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        محسن ابراهیمی اصل (غریب)
        شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۲ ۰۰:۵۵
        درود جناب محمدی خندانک
        مطالب بسیار آموزنده ای بود🙏🙏🙏
        از ابتدا تا انتها مرور کردم و دوباره هم برمی گردم
        حقیقتش به خاطر عشق به شعرکلاسیک مجبورم
        والا خیلی برای من سخت هستند و علاقه ای به اسامیشان ندارم برای همین هم هست که تا الان از غافله جا مانده ام و به قول شما هرجا هم رجوع کردم برایم بسیار گیج کننده بود و خب ما هم یک سریم و هزار سودا و نتوانستم تمرکز کنم.
        اما انصافا شما آهسته و بهتر توضیح می دهید و فرصت خوبی است.
        سپاس از وقتی که می گذارید🙏🙏🙏
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۲ ۱۵:۵۰
        سلام و عرض ادب شاعر و ادیب گرانقدرم جناب ابراهیمی عزیز و ارجمندم خندانک خندانک

        حضور کلاسیک سرایان گرانقدرم مایه مباهات و فخر است. امید که این آموزش ها آنقدر مفید باشد که این اجبار را به یک تجربه خوشایند و شیرین مبدل سازد.

        از لطف حضور و تواضع شما ادیبان گرانقدرم بی نهایت سپاسگزارم

        تابنده باشید به مهر و مهربانی خندانک خندانک خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        محمد اکرمی (خسرو)
        سه شنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ ۱۲:۰۶
        درود جناب محمدی
        ممنون از وقتی که میزارید و این مطالب رو توضیح میدید
        و من هم با جناب ابراهیمی مشترک الحالم و موافق
        واقعا دستتون درد نکند
        خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        سه شنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ ۱۴:۵۹
        درودها عزیز فرهیخته و گرانقدرم خندانک خندانک

        متشکرم که همراهی می کنید. تابنده باشید به مهر و مهربانی خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        محمد اکرمی (خسرو)
        سه شنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ ۱۶:۵۳
        خلاصه:
        بحر هزج : بحری است مبتنی بر <<مفاعیلن>> و زحافات آن.

        مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن : بحر هزج مثمن سالم
        مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن : بحر هزج مسدس سالم
        مفاعیلن مفاعیلن فعولن: بحر هزج مسدس محذوف( این وزن، وزن مشهور دوبیتی است.)
        مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن : بحر هزج مثمن اخرب
        مفاعيلُ مفاعيلُ مفاعيلُ فعولن : هزج مثمن مكفوف محذوف
        مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن : هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف
        مفعولُ مفاعيلُ مفاعيلُ فعل : هزج مثمن اخرب مكفوف مجبوب (وزن رباعی است)
        مفعول مفاعلن مفاعیلن: هزج مسدس اخرب مقبوض
        مفعول مفاعلن فعولن : هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف
        خندانک خندانک خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        چهارشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۲ ۱۴:۱۳
        درودها احسنت به شما و سپاس بیکران خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        اصلانی (امی)
        پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۴۰۲ ۰۹:۲۶
        درود برشما استاد محمدی بزرگوار. در جایی خواندم قاعده ی قلب یعنی جابجایی یک هجای بلند و کوتاه کنار هم در یک رکن عروضی بنا به ضرورت وزن شعر. آیا برای هر رکنی جایز است یا نه؟ و آیا اینکه یک هجای بلند و کوتاه کنار هم می تواند به هر دو صورت کوتاه با بلند و هم چنین بلند با کوتاه جابجا شود؟
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        جمعه ۲۷ مرداد ۱۴۰۲ ۲۱:۳۰
        درود و عرض ادب شاعر فرهیخته و ادیب گرانقدر جناب آقای اصلانی عزیز خندانک خندانک خندانک خندانک خندانک

