لبخند سرخ محبوب ...

با درود بی مرز و عرض ادب و احترام ...

سلمان مولایی اسطوره ی شعر معاصر
اگر به دقت در شبکه ی در هم تنیده ی آفریده شده در هر بند بنگریم آن گاه است که می توانیم گوشه هایی از تمامیت این اعجاز را روشن تر ببینیم و به عنوان نمونه سعی می کنم در پاره ی اول این کار را انجام دهم ؛
می بارد ، شب ، ابر ، بندر
می بارد ، دلتنگی ، آزاد ، غم ها ، تنهایی ،
ضخیم ، می پیچد
بندر ، بوی ، پیچیدن، زهم ...
حال این روابط را در کنار ترکیبات آفریده شده در نظر بگیرید ؛
ابر دلتنگ ، بندر آزاد غم ، بوی ضخیم ، بوی زهم ، بوی تنهایی …
اگر در هر پاره بدین گونه به کشف روابط و شبکه های در هم پیچیده دست بزنیم ،
می توان علاوه بر ادراک لذت بی شمار از خوانش شعر ، از این امر به عنوان سرمشقی منحصر به فرد برای آموختن نیز سود جست و جدای از این که هر پاره از شعر دارای شخصیتی مستقل است و تصاویر و خیال خود را دارد ، موضوع اصلی شعر و ارتباط های پنهان و آشکاری که شاعر در بین پاره ها برقرار می کند مثلاً در بین دو بند اول و سوم بعد از صحبت از بندر و بوی زهم در پاره ی بعدی شاعر از ماهی پولک نقره ای استفاده می کند که مراعات نظیری خاص ایجاد نموده است .
فارغ از دامنه گسترده ی ارتباطات واژه ای ، مراعات نظیر ها و مقارنه هایی که شاعر در هر پاره بوجود آورده است منجر به استقلال ظاهری و پیوند معنایی آن ها شده است ، به دیگر سخن در هر پاره شاعر با آفریدن ترکیباتی نوین و تصاویری خیال انگیز بر حول موضوعی مشخص و گسترش و بسط آن به وسیله ی آرایه های لفظی و معنوی و سرانجام پیوند هر پاره به کل شعر ، به گونه ای دلنشین حس زیبایی شناسی مخاطب خود را سرشار
می کند .
یکی دیگر از نکات بسیار بارز این شعر هم چون دیگر اشعار شاعر سود جستن از طبیعت است و زیبایی های بی مثال اش که این امر سهم به سزایی در هر چه صمیمی تر شدن خواننده با متن دارد اما شیوه ی به کارگیری عناصر طبیعی نیز همچون سایر آفرینش های شاعر خاص و منحصر به خود اوست که برای اثبات این ادعا بد نیست چند ترکیب از شعر را بازنویسی کنیم ؛
بندر آزاد غم / خاک قلب / ساحل سرشار از بی کسی / جغد در رگبار ( اشاره به یکی از آهنگ های ماندگار فرهاد مهراد بی همتا و جالب آن که دقیقا در پاره ی بعدی اسم فرهاد برده
می شود ) / کوهستان درد / باد سبک سر / عمق نامسکون شب / تاریکی مسری / سوختن شمع دل / پروانه های گیسو / عقرب ( ه ) ها و ساعت /
همان گونه که دیدیم هر کدام از این تعابیر دارای احساس معنوی و ترکیبی لفظی هستند که متعلق به قلم سلمان مولایی است و او در آفریدن چنین ترکیباتی بی مانند است .
استفاده از انواع ایهام به خصوص ایهام تبادر نیز در بیشتر آثار شاعر به چشم می خورد که از آن ها می توان به ترکیبات زیر اشاره کرد ؛
عقرب : عقربه / سهم ردیف بیت / زخم صدا : زخمه / طور : تور / ...

بر همین منوال می توان ساعت ها در مورد این شعر گفت و نوشت که نه در حوصله ی جمع می گنجد و نه در عرصه ی وقت، اما آن چه اهمیت بسیار دارد این است که علاوه بر ادراک لذت کشف و اقناع زیبایی شناسی ، همچون کلاس درسی پربار به اشعار شاعر بنگریم و با دقیق تر شدن در جزییات و ریزه کاری های هنرمندانه ی هر شعر برای پیشرفت روز افزون و ارتقای سطح دانش و نیز فن شعر سرودن در خویش تلاشی پر ثمر نموده باشیم .

پی نوشت :
قطعاً نمی توان از این شعر سخن گفت ولی پی نوشت آن را ندید که خود به تنهایی شعری تمام است و خیالی عاشقانه و پر شور ...

