صبح سحر خیز

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا در دانشگاه شعر ناب نقدی بنویسم.
شعری پیش رو داریم از سرکار خانم یسرا طهماسبی زاده که ان شاء الله چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.

🔷 شعر مورد نقد ما غزلی است با وزن

مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن

یا

مستفعل مستفعل مستفعل مستف (فع لن)

یا

لاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (این وزن رواج بیشتری دارد)


_ _ ل/ ل _ _ ل/ ل _ _ ل/ ل _ _

هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف

🔶 هزج است چرا که ارکان آن از تکرار «مَفاعیلُن» (U - - -) یا زحافات آن تشکیل شده است

🔶 مثمن است چرا که هر بیت هشت رکن عروضی دارد

🔶 اخرب است چرا که میم اول و نون آخر «مفاعیلن » را انداخته ایم تا «فاعیل » بماند وآن را به «مفعول » تبدیل کرده ایم و اسم این زحاف «خرب » است و اسم جزیی که عمل «خرب » در آن واقع شود «اخرب »


🔶 مکفوف است چرا که یک حرف (صامت) از آخر رکن «مفاعیلن» حذف شده و از آن «مفاعیل» مانده است

🔶 محذوف است چرا که یک هجا از آخر رکن «مفاعیلن»حذف شده و از آن مفاعی باقی مانده که به «فعولن» تبدیل شده است




🔰 چنانچه مشاهده می گردد قوافی این غزل عبارتند از

( جالیز، عسل ریز، پاییز، تبریز، شکر ریز، سحرخیز، یک ریز، لب ریز)


برای بانویی که دبیر ادبیات فارسی هستند و دکترای ادبیات فارسی دارند عیب است به کار بردن قافیه هایی که کلمه ی الحاقی ( ریز) را محور قرار داده و در یک غزل هفت بیتی
پنج قافیه ی این چنینی به کار برندکه گویا قحطی قافیه است در اقیانوس کلمات
چرا که حسنات الابرار سیئات المقربین


🔰 مطلع غزل یکی از مهمترین بخش ها در این قالب شعری است وقتی شاعر اولین قافیه ی خود را جالیز قرار می‌دهد و معشوق را ناب تر از شبنم جالیز می‌داند
همگان متفق القول هستیم که جالیز یا پالیز یا فالیز به کشتزاری گفته می‌شود که محصولاتی از رده صیفی جات مانند خربزه و هندوانه و خیار در آن کاشت و برداشت می‌شود البته در قدیم پالیز را مطلق باغ معنی می‌کردند اما و اما و اما الان سال ١۴٠٣ است نه عهد فردوسی و غیره و ذالک و مخاطب جالیز را به معنای عام آن می‌داند حال این معشوق بخت برگشته چرا باید ناب تر از شبنم روی یک خیار باشد
لا ادری


🔰 بیت دوم مصراع دوم ضعف تالیف دارد


🔰 در بیت چهارم مصراع دوم چنانچه مستحضرید ابر گهر بار که مخفف ابر گوهر بار است در مجاز ابر گریان را گویند حال ابر گهر بار چطور شکر ریز است و شکر پاش که اگر حتی ابر بارنده ی برف را هم در نظر بگیریم برای معشوق مناسب نیست


🔰 در بیت پنجم چه ارتباطی میان دومصراع برقرار است و چه رابطه ی علی و معلولی میان آنها وجود دارد؟

🔷🔶 نقاط قوت شعر

🔰 ساده و صمیمی بودن

🔰 وزن درست و استفاده از اختیارات درست

🔰 تشبیهات زیبا هرچند دستمالی شده

🔰 وجود موسیقی غنی در شعر

🔰 اثر بخشی بر همه ی اقشارو مخاطبین

🔰 سهل الفهم بودن و عدم پیچیدگی


برای بانو طهماسبی آرزوی موفقیت دارم
‌
یا حسین بن علی

سید هادی محمدی