خودکشی دو دانشآموز فرانسوی تابوی آزار در مدارس را میشکند؟
انتشار خبر خودکشی دو دختر فرانسوی به خاطر آزار در مدرسه واکنشهای احساسی در پی داشته و به بحثی جدی درباره مراقبت بهتر از نوجوانان منجر شده.
امیلی، ۱۷ ساله، در ماه ژانویه خودکشی کرد. حالا دفترچه خاطراتش با تمام جزئیات زندگی عذابآورش در یکی از روزنامهها منتشر شده.
پس از انتشار این دفترچه خاطرات، یکی از شبکههای تلویزیونی فرانسه فیلمی نشان داد که بر اساس داستان ماریون فرس که سه سال پیش درگذشت ساخته شده. نام بسیار تلخی هم برای این فیلم انتخاب شده بود: ماریون، برای همیشه ۱۳ ساله.
پرسشی که پیش روی فرانسویها قرار دارد این است که آیا مرگ آنها باعث ایجاد تغییر در شیوه جلوگیری از آزار و اذیت در مدرسهها میشود؟
فیلمی بر اساس داستان ماریون فرس که سه سال پیش درگذشت ساخته شده
در کلاسی پر از بچههای شیطان، ماریون به عنوان یکی از دخترهای خوب کلاس به هدف تمسخر دیگران تبدیل میشود.
در جریان این فیلم ۹۰ دقیقهای، او دوستانش را از دست میدهد، شایعهها در باره او پخش میشوند، توهین میبیند و منزوی میشود، و سپس گروهی از پسرها او را در گوشه یک راهرو گیر میاندازند، به زمین میزنند و کفشهایش را دور میاندازند.
دختر دیگری که شاهد این ماجرا است میگوید "حقش بود". ماریون از ناراحتی به گریه میافتد. از اینجا به بعد فیلم داستان فرو رفتن او در ناامیدی، افسردگی و در نهایت هم خودکشی او را تعریف میکند.
این فیلم برگرفته از کتابی است که نورا، مادر ماریون، نوشته. نورا بعد از مرگ ماریون نامهای از او پیدا کرد و تصمیم گرفت شرح وقایعی را که برای او پیش آمده بود بازگو کند.
این کار راحتی نبود، چون یکی از اساسیترین نکات این داستان این است که والدین ماریون در آن زمان میدانستند که چه اتفاقی دارد برای دخترشان میافتد.
سوتیتر کتاب نورا فرس - آزار در مدرسه کشنده است
ژولی گایه، بازیگری که نقش نورا را بازی میکند، در مصاحبهای که به مناسبت نمایش این فیلم با یکی از روزنامههای فرانسوی داشت گفت که این فیلم از دو نقطه نظر به تصویر کشده شده: ماریون و مادرش.
فیلمنامه "نشان میدهد که پدر و مادر ماریون هرگز شناخت کاملی از دخترشان نداشتند. نیمی از زندگی او از دید آنها مخفی بود."
بنا بر آمارهای موجود بیش از ۴ میلیون نفر این فیلم را تماشا کردند که در ادامه با یک بحث تلویزیونی یک ساعته همراه بود. خیلیها بعد از تماشای فیلم در شبکههای اجتماعی از تجربیات مشابه خود گفتند و عصبانیت خود را نشان دادند.
سارا، یکی از کاربران توییتر، نوشت: "این خودکشی نیست، قتل است." شخص دیگری گفت که این فیلم باید در مدرسهها نمایش داده شود. دیگران از آزار و اذیتی که خود در دوران تحصیل تجربه کرده بودند حرف زدند و بعضیها میگفتند که سالها وقت لازم بود تا تاثیر این تجربیات کاملا پاک شود.
واکنشها در شبکه اجتماعی: "همگی داریم فیلم ماریون را نگاه میکنیم که برگرفته از زندگی وحشتناک او است. آزار در مدرسهها روی همه ما اثر میگذارد"
فرانسویها برای مقابله با این مساله چه کردهاند؟
آمارهای رسمی نشان میدهد که سالانه حدود ۷۰۰ هزار دانشآموز فرانسوی در مدرسهها با آزار دیگران روبهرو میشوند، و به گفته فعالان بیش از ۹۰ درصد بچهها به شبکههای اجتماعی دسترسی دارند.
