شنبه ۳ آذر
☄️آموزش ترانه سرائی(قسمت اول)☄️
ارسال شده توسط مسعود مدهوش( یامور) در تاریخ : چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲ ۰۶:۰۷
موضوع: آزاد | تعداد بازدید : ۱۲۲۵ | نظرات : ۴۳
|
|
درود خدمت ادبا و شعرای دانشگاه وزین ناب 🌹
هدف از این کلاس اشنایی شعرای علاقمند به سرایش ترانه میباشد که با کمک دوستان اهل فن ترانه سراهای نامی ،مدتی انرا گرد اوری نموده و در اختیار هموطنان عزیزم قرار میدهم؛ امید که شاهد رشد و پیشرفت شما عزیزان باشیم واستاد ارجمند جناب ملحق را در برپا نگاه داشتن و ارائه ی خدمات به سایت یاری فرماییم.🙏
ابتدا ترانه چیست؟
دوستان دقت فرمایید،ترانه به معنای شعر و آهنگی که خواننده بتواند آنرا تحت قواعد موسیقیایی اجرا نماید را ترانه میگوییم.
اگر چنانچه نتوان بر روی دستگاه موسیقی قرار داد آن ترانه نمیباشد،نثر و یا چیز دیگریست.
در سرایش ترانه چندین نکات حائز اهمیت است:
*میزان هجاهای بکار گرفته شده
*اوزان متریک و ریتمیک
*قافیه /عدم قافیه
*ترجیعبند /عدم ترجیع بند
*تعداد ابیات
*عامیانه بودن کلمات( street talk)
*داری موضوع مشخص برای سرایش
*استفاده از صور خیال عامیانه و عدم پیچیدگی ابیات که شنونده مجبور به تفسیر یا تعبیر گردد(mistranslation)
و...
که به تفکیک توضیح خواهم داد.
👈درون مایه ی ترانه ها اساسا توده ای،عامیانه،احساسی ست که اخیرا طنز و سیاسی نیز بدان اضافه گردیده است.
ابتدا برای سرایش ترانه میبایست بسیار ترانه گوش داد و برای سرایش یک موضوع واحد را در نظر گرفت و بر اساس آن با قوانین ذکر شده آنرا سرود.
ترانه و تصنیف سرودن از غزل،مثنوی،رباعی و....بسیار مشکل تر است.
هجاها:
میزان و وزن عددی(numerical) بر اساس برابری تعداد هجاها میباشد،این وزن مخصوص زبانهائی ست که مصوت ها و هجاهای آن دارای کشش معینی ست.
مانند: زبانهای ژاپنی،فرانسوی،اسپانیایی،ایتالیایی...در دو وزن کمیتی شعر سنتی مانند فارسی وزن عددی (تساوی هجاها) اجباریست.
اما در ترانه هجاها میتواند مختلف و با توجه به عدم بهم ریختگی ساختاری ترانه و اوزان مذکور یک تا دو هجا کم و بیش باشد.
بعنوان مثال:
میگوییم این ترانه ۱۵هجایی ست،یعنی ترانه بر اساس ۱۵هجا فیکس شده است که یک تا دو هجا کم و بیش با شرایط فوق الذکر بلامانع میباشد.
یک مصرع از ترانه ی بنده:
نمی تونم ساکت کنم این دل دیونه رو
ن/می/تو/نم/سا/کت/ک/نم/این/د/ل/دی/وووو/نه/رو=۱۵هجا
دقت فرموده باشید این مصرع ۱۵هجائی ست که کل ترانه بر این مبنا ادامه مییابد
اساسا ترانه ی استاندارد می بایست بین
۸ -۱۲بیت باشد بیشتر و کمتر قطعا در دستگاه موسیقی قرار نخواهد گرفت:
به این دلیل که یک ترانه میبایست بین ۲الی ۴ دقیقه ضبط گردد،طولانی بودن ابیات قطعا برش نیاز دارد که ممکن است به درون مایه ی آن اسیب برساند و حتی انرا بی محتوا کند.
با توجه به اینکه اکثر ترانه ها می بایست دارای ترجیع بند باشند،ابیات طولانی برای اهنگسازان مردود اعلام میگردد.
حالا ترانه ی کمتر از ۸ بیت،خواننده و اهنگساز را مجبور به تکرار میکند،انگار یک ترانه دوبار پشت هم و چسبیده ضبط گردیده است و گاهی با اهنگ پیش در امد و پس در امد طولانی، جای خالی ابیات را پر میکنند.
