ꜛبه ناو ئه و خالقه که هیزی به یان و دوینی به ئینسان داوهꜜ
خصوص نقد که مبحثی بسیار مهم است!
در نقد هر چند هدف آموزش باشد و تذکرات شما از روی کینه و غرض شخصی نباشد باز هم زبان تند مانع برقراری ارتباط سالم با مخاطب مورد نظر می شود و چه بسا موجب کشمکشی نابجا.
برای بیان سخنان خود (به صورت نقد) در وهله ی اول باید بدانید؛ نقد بیان ایرادات یک نوشته است بر طبق قوائد خاص آن نوشته، ضمن احترام به شخص شاعر و رعایت ادب. البته نقد، صرفا بیان ایرادات یک نوشته نیست! چه بسیار اشعاری اند که از زبانِ ذهنِ افرادی بزرگ، تراوش کرده اند و جای تقدیر و تعریف و تمجید فراوان هست و این اشعار نمونه ی گران اشعاری سخته اند که ممکن است حاوی مضامین اجتماعی، سیاسی یا عرفانی و... باشند؛ برای این گونه اشعار نقد شما بیان زیبایی ها و جنبه های مثبت آن است.
باید شاعران این نکته را بدانند که تعریف نابجا از شعری گمراه کننده است. ꞌواقعا اگر به شخص شاعر احترام می گذارید به او دروغ نگوییدꞌو اگر شعری به صورت ویژه ای مورد رضایت شما قرار گرفت و شما نیز بر آن تعریف فراوان داشتید؛ جنبه های مثبت نویسه را تا حد امکان مورد بررسی و نقد قرار دهید که دیگران هم به زیبایی ها با ذکر دلیل شما واقف شوند! و یا اینکه اگر به هر دلیلی نتواستید شعر مورد نظر را درک کنید و نامانوس بود یا ابهامات شعر جلب توجه می کردند بیان کنید؛ البته قبل از آن بهتر است نظر شاعر را در مورد نقد اشعارش بدانید و اینکه بر ایرادات واقف باشید و اگر چنین نبود[بر ایرادات واقف نبودید] می توانید طی یک پیغام خصوصی ابهامات شعر را رفع کنید چرا که هدف اصلی یک نقاد کمک به پیشرفت شاعرانگی مخاطبانش است و نه چیزی دیگر!
سوای این موضوع باید بدانید اگر شاعری تمایل به نقد نداشته باشد، هرگز و هرگز! اجازه نقد ندارید و صحبت شما در مورد ایرادات آن شعر یا نوشته نوعی توهین به خواست و شخص شاعر می باشد.
[تذکر:درمورد اشعار تقدیمی بیان ایرادات نویسه شایسته نیست!]
بعضی مواقع پیش می آید شاعری نوشته ای حزین ارایه می کند که از لحاظ وزنی و عروضی ایرادات بسیاری دارد(شاعر دردمند ست و نوشته اش حکایت از درد دارد) این وسط آیا شایسته است که شما به بیان ایرادات بپردازید آن هم با لحنی تند؛ که چنین انتظاری از شما نمی رفت؟و...
خیر قطعا بهترین کار این است که همدل شاعر بود و به او فرصت داد و بدانید بعد از گذشت مدتی خود شاعر با خواندن مجدد نویسه خود، یا بر ایرادات واقف می شود و یا اعلام می کند که نقد بفرمایید [پس کمی خویشتن داری لازم است] و اگر هم پس از گذشت مدتی چنین نشد می توانید طی یک پیغام خصوصی و به نحوی که شخص مورد نظر دلگیر نشود این مهم را یاداوری کنید.
باید بدانید اگر نوشته ای را نقد کردید دیگر نشان دهنده ی تبحرکامل شما نیست و انتظار نداشته باشید دیگران مدیون شما باشند! یا بر حسب سلیقه ی شما آن را تغییر دهند[سلیقه ی شخصی شما همیشه نقد نیست می تواند پیشنهاد باشد].
این میان وظیفه یک شاعر احترام به شعور مخاطبان خود است شاعر وظیفه دارد اشعاری را که در معرض عموم نمایش می دهد بررسی کند که هیچ گونه توهین و بی احترامی به مخاطب را شامل نشود؛ رعایت این، کمک بسیاری است برای ایجاد ارتباط و فضا سازی مناسب برای پیشرفت شاعرانگی.
بهتر است شاعران این مهم را رعایت کنند و تیک نقد را برای هر کدام از سخنان خود استفاده نکنند. اگر واقعا سخن شان به هر حیث آموزنده و مفید است[طبق تعریفات نقد] نظر خود را به صورت نقد ارسال کنند در غیر این صورت لزومی نیست نظر شان سر مجلس نظرات دیگر شاعران باشد.
استثنا؛ اگر مطلبی برای عموم مهم بود و یا الزام به دانایی کل شاعران بود مشکلی نیست به صورت نقد ارسال شود؛ ولی این مهم را نیز رعایت کنید!
آخرین نکات:
◄گفته می شود: که شعر نشان دهنده شعور است؛ چرا که تراوش شده از ذهن و افکار می باشد، حال بهتر است بدانید؛ هر سخنی از ما [با توجه به مفهومی که در بر دارد] پای شعر هر شاعری و ذهن هر شخصی به یادگار بماند نشان دهنده میزان شعور است و بهتر این است که سخن و گفتارمان به گونه ای باشد که شعورمان را؛ کمی ها و کاستی ها آراسته نکنند!
◄بدون توجه به مفهوم شعر سخن نگویید. هیچ اجباری نیست بعد از خواندن مطلبی نظر دهید آن هم به صورت نقد!برای نقد تخصص و تبحر نیاز است چرا که این مهم تاثیر بسزایی در روحیه ی شاعرانگی شاعر مورد نظر دارد، پس رعایت کنید و هرگز تحت هیچ شرایطی پای هیچ شعری حاشیه سازی بی مورد را سبب نشوید!
◄ꞌمخاطبان مورد نظر؛ در بیان ایرادات، ابهامات و یا حتی جنبه های مثبت یک شعر، نویسه و یا هر نوشته ی دیگری؛ بزرگنمایی و اغـــراق نـکنید چرا که گمراه کننده است و اشعار بعدی شاعر را؛ تغییرات نامانوسی می دهد.ꞌ
زور سپاس
نوسه ر:فرمیسک
جوزه ردان- پوشپه ر/ 92