فرانسه تلاش کرده تا دانشآموزان را با خطرات آزار دیگران آشنا کند و در عین حال برای قربانیان چنین رفتارهایی برنامههای حمایتی تنظیم کرده.
در سال ۲۰۱۴ خط تماس مستقیمی برای مقابله با اذیت و آزار راهاندازی شد
در سال ۲۰۱۴ قانونی برای مقابله با آزار و اذیت در مدرسهها تصویب شد و خط تلفنی برای گزارش چنین اتفاقاتی راهاندازی شد. اما فعالان میگویند فرانسه هنوز برخورد موثری با این مساله نکرده.
کاترین وردیه، روانشناس و از فعالان این بخش، میگوید "پاسخ مقامات دارد خیلی آهسته بهتر میشود. ولی فرانسه از بقیه کشورها عقب است. اگر مثلا به فنلاند و سوئد نگاه کنید، کشورهایی که این مشکل به مساله ملی تبدیل شده، میبینید که تلاشی واقعی در بالاترین سطوح برای اصلاح امور صورت گرفته."
ویلی پیر، گرداننده خط تماس مستقیم "شما قهرمانید"، میگوید "وضع در چند مدرسه بهتر شده ولی کافی نیست. این خط تماس تنها در ساعت کاری مدرسهها فعال است و پیدا کردن فردی بزرگسال که کودک بتواند رو در رو با او صحبت کند ممکن است هفتهها و حتی ماهها طول بکشد."
این خط تماس در پی مرگ ماریون و با هدف شکستن تابوی صحبت درباره اذیت و آزار در مدرسهها ایجاد شد.
این مشکل حالا با اضافه شدن اذیت و آزار اینترنتی و خارج از محیط مدرسه تشدید شده. او میگوید راهحل این است که والدین، معلمها و دانشآموزان خجالت را کنار بگذارند و علنی در این باره صحبت کنند.
روایت امیلی
دفترچه خاطرات امیلی هشت ماه بعد از مرگش در روزنامه "لا ووا دو نور" منتشر شد
امیلی هنگامی که در ماه ژانویه از پنجره خانه پدرش بیرون پرید و به زندگی خود پایان داد چهار سال از ماریون بزرگتر بود.
شاگردی بااستعداد در یک مدرسه خصوصی در شهر لیل در شمال فرانسه که به گفته والدینش چون باحال و اهل مد روز نبود و به خواندن علاقه داشت از سن ۱۳ سالگی برای مدتی طولانی هدف آزار دیگران بود.
طاقت امیلی نهایتا طاق شد و والدینش مدرسه او را عوض کردند. او سه سال مدرسههای دیگر و حتی تدریس غیرحضوری را امتحان کرد، ولی هراسی از مدرسه در او ایجاد شده بود که به اعتقاد والدینش به افسردگی ناشی از آزار در مدرسه ربط داشت.
بخشی از دفترچه خاطرات امیلی
"تمام مدت باید حواسم به حملههای فیزیکی، پشت پا خوردن و تفهای آنها باشد. باید گوشم را به روی فحش و تمسخر ببندم. باید مراقب کیف و موهایم باشم. جلوی اشکهایم را بگیرم. تمامی ندارد.
یکی از پسرها با صدایی که همه جز معلم بشنوند گفت خبر داری چی شده؟ ظاهرا قرار است به زشتترین خرخوان هر کشور جایزه بدهند. نفر کنار دستیاش گفت جدا؟ شرط میبندم برنده تو همین کلاس باشد.
نمیخواهم والدینم بدانند چه وضع رقتانگیزی دارم و فکر کنند یک آشغال بیسروپا به دنیا آوردهاند."
یونیسف دو سال پیش گزارش داد که آزار و اذیت در مدرسهها یک مساله جهانی است که "به شکلی مشخص و در سطحی خاص در تمام کشورها وجود دارد".
این گزارش میگوید کودکانی که مورد آزار قرار میگیرند در معرض تاثیرات منفی گستردهای قرار دارند، "از جمله افسردگی، اضطراب و فکر به خودکشی".
مادری به یکی از روزنامههای فرانسوی گفته که مدرسه دخترش تصمیم گرفته که با "سکوت برنامهریزی شده" با این مساله برخورد کند.
اما شاید بعد از روزها بحث درباره زندگی تلخ این دو نوجوان فرانسوی ما بالاخره شاهد فرو ریختن این تابوها باشیم.