پست های وبلاگ

فاضل نظري، رئيس حوزه هنري استان تهران؛ شاعران امروز دردهاي مشترك دارند

وقتي يك مجموعه شعر در عصر ما در كمتر از ده ماه به چاپ هفتم مي رسد، به طور حتم بايد شاعر آن را به گونه اي ديگر مورد توجه قرار داد. «آن ها» جديد ترين مجموعه شعر فاضل نظري كه به دليل استقبال زياد در نمايشگاه كتاب تهران به چاپ دوم رسيد، حالابعد از تنها چند ماه، با مهر چاپ هفتم روي جلد آن به بازار كتاب عرضه مي شود. شعرهاي او مخاطبان زيادي دارد. مخاطباني كه از طيفهاي مختلف، شعرهاي او را دنبال مي كنند. شايد به همين دليل است كه برخي بر اين باورند؛ يكي از اتفاقات شعر معاصر، فاضل نظري است. برخي شعر نظري را متفاوت از جريانهاي شعر امروزي مي دانند و نگاه او به غزل را نگاهي كلاسيك مي دانند و غزلش را بيت محور. شايد اين بيت مثال خوبي باشد براي اين گفته؛ «آب طلب نكرده هميشه مراد نيست/ گاهي بهانه اي است كه قرباني ات كنند.» بعضي هم مي گويند استحكام، اصالت و صداي صميمي غزل را در بيتهايش احساس مي كنند و شاخص ترين نكته در اشعار او را استفاده از مولفه هايي مي دانند كه در شعر تكرار مي شود. گواه همه اين تعريف و تمجديدها مي تواند به چاپ دهم رسيدن مجموعه «گريه هاي امپراتور»، انتشار چاپ ششم مجموعه «اقليت» و برگزيده شدن مجموعه شعر «آن ها» ي اين شاعر باشد. نظري اگر چه شاعري جوان، اما با سابقه و تجربه است. براي او همين بس كه در دوران جواني، دبير علمي مهمترين و بزرگترين رويداد شعري كشور، سومين جشنواره بين المللي شعر فجر شده است. اين شاعر30 ساله كه متولد شهرستان خمين و داراي فوق ليسانس مديريت صنعتي است، تنها شاعر نيست كه يكي از مديران فرهنگي موفق نيز به حساب مي آيد. شايد به همين دليل است كه چندي پيش حكم او براي رياست حوزه هنري استان تهران تمديد شد. در همين راستا او كتابي را در حوزه «برنامه ريزي استراتژيك فرهنگي» كه پايان نامه كارشناسي ارشد وي نيز هست براي انتشار، در دست بازنويسي و تدوين دارد. او البته مدرس دانشگاه و برنده سرو بلورين جشنواره فجر، برنده كتاب سال شعر جوان ايران و عضو شوراي عالي شعر صدا و سيما نيز هست. گفتگو با او، اما نه به خاطر همه اين عنوانها و سمتها، كه به دليل در دست انتشار قرار گرفتن چاپ دهم «گريه هاي امپراتور» و چاپ هفتم «آن ها» از اين شاعر جوان تنها با فاصله يك ماه از چاپ قبلي اين دو كتاب است.

    آغاز گفتگو با فاضل نظري در باره «گريه هاي امپراتور» است. دفتر شعري كه در كمتر از يك ماه فاصله از چاپ قبلي، در دست تجديد چاپ قرار گرفته است. او در باره شعرهاي اين مجموعه مي گويد: «گريه هاي امپراتور، از تلاشهاي من در اواخر دوره دبيرستان و سال اول و دوم دانشگاه است. اين كتاب ابتدا در سال1382 تدوين و در بهار سال1383 منتشر شد و زماني كه شعرهايم از سوي خانه شاعران جوان منتشر شده بود، مدتي با اقبال مواجه و در نهايت آماده تجديد چاپ شد كه من براي سپردن كتاب به ناشر ديگر، كتاب را در نوبت گذاشتم. «اقليت» مجموعه ديگري است كه پس از «گريه هاي امپراتور» به سروده هايم طي سال هاي1382 -1384 را دربر مي گيرد.»

    وقتي اين دو مجموعه را در مقام مقايسه قرار مي دهد، مي گويد: «در مجموعه گريه هاي امپراتور، جنبه هاي حسي و عاطفي بيشتر به چشم مي آيد و در «اقليت» حرفها گوياترند. در گريه هاي امپراتور، لحظه ها و درگيريهايي كه در فضا شكل مي گيرد، سطح گفتگوها و حتي شكايتهايي كه مطرح مي شود بيشتر بيانگر احساس و عاطفه است. در حالي كه در «اقليت» گام ديگري از شعر نمايان شده و استفاده از احساس به حد اقل رسيده و جاي اين خلارا، حرفها گرفته اند.»