✍️م.مدهوش🤞
|
ارسال پیام خصوصی اشتراک گذاری :
|
|
|
|
|
این پست با شماره ۱۴۳۱۳ در تاریخ چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲ ۰۶:۰۷ در سایت شعر ناب ثبت گردید
نقدها و نظرات
|
درود بر شما جناب استاد خوشرو گرامی بهره بردم | |
|
درود وعرض ادب واحترام خدمت استاد خوشرو گرامی سپاس از شما وخدا قوت همیشه سلامت وسعادتمند باشید | |
|
درودتان جناب استاد خوشرو ارجمند ،شاعر گرامی🤞🪴🌟🌾🌾🙏🙏
سپاس از وقت شریف و مطالبی که بسیار نکته بینانه و ظریف فرمودید🙏🌾🌾🌟🌟🪴🤞🤞❤️❤️👈👈⭐⭐👏🌱🌸🌸🍃☄️☄️🪷✨✨☘️☘️🌹 | |
|
سلام جناب خوشرو نگاه منعطفی که به مقوله ترانه دارید قابل احترام هست در مورد فروغ و داریوش ، به نظر میرسه از لحاظ زمانی هماهنگ نباشن ، فروغ در سال ۴۵ از دنیا میره و داریوش سال ۴۹ با آهنگ به من نگو دوست دارم وارد عرصه موزیک میشه ، در ۱۹ سالگی البته در مورد مواردی که عرض کردم یقین ندارم و اگر اطلاع دقیقی دارید ممنون میشم که بفرمایید زنده باشید | |
|
درود لطفا شعر ارسالی من رو فردا ببینید جناب به گزین همراه صدا و تصویر است سوالی کردی. که چاره ای جز گذاشتن فیلم و صدا نداشتم . | |
|
خیلی محبت فرمودید ممنونم برقرار باشید . انشالله. | |
|
ممنونم از توجهتون چه فکر خوبی البته میتونم زحمت رو کم کنم و در نت دنبالش بگردم ولی شاید برای دوستان هم جالب باشه زنده باشید | |
|
من فیلم مصاحبه همراه با صدا برای سایت ارسال کردم . نظرات رو بستم البته . (فقط به خاطر تو ) | |
|
خوشبختانه شواری ممیزی اینجا سخت گیری نمیکنن ایشالا صبح آدینه به سمع میرسه به نظر که فکر نکنم ، امکان ارسال فایل تصویری وحود نداره در سایت ، درسته ؟ منظورم ویدئو هست | |
|
نمیدونم شایدم من اشتباه میکنم . حالا فیلم رو ببین . بعد نظرت رو بنویس .. ولی در سال ۴۵ یعنی سال فوت فروغ فرخزاد داریوش شانزده ساله بوده . تصویر قدیمی که در شوی رنگارنگ به صورت یک مصاحبه کوتاه پخش میشه . در هر صورت شایدم من اشتباه میکنم . نظرت رو بعد از دیدن و شنیدن فیلم بنویس . ممنونم . | |
|
در مورد ارسال فیلم به صورت گیف امکانپذیر است . فیلم رو با گیف GIF بار گذاری میکنید . یعنی مثل تصویر متحرک بارگذاری میکنید و ارسال میکنید .دقیق ترش رو خواستید بفرمایید تا دقیق عرض کنم . | |
|
و احتمال اشتباه من البته بیشتره چون در زمان فوت فروغ فرخزاد ایشون سی و دو سال داشته اند . ولی تصویر ایشون که در فیلم هست خیلی مسن تر نشون داده میشه .... در هر صورت ، مصاحبه ایشونم نباشه مطلب اصلی این است که خیلی از شاعر ها مایلند که اشعارشان توسط خوانندگان بزرگ خوانده شود. ممنونم | |
|
خیلی سپاسگزارم از وقتی که برای پاسخگویی میگذارید بهرحال این موضوع باعث شد که مروری گنیم تاریخ ترانه رو تاریخ درخشانی است ، شاید بشه گفت از عارف به این سو پر از شاهکاره در هر دورهای ، چه فاخر چه غیر اون مهمه که حرفهای ساخته شده باشه بازم ممنونم | |
تنها کابران عضو میتوانند نظر دهند.
یک ترانه خوب به دور از جبهه گیری های
معمول شاعران ترانه ای است که در ابتدا باب میل و سلیقه مخاطب سروده شده باشد .
و اما مخاطب کیست ؟
مخاطبان اشخاصی هستند که در سنین مختلفی قرار دارند و سلیقه های مختلفی دارند . و برای شنیدن یک ترانه خوب هزینه میکنند.
یک ترانه خوب در ابتدا مخاطب را به ادامه
ترانه ترغیب میکند .
به زبان ساده تر مخاطب ترانه را گوش میکند و از آن دل زده و خسته نمیشود .
