عشق اشرافی

درود و آفرین بر شما🌹

نگاهی به غزل \"عشق ِ اَشرافی\" سروده‌ی شاعر توانا_خانم افسانه احمدی(پونه)_

شبم هر چند سرد و نیستی در خاطرم کافی
برایم آسمانی مهر و چون ،  یک آینه صافی

نگیر از من نگاهت را ، نکن تیره روانم را !
به چشم من زلالی ، مثل آب چشمه شفافی

دوباره مثل هر شب قاب عکست را بغل کردم
دوباره سردی و در طفره رفتن ها به اتلافی  

شدم لیلی،شدم عذرا،شدم شیرین دنیایت
هنوزم عشق را باور نداری و ، در اجحافی؟

همیشه دوستت دارم ولی هرگز نمی فهمی
که دارد دل به رویا گِردِ روی تو ، چه طوّافی !

مرا در آتش عشقت بسوزان عشق کن هرچند
نکردی ذره ای در عشق خود هم  اعترافی

هزاران بار پیغام مرا ، با بغض من دیدی
نکردی شاد قلبم را ، به نامه یا تِلِگرافی !

شب و روزم به دیدار تو در اندوه سر میشد
نفهمیدی تو این حالِ بدم را دور از انصافی

زدی پس قلب من را بارها با دست و با پایت
کشیدی پیش ! ، ای قلب عزیزم عمری الاّفی

شدم مانند یک دیوانه هر شب در تو پیچیدم
من از بی تابی ام گفتم ،تو از یک عشقِ اَشرافی

سر از عکس تو چرخاندم بخوابانم دو چشمم را
که دیدم  ، روبروی من نشستی قصه می بافی
 
\"به چشمانت بگو دست از سر دنیام بردارد\"
من اینجا غرق رویایت  ، وَ تو در قله ی قافی

افسانه_احمدی_پونه


🌹غزل \"عشق ِ اَشرافی\"، که در بحر هزج مثمن سالم(چهار بار مفاعیلن) سروده شده، غزلی است دوازده بیتی با زبان امروزی که کاربرد قافیه سخت، و به تبع آن، گزینش واژه‌های کم‌کاربرد برای قوافی، زیبایی و جذابیت خاصی به آن بخشیده است.

🌹وزن مصاریع با لحاظ اختیارات شاعری، بجز در مصرع دوازدهم(مصرع دوم بیت ششم)، کاملاً درست است. در مصرع دوازدهم:
نکردی ذره ای در عشق خود هم  اعترافی
نَ U/ کَر _ / دی_/ ذَر _/ رِ U / ای _/ دَر _/ عِش _/ قِ U/ خُد _/ هَم _/ اِع _/ تِ U / را _/ فی _

رکن چهارم به هر صورتی که تقطیع شود یک هجا کم دارد یعنی به جای مفاعیلن، فعولن است.
علت این مختل شدن وزن، استفاده از واژه‌ی \"اعترافی\" است که وزنش، وزن کم‌انعطاف فاعلاتن و برای رکن چهارم نامناسب است.
برای درستی وزن توام با حفظ معنا می‌شد این واژه را در مصرع جابجا کرد و مثلاً گفت:
نکردی اعترافی و به عقل ِ خویش می‌لافی
(می‌لافی از مصدر لافیدن به معنای خودستایی و تکبر و غرور).
یا در صورت عدم اصرار بر مفهوم اعتراف، می‌شد مفهوم دیگری را با قافیه‌ی دیگری جایگزین کرد، مثلاً:
(مرا هم‌ارز با بیگانگان کردی، تو صرّافی)
البته اینها صرفاً پیشنهاده برای رفع ایراد وزنی.

🌹در مصرع هشتم:
هنوزم عشق را باور نداری و ، در اجحافی؟
\"هنوزم\" در واقع \" هنوز هم\" است، ولی در زبان رسمی استفاده نمی‌شود، بنابراین در اینجا با افت زبانی مواجهیم. برای رفع این مشکل می‌شد مثلاً گفت:
(چرا تو) عشق را باور نداری و ، در اجحافی؟
که با توجه به سوالی بودن جمله، می‌تواند مناسب‌تر باشد.

🌹در بیت پنجم:
همیشه دوستت دارم ولی هرگز نمی فهمی
که دارد دل به رویا گِردِ روی تو ، چه طوّافی !

با توجه به \"دوستت دارم\" مصرع اول که اول شخص است، \"دارد\" که سوم شخص است نوعی عدم تطابق ایجاد کرده و بلاغت کافی ندارد. البته ارجاع فعل \"دارد\" به \"دل\" قابل برداشت است ولی روان و رسا نیست:
که (دارم) دل به رویا گِردِ روی تو، چه طوّافی
یا
(دلی دارم) به رویا گِردِ روی تو، چه طوّافی

🌹در بیت نهم که از بیت‌های قوی این غزل زیباست، واژه‌ی \"علّافی\" بصورت اشتباه رایج \"الّافی\" تایپ شده.

🌹در کل:
غزل \"عشق ِ اَشرافی\"، با وجود تنگناهای بیانی، غزلی زیبا و دلنشین است که از پس انتقال احساس و اندیشه‌ی شاعر به خوبی برآمده و نشان از ذوق سرشار و طبع لطیف شاعر دارد و خلاقیت شاعر در ترکیبات و تناسبات لفظی و معنایی، اثری لذتبخش را برای مخاطبین به ارمغان آورده است:
عشق ِ اَشرافی
استفاده‌ی هنرمندانه و بجا از واژه‌ی بیگانه‌ی \"تلگرافی\" که خوش نشسته است.
و...

🌹با آرزوی موفقیت هرچه بیشتر برای شاعر توانا خانم افسانه احمدی(پونه)🌹
و به امید پیشرفت همه‌ی ما🌹

تندرست و شاد باشید🌹

م. فریاد
بهمن ۱۴۰۲