سلام آقای مولایی، گفته شده است که ويژگي‌های شعر آزاد به قرار زیرند:

  1) در اين قالب شعری، شاعر از بحر برگزيده خارج نمي‌شود اما بسته به مضاميني كه به كار مي‌برد، مي‌تواند وزن‌هاي مختلفي را به كار برد. چنانچه در به كار بردن قافيه نیز آزاد است. لذا لازم نيست براي پركردن وزن يا قافيه از كلمات زايد استفاده كند. شاعر مي‌تواند به تناسب معني مقصود، وزني را به دلخواه در بحري واحد اختيار كند پس شعر آزاد نیز لزوما دارای وزن می­باشد. نيما خود مي‌گويد:

«وزن است كه شعر را متشكل و مكمل مي‌كند... من وزن را چه بر طبق كلاسيك و چه بر طبق قواعدي كه شعر آزاد را به وجود مي‌آورد لازم و حتم مي‌دانم»

  2) تقسيم شدن شعر به بندهايي كه هر كدام از پاره‌هايي درست شده است و اگر وزني در شعر ديده شود، از موزون بودن همين پاره‌هاست. به اين پايه‌ها مي‌توان مصرع نام نهاد.

  3) قافيه در صورتي تغيير مي‌كند كه يا مطلب عوض شود يا ضرورت موسيقيائي آن را ايجاب كند.

  4) وحدت قالب وجود ندارد و وحدت انديشه و تصويرگري و نيز مضامين است كه طول بندها و پاره‌ها را تعيين مي‌كند.

  5) عدم قيد تساوي وزن در مصرع‌هاي مختلف، بدين صورت كه هر پاره وزن خاص خود را دارد.

  6) شعر نو در قالب يا وزن هجايي است بر خلاف شعر قديم كه داراي اوزان و بحر بود.

  نیما ــ که گاه شعر نو را منسوب به وی کرده شعر نیمائی بدان اطلاق می­کنند ــ شعر را در يك بحر عروضي مي‌سرايد و هر مصرع را بسته به طول مصرع و نياز خود براي اداي مضمون بر يك ركن از آن بحر يا بيشتر مي‌سرايد. او گاه با تكرار بخشي از اركان بحر را مي‌افزايد.

از سویی در یکی از مقالات چنین آورده شده که:

شعر آزاد (به انگلیسی: Blank verse) گونه ای شعری است که دارای وزن باشد ولی قافیه نداشته باشد. شعر آزاد بین شاعران انگلیسی زبان محبوب است و معمولاً همواره در وزن پنج وتدی یامبیک سروده می شود. شعر آزاد را مهم ترین و معمول ترین گونهٔ شعری زبان انگلیسی پس از قرن شانزدهم دانسته اند. به تخمین پاول فاسل «سه چهارم همهٔ شعرهای انگلیسی شعر آزاد هستند.»
اولین نمونهٔ یافته شده از شعر آزاد در انگلیسی مربوط به ترجمهٔ هنری هوارد از انه اید است که در حدود ۱۵۴۰ انجام شده و پس از مرگ وی در سالهای ۱۵۵۴–۱۵۵۷ به چاپ رسید.


این نیز بِسانِ نظر قبلی ام که به آسیمیله یِ ادبی اشارتی داشتم در شاکله و نقطه نظراتش، فرع ها و مباحثی اختلافی نمود داشته است ( همان ذوبِ فرهنگی یا استحاله ی ادبیست) آیا همین موارد تحتِ عنوانِ سبوتاژ مطرح است؟
یک خرابکاریِ شعری که حمیدی و طرفدارانش بر طبلش کوفتند؟همانیکه پشتواره اش ما را به دو سده ی اخیر میبرد؟
اما نیما تمامی بت و تابوها را شکاند.

و اما سروده ات:
از شروع تا انتها بدون عیب دیدم
سرشار از احساس،آرایه هایِ پی در پی،اشاراتی محکم و اغلب سلیس که مزیتیست.تناسب واژگانی چون پیشین.
شاید شعری رواییِ ممزوج در پرسناژی باورمند.
اگر نقطه ی مقابلی نسبت به واسوخت بنامیم بتوان آنرا ناسوختِ ادبی گمارد!!! همیشه بر این منوال.
با غم و درد و لایه های پنهان و خفقان و در پستوخوابیدگی اما زن را ناعادت قربانی نمیکنید.از جنس فمنیسم و میلیتارِ افسارگسیخته نیستید لیکِن نان و نمکِ تربیت مخیله را خوب رعایت میکنید.

تا برنگردی هیچ لبخندی 
از این حوالی رد نخواهد شد 
برگرد و با لبخند سرخ ات باز 
قفل سکوت از خنده ام بردار 




اما این قلم و ذهن و چیرگی آیا میتواند پای در وادی های دیگر بنهد؟ قطعا


در پناه مهر