آتشکده آذرجو

در پای گنبد نمکی،معدن بلور

یک کوه پر ستاره و الماس کوه نور

زیباترین ترانه ی رنگین کمان سنگ

سرخ و سپید و سبز ،نمکهای رنگ رنگ

در خاک جاودانه ی یک دشت بی عبور

در شهر بی نشانه و گمنام و سوت و کور

آذرجو همچو مشعل خاموش آتش است

آتشکده نشانی از شهر سیاوش است

زرتشت کاشت سدر جوانی کنار رود

اوغلانقز از تولدش میخواند یک سرود

در پای سدر و رود کهن ساخت یک بنا

آتشگهی بلند، شکوهی جهان نما

اطراف رود و دره ی زیبای کرسیا

آرامگاه و مدفن شاهان آسیا

اسرار ناشنیده و راز نگفته اش

تابوتهای سنگی ی در گور خفته اش

اشکفت شاه نشین آن غمگین و خسته است

با ضربه های گرز گران در هم شکسته است

افسوس،تل یونجه کنون نصف جان شده

در زیر چرخ گاری ی غفلت نهان شده

دستان سبز و خسته و فرتوت آن درخت

بر آسمان بلند شده با ناله های سخت

دیریست ریشه های کهنسال سدر پیر

در دام خشکسالی و وحشت شده اسیر

سروده شده در 26خرداد99

پی نوشت:

بر پایه روایت مروج‌الذهب مسعودی این آتشکده به دستور اشو زرتشت بنا شده‌است. زرتشت به یستاف شاه دستور داد تا آتش مقدس جمشید را بیابد و یستاف شاه آن را در خوارزم یافت و به دارابگرد آورد و در آنجا آتشکده‌ای بنا نمود و آتش مقدس را در آن نگهداری و سپس شهر خرم دارابگرد را بنا نمود. از سال ۳۳۲ هجری قمری نام آن به آتشکده آذرجو تغییر کرد. از آنجا که این آتشکده مسیر و جاده‌ای مناسب ندارد بازدیدکننده چندانی هم نداشته و ناشناخته باقی مانده‌است. بنای آتشکده که روزگاری محلی برای آیین‌های مذهبی مردم فارس و مکان زندگی بوده در حال حاضر به نیمه‌ویرانه‌ای متروک تبدیل شده‌است.آتشکده آذرجو همانند سایر آتشکده های ساسانی به سبک چهارطاقی با یک گنبد مدور و با مصالح لاشه سنگ، گچ و ساروج ساخته شده است. وجه دیگر تشابه آن با سایر آتشکده های ساسانی آن است که در کنار برکه آب ساخته شده است. این آتشکده بر روی یک پشته ای نسبتاً مرتفع بنا شده است. دلیل نشان دهنده اهمیت این آتشکده، وجود قلعه ای مستحکم بر فراز ارتفاعات شمال آتشکده است. اهالی این منطقه به قلعه "شاه نشین" می گویند. در اطراف آتشکده چشمه ای وجود داشت که امروزه این چشمه به طور کامل خشک شده است. نام این چشمه اغلان قز به معنای پسر و دختر بود. با اینکه مجموعه چهارطاقی آذرجو یکی از برجسته‌ترین چهارطاقی‌های ساسانی در فارس است، این بنا به دلیل آسیب‌های جدی تقریباً در حال تبدیل به تلی از خاک است و ساختار کلی این بنای تاریخی تقریباً از بین رفته. به دلیل بی‌توجهی‌ها این اثر ملی سال‌هاست به حال خود رها شده و متروک مانده‌است.آوار دیوارهای این آتشکده را تا نیمه فرا گرفته‌است و گنبد آن ریخته‌است و اگر چاره‌ای برای بازسازی و مرمت آن اندیشیده نشود بنا به زودی کلا فرو خواهد ریخت.

تپه و تل های باستانی از آن گروه یادمان هایی هستند که از ارزش فراوانی نزد پژوهشگران و باستان شناسان برخوردارند. این یادمان های تاریخی- فرهنگی از دیدگاه مطالعه، شناخت و داده های فرهنگی بسیار ارزشمند بوده و پاسداری و نگهداری از آنها امری بایسته (ضروری) به شمار می آید. تپه های باستانی و تاریخی مثل تل یونجه داراب.بخشی از هویت و شناسنامه هر کشوری به شمار می آید، چراکه پس از کاوش های باستان شناسی و آشکار شدن راز و رمزهای نهفته در زیر خروارها خاک، پی به شرایط زیست و آیین و آداب گذشتگان خواهیم برد، از همین رو، نگهداری و پاسداشت این یادمان های تاریخی امری بایسته است.