شاعر کیست؟شعر چیست؟
عده ای می گویند : شعر کلامی است موزون و مقفی که دارای معنی است.
عده ای می گویند: شعر یعنی دانش ،فهم ،ادراک و وقوف
ارسطو سه عنصر وزن ،لفظ و هماهنگی را از عناصر اصلی شعر می داند .
تعریف دیگر : شعر کلامی مخیل و موزون
شفیعی کدکنی:شعر گره خوردگی عاطفه و تخیل است که در زبان اهنگین شکل گرفته است.
شاعر کیست : از نظر علمای عرب شاعر کسی است که با قصد قبلی کلامی را موزون و مقفی و مخیل بگوید .یعنی اگر کسی بدون قصد قبلی چیزی بگوید که شعر هم باشد ،شاعر محسوب نمی شود .
عاطفه چیست : نام دیگر آن احساس است یعنی زمینه درونی و معنوی شعر است و از من ، او و ما شکل می گیرد.
این (من) شامل من اجتماعی و من بشری و انسانی است .
تخیل : کوششی است که هنرمند در کشف روابط بین اشیا انجام می دهد یعنی نیرویی است که باعث می شود تا رابطه ی پنهانی بین اشیا و انسان و مفاهیم موجود کشف شود . به خاطر این نیرو است که تشبیهات ، استعاره ها و مجازها آفریده می شود .
زبان : محور تمام اجزای شعر زبان است. زبان ظرفی است که شعر در آن می ریزد . بین زبان و جهان بینی شاعر رابطه مهمی وجود دارد . کسی که زبان شعرش قدیمی است جهان بینی جدیدی ندارد.کسی که گسترش زبان بیشتری داشته باشد جهان را بیشتر می شناسد .
شاعر باید دایره واژگانی گسترده ای داشته باشد تا بتواند در ارائه تخیل و عواطف خود از آنها استفاده کرده و در ظرف مناسبی بریزد .
شاعر قوی واژه ها را با مهارت تمام با هم ترکیب می کند و یک اثر هنری ماندگار می آفریند .
پس ترکیب هم یکی از عناصر اصلی است . اگر آرد و روغن وشکر و تخم مرغ و وانیل را به ادم ناشی یا مبتدی بدهیم مسلما نمی تواند کیکی خوشمزه و با ترکیب مطلوب درست کند . برای ساختن کیکی خوب آشپزی ماهر لازم است.
نحو : به میزان توانایی شاعر درطرز قرار دادن اجزای جمله به شکلی متناسب گفته می شود .
به آگاهی از نحو به کار بردن اجزای متناسب جمله بلاغت گفته می شود .
به هرگونه تناسب بین اجزا و واژه ها چه صوتی باشد و چه معنوی آهنگ گفته می شود . اهنگ را می توان شامل
۱- موسیقی بیرونی شعر (وزن عروضی شعر) است .
۲- موسیقی کناری (موسیقی قافیه و ردیف است )
۳- موسیقی داخلی(مجموعه تناسب های بین صامت ها و موصت هاست
۴- موسیقی معنوی: (طباق ، تضاد،مراعات النظیر و ….) که اجزای شعر را از درون به هم پیوند می دهد .
شکل : هر شعر د و شکل (قالب) دارد یکی شکل ظاهری که باعث میشود شعر را به نامهای(قصیده ،غزل ، رباعی، شعر نو و… بنامیم.
دوم شکل درونی یا فرم است .که پیوستگی عناصر زیرن با عناصر زبرین است .یا فرم ذهنی آن است که به طور خلاصه عبارت است از مسئله ی پیوستگی عناصر مختلف یک شعر در ترکیب عمومی آن..
منابع : دهخدا، زرین کوب، شفیعی کدکنی و ..
محمد رضا درانی نژاد
ادامه دارد