    اما اين دو مجموعه نظري، نه از ابتدا، كه از ميانه راه به انتشارات سوره مهر سپرده شد. او با اشاره به اينكه بعد از انتشار چاپ اول كتابش توسط يكي از انتشارات كشور، رضايتش حاصل نشده، خاطر نشان مي كند: «بعد از اين مسئله، زماني كه تصميم گرفتم كتابهايم را به دست ناشر خصوصي بسپارم، حوزه هنري چاپ كتابهايم را به عهده گرفت. همزمان با انتشار دو عنوان از كتابهايم توسط انتشارات سوره مهر، كتاب سوم من با عنوان «آن ها» سر و شكل مناسبي يافته بود. پس از آنكه يك سال از انتشار كتابهاي قبلي گذشت، مجموعه شعر «آن ها» به دست چاپ سپرده شد.»

    نظري در باره «آن ها» مي گويد: «مجموعه «آن ها» جمعي بين احساس و انديشه است و در واقع از هم انديشي حرفها و انديشه ها و افكار خيال شاعرانه در هر گونه كه مخاطب خاص خود را نيز دارد، شكل گرفته است.»

    فاضل نظري در باره نگاهش به موضوع غم در تازه ترين مجموعه غزلش با عنوان «آن ها» بيان مي كند: «من تعريف ويژه اي براي غم قائلم. غم مي تواند موتور محركي براي آغاز حركت انسان باشد و دقيقا در مقابل ياس قرار دارد؛ چرا كه ياس، انسان را به پوچي مي كشاند. غم همواره در ادبيات ما مفهومي پسنديده و محترم داشته است. اين غمها از جنس همان غمهايي اند كه با انسان از آغاز خلقت همراه بوده و در ادبيات ما نيز به گونه اي مقدس مطرح شده اند.غم در اين مفهوم، مي تواند موتور محركي براي به دست آوردن باشد و دقيقا در مقابل ياس قرار دارد؛ چرا كه ياس، يعني نا اميدي و دست كشيدن از تلاش و زندگي.» اين شاعر اضافه مي كند: «در شعر عاشقانه هم گريزي از غم نيست. اين در حالي است كه وقتي غمها به پوچي نظر نداشته باشند، مي توانند كاركردي فعال و مهم پيدا كنند. البته كتاب سوم من نسبت به كتابهاي گذشته، داراي شادي و ابتهاج بيشتري است؛ ولي در مجموع، ارزيابي من از مجموعه اين است كه غم جانمايه آن نيست.»

    نظري كه به عنوان يكي از غزلسرايان شناخته شده شعر امروز معرفي مي شود، درباره غزل امروز و سمت و سوي آن بر اين باور است: «ما نمي توانيم برآيند كاملي از جريانهاي شعري معاصر داشته باشيم. غزل امروز در دهه گذشته تجربه هاي تازه اي را پيش روي خود ديده است ولي اين تجربه ها به شاهراه هاي تازه منجر نشده و گاهي هم به بن بست هايي رسيده اند كه شاعران مي توانند بر اساس آنها به سر خطها و مسير اصلي دست پيدا كنند.» او معتقد است كه؛ «در عرصه محتوا، شاعر بايد فرزند زمان خودش باشد. شاعران امروز، همه دردهاي مشترك دارند و دردها و غصه هاي انسان گذشته با امروز چندان تفاوتي ندارد. ولي در هر حال نوع نگاه، چينش و انتخاب كلمات و مفاهيم و زبان موضوع بايد به گونه اي متناسب با احوال انسان امروز باشد.»

    چنانچه از مخاطبان شعرهاي فاضل نظري باشيد، مطلع هستيد كه مجموعه شعرهاي «اقليت»، «گريه هاي امپراتور» و «آن ها» از فاضل نظري، در يك مجموعه، تحت عنوان سه گانه شعري نظري، منتشر شده است. نظري در اين باره با اشاره به پيشنهاد مجموعه سازي اين كتابها از سوي انتشارات سوره مهر - با توجه به استقلال خود مجموعه ها - مي گويد: «اين سه مجموعه شعر، سه گانه اي را به وجود آوردند كه از يك فرمت واحد پيروي مي كند و در واقع به سه گانه هاي نظري تبديل شده است كه اتفاق خوشايندي است.»

    تيراژ كتاب، موضوع ديگري است كه شاعر به آن اشاره مي كند و با بيان اينكه در اين روزگار عجيب و غريب، تيراژ كتابها در اين حد با آن چيزي كه شاعر مد نظرش است فاصله دارد، پر فروش شدن كتابهاي مجموعه اشعارش را تنها به خاطر لطف خدا مي داند. نظري تا كنون بعد از انتشار سه گانه شعري اش، شعري نگفته و اصراري هم براي سرودن شعر ندارد، چرا كه بر اين باوراست؛ «روزي حرفها نيز تمام مي شوند.» اما او اگر چه شعر تازه اي نگفته و مجموعه سروده تازه اي را در دست انتشار ندارد اما از انتشار كتاب جديدش كه مجموعه اي نثر است و بازخواني متون كهن را نيز برعهده دارد خبر مي دهد؛ «اين اثر چيزي بين فلسفه و موعظه است. در واقع در پي نوعي باز انديشي فلسفي از متون كهن با محتواي موضوعات اخلاقي است.»

برگرفته از روزنامه رسالت