⬅️ مخاطبان سلیقه های مختلفی دارند و در سنین مختلفی هستند از این رو سلیقه های مختلف و سن و سال مخاطب در انتخاب ترانه تاثیرگذار است .
که اگر این سلیقه های مختلف نبود ، این حجم از انواع ترانه وجود نداشت .
و اما کدام انواع ترانه ؟
۱) ترانه های فاخر
۲) ترانه های سطحی
که البته هر دو نوع سرودنِ ترانه ،شاعرانی کار بلد میطلبد.
ترانه های سطحی معمولا تکیه کلامی خاص دارند تکیه بر نامِ خاصی و یا عضو خاصی و غیره ...
و بر پایه شادی های لحظه ای سروده و خوانده میشوند.
و البته مخاطب خاص خود را هم دارند .
و عموما ماندگار نیستند.
نمونه ای از ترانه های سطحی و زود گذر ؛
هی میگم موهاتو جلوم نباف که من دیوونه بشم.
عطر موهات تو هواس هی منو سمتت میکشن .
گیسو گندم یه بداخلاق چرا چشمات خاصه
کُشتی ما رو گنا نکردیم دلمون تو رو خواسه .
خدای آسمونها خدای کهکشونها
برس به داد دلِ عاشِقِ ما جونها
توجه داشته باشیم شاعر برای سرودن شعر تلاش کرده و وقت گذاشته و زیباست . مخاطب خاص خود را هم دارد .
اما ترانه هایی هستند که بیشتر برای شادی های لحظه ای و دورهمی استفاده میشود.
و ماندگار نیست ،که اگر هم ماندگار باشند
مجددا برای همان شادی های لحظه ای دهه های بعد است .
معمولا این نوع ترانه ها با آهنگ های بسیار جذاب و خوانش خوانندگانی که در این سبک ها فعال هستند اجرا میشود و مخاطب خود را هم دارد .
و اما دسته دوم ترانه ها
ترانه های فاخر که با محتوای غنی و با معانی ناب و دلنشین سروده و نگاشته میشوند، که ماندگار هستند.
و اگر آهنگ و موزیک هم برای خوانش آن
به کار گرفته نشود و خواننده قابل قبولی هم آن را اجرا نکند .
به خودی خود و با خوانش مخاطب و با آهنگ درونی ترانه ، جلب رضایت مخاطب فراهم میشود چون با سروده ای پر بار و غنی روبروست.
و ماندگار برای تمام فصول.
در سرودن ترانه های فاخر شاعر از انواع نوعِ شعری هم استفاده میکند .
غزل ترانه و یا چهار پاره ترانه ...
نمونه ای از ترانه های فاخر و ارزشمند ؛
ای به دادِ من رسیده
تو روزای ِ خود شکستن
ای چراغِ مهربونی
تو روزایِ وحشتِ من ...
فروغ فرخزاد تو یکی از مصاحبه هاش میگه ،
خیلی دلم میخواد برای داریوش شعر بگم.
....
....
نمیدونم داریوش شعری از فروغ فرخزاد اجرا کرده یانه .
در مورد مطلب مطرح شده.
تکرار چند باره ی یک مصرع یا یک بیت در ترانه ، عرض شود
در چندین قسمت ترانه بیتهایی تکرار میشوند، ولی یک شاعر شعرش را میگوید
و تکرار هم نباید داشته باشد .
اگر یک بیت ِ ترانه در خوانش خواننده تکرار شده ،
این مطلب از کار های تنظیم کننده آهنگ است .
درست است که ما در ترانه یک بیت یا یک مصرع را چند بار میشنویم.
ولی در شعر اصلی شاعرش آن بیت را یک بار سروده و تکرار آن در ترانه از کارهای تنظیم کننده و سازنده آهنگ است .
⬅️ در کل این دو نوع ترانه هرکدام مخاطبان خاص خود را دارند .
و اگر ما بگوییم ترانه من زیبا تر است
چون با اصول و فنون شعر سروده شده
ویا ترانه من زیبا تر است چون عامه پسند و عامیانه سروده شده و جوان پسند و همه فهم است .
به نظرم اشتباه است .
چراکه یک مخاطب در زمان و سنین مختلف نظرش در مورد انواع ترانه عوض میشود.
همان نوجوانی که در سن خود ، متن ترانه های فاخرِ مثلاً داریوش برایش جذاب نیست .
در جوانی به دنبال ترانه های این خواننده میگردد.
و در مجالس عروسی بعید میدانم ترانه ای فاخر به دردش بخورد.
زمانی که همه به دنبالِ دالام دولوم هستند
.
ممنونم که وقت گذاشتید و خواندید .
برای شما آرزوی موفقیت میکنم .