        در خصوص سوالی که پرسش کردید در مورد اختیار قلب یا مراقبه، نظرات در میان عروض دانان متفاوت بوده است از قدیم. متنها هنر آن است که اگر از قاعده یا اختیاری استفاده می شود از نظر موسیقایی اعوجاج ایجاد نکند. به گمان بنده حقیر، گاهی بعضی از شاعران گمان می کرده اند که قاعده ی قلب مخصوص جایگزینی مفاعلن و مفتعلن هست و بالعکس. اما با دقت در آثار گذشتگان و سنجش کیفیت موسیقایی ابیات این طور نتیجه می گیریم که اغلب به جای مفتعلن می توان از مفاعلن استفاده کرد اما به جای مفاعلن نمی توان از مفتعلن استفاده کرد. همچنین بنده معتقد بودم که قاعده قلب و قاعده تسکین احتمالاً باید یک قاعده کلی باشد که بتوانیم به طور گسترده از آن استفاده کنیم. اما بیشتر شاعران از قاعده قلب و تسکین در بعضی از اوزان استفاده کرده اند و در بعضی از اوزان اصلاً استفاده نکرده اند.

        برای مثال در بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف، بنده ندیده ام شاعری را که قاعده ی تسکین یا ابدال را استفاده کرده باشد و تنها وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن استفاده می کنند.

        بنده اختیار قلب را به این صورت مطرح کردم که اگر دو هجای کوتاه در کنار هم قرار گرفته باشند هجای کوتاه نخست را می توان با هجای بلند قبل از آن جا به جا کرد. همچنین با توجه به اختیار تسکین می توان به جای دو هجای کوتاه یک هجای بلند آورد.

        بنابراین

        با اختیار تسکین می رسیم به وزن زیر
        مستفعلن فعولن مستفعلن فعل (مفعول فاعلاتن، مفعول فاعلن)

        و با اختیار قلب می رسیم به وزن زیر
        مستفعلن فعلات مستفعلن فعل (مفعول مفتعلن مفاعیل فاعلن)

        اگر چه در میان شاعران در این وزن از اختیار تسکین و قلب استفاده نکرده اند اما به نظر می رسد استفاده از اختیار تسکین و قلب در موسیقایی اعوجاج ایجاد نکند. اگر شعری در بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف سرودید و از تسکین و قلب به صورت فوق بهره گرفتید متوجه عرض بنده خواهید شد.

        لذا اغلب اوقات شاعران از اختیار قلب و تسکین در اوزانی که از قبل از این اختیارها استفاده شده است، استفاده می کنند.

        برای مثال)
        مستفعل مستفعل ....
        مفتعلن مفتعلن ....
        فعلاتن فعلاتن....
        مفاعیل مفاعیل ....

        و در این اوزان مثلاً در رکن دوم وزن رباعی استفاده از قلب بسیار رایج و خوش آهنگ است.

        همچنین هدفم این بود که بحث کامل اختیارات را بعد از این آموزش مطرح نمایم. امید که فرصت فراهم گردد.

        متشکرم از سوال خوبتان. ببخشید به خاطر تاخیر در پاسخ

        تابنده باشید به مهر خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        اصلانی (امی)
        جمعه ۲۷ مرداد ۱۴۰۲ ۲۲:۳۱
        سپاس گزارم استاد گرامی جناب محمدی عزیز. خندانک خندانک خندانک
        مهدی محمدی
        مهدی محمدی
        شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ ۰۱:۱۴
        تابنده باشید به مهر خندانک خندانک
        ارسال پاسخ
        تنها کابران عضو میتوانند نظر دهند.



        ارسال پیام خصوصی

        نقد و آموزش

        نظرات

        مشاعره

        کاربران اشتراک دار

        محل انتشار اشعار شاعران دارای اشتراک
        کلیه ی مطالب این سایت توسط کاربران ارسال می شود و انتشار در شعرناب مبنی بر تایید و یا رد مطالب از جانب مدیریت نیست .
        استفاده از مطالب به هر نحو با رضایت صاحب اثر و ذکر منبع بلامانع می باشد . تمام حقوق مادی و معنوی برای شعرناب محفوظ است.
        0