مطلبی راجع به دکلمه از زبان دکلماتورهای افغانستان
تهیه و تنظیم : سعید نادمی 09159101002 – مشهد دکلمه
به هماهنگی بین موزیک متن و آواز گوینده در برخی دکلمه ها کمترین توجهی صورت نگرفته است . و کمبودیهای دیگری ازین دست ... این مساله مرا واداشت تا پای صحبت بزرگان این فن و شخصیتهائیکه تجارب بزرگ درین عرصه دارند ، بنشینم و نظرات ایشان را جویا شوم .
1️⃣ دکتر اکرم عثمان :
ایشان با توجه به اینکه برای دکلمه ی شعر علاوه از صدا استعداد را هم ضروری میدانند ، نظر دارند که دکلماتوران باید همواره تمرین عملی کنند زیرا تمرین و ممارست در پرورش آواز اثر گزار است وپیشنهاد دارند که اینان بایددر کارشان از دگران نظرخواهی کنند . دکتر صاحب به این باورند که اگر فهم و بنیاد ادبی ـ فرهنگی در افراد وجود نداشته باشد ، دشوار خواهد بود که شعر خوب دکلمه شود . ایشان با یاد آوری از تجارب تدریس دکلمه که خود شان مسولیت داشتند و کورس آموزش تلفظ درست که شادروان استاد جاوید تدریس میکردند، میگویند که حالا که آن امکانات نیست باید راههای دیگر جستجو شود و یکی از آن راهها نظر خواهی قبل از نشر است .
2️⃣ فریده انوری:
وی که با آواز ملکوتی اش به شعر جان تازه میبخشید ، بدین باور است که دکلمه تنها خواندن شعر نیست بلکه خلقت دوباره ی آنست . وی میگوید « همانگونه که برای سرودن شعر ملکه ای در کار است برای دکلمه اش نیزهمان ملکه باید وجود داشته باشد . دکلمه هنر است و برای داشتن این هنر استعداد در کار است . من وقتی شعری را دکلمه میکردم چنان زیر فشار میامدم که فکر میکردم به قله بلند کوهی بالا شده ام . دکلماتور باید احساس مسولیت در برابر انتقال شعر به مردم داشته باشد تا آنچه شاعر گفته است مردم هم حس کنند . من شعری را دکلمه میکنم که مرا صدا کند ، به این معنی که آنرا دقیق بفهمم . »
3️⃣ عبدالله شادان :
وی هنوز پس از چهل سال دکلمه در هراس است که مبادا آن چیز غیر مرئی که در شعر است از اثر دکلمه نادرست آسیب بپذیرد . باور وی اینست که شعر باید جذب شود و در شعر باید زندگی شود تا دکلمه خوب صورت بپذیرد . شادان میگوید : « در شعر یک نوع اعراب نامرئی وجود دارد و وقتی درست فهمیده میشود که درست خوانده شود . دکلماتور باید بداند که هر مصرع شعر و هر کلمه فشار های معین دارد و اگر به آن دقت نشود معنی شعردر این فشار ها تغییر میکند. عواطف مختلف لحن مختلف دارد ، باید به این مساله خیلی دقت کرد . نباید تصور کرد که کلمات را دراز دراز خواندن دکلمه است . اگر یکبار با کسی مشوره شود حاصل کار بهتر خواهد بود . »
4️⃣ اقلیما مخفی :
از نظر وی دکلمه در حقیقت انتقال عواطف و احساسات شاعر برای جامعه است . وی که از دکلمه کردن درسالهای اخیر ناراضی است میگوید برای دکلماسیون باید گریه کرد . بیشتر تازه کاران شعر را مونوتون میخوانند آنهم نادرست .
5️⃣ ثریا صدیق :
ثریا صدیق نظر دارد که : « شعر باید کلمه به کلمه هضم شود و دکلماتور در بین آن غرق شود در غیر آن نمیتوان نامی از دکلمه برد . »
اومیگوید در سالهای اخیر دکلمه ی خوب خیلی کم شنیده است اما آینده ی برخی از تازه کاران را خوب میبیند .
6️⃣ نبیله همایون :
گوینده و دکلماتور جوان و با استعداد که با آواز گیرا و دلنشینش آثار خوبی از خود در دهه شصت خورشیدی بجا گذاشته ، به این باور است که شعر زاده ی یک لحظه خاص از حالات و عواطف شاعر است بنابراین روا نیست که تراوش روح و روان کسی را نفهمیده و احساس نکرده به خوانش بگیریم ، این کار سخت تاثر انگیز است و گناهیست بزرگ ... او میگوید : « من بار ها از دوست به جان برابرم ثریا صدیق که معلم من هم بود در خوانش درست شعر مشوره گرفته ام و اگر کارم مورد پسند بوده باشد ، دلیلش همان مشوره ها است . »
7️⃣ منظر حسینی :
نویسنده ، پژوهشگر ، شاعر و دکلماتور توانمند همزبان ما از کشور ایران که آثار خوبی درین عرصه خلق کرده است ، نیز صدای خوب و فرو رفتن در شعر را از اصول اساسی برای دکلمه کردن میداند . باور وی اینست که یک شاعر میتواند بزرگ باشد اما صدا و عاطفه ی شعر خوانی در وی وجود نداشته باشد .
وی میگوید : « برقراری ارتباط عاطفی با اثر از ارزش زیادی در دکلمه برخوردار است . در غیر آن کار تبدیل میشود به یک عمل میکانیکی . وی علاوه میکند که ایجاد هارمونی از لحاظ تکنیکی نیز بایدهمواره مد نظر باشد . »