دیاسپام

سلام و عرض ادب فراوان به
شاعر بزرگوار و والا مقام
جناب قلیچ خانی عزیز
شعر زیبای شما را خواندم و لذت بردم
با اجازه شما گزینه ی تیک نقد را بزنم
قلم تان که می چرخد شرشره ی شعر است که زلال میکند و باعث می شود
مخاطب چند بار شعر را بخواند
این شعر منظر شاعر به جهان نگریستن است
و علت تمایز شاعر با دیگر شاعران است
شاعر با سادگی و عاری از مجهول نویسی
جوشش شعری خود را در فضا صمیمانه به اشتراک گذاشته است و این به مذاق من خیلی خوش نشست
چرا که شعر با صمیمیت زبان و روان نویسی و شاعرانه رقم خورده است از این رو شعر قابل تحسین است شاعر در انتقال ذهنیت خود بر ساخته های عجیب و غریب و پچیده متوسل نشده است
و سادگی همیشه به نفع شعر است ...

هم چنین با دید وسیع و چشم چرخنده ای در خویش و فراخویش دارد به دقت جزئیات را لمس کرده و به اشتراک گذاشته و این حس رو منتقل کرده است
شاعر خوش ذوق ما درک مناسبی از شعر دارد
همه آن چیزی که می بیند و حس میکند
را با غنای عاطفه و احساس تلفیق میکند
عاطفه و احساس موتور محرکه شعر هستند
و شاعر به خوبی از آن استفاده
کرده است
و اما موسیقی ...
کیفیت موسیقی واژه ها علت تقویت
پیکره موسیقی شعر است
موسیقی فقط وزن و عروض نیست
موسیقی دیداری ،موسیقی معنایی و ...
وجود دارند و شعری زیباست
که موسیقی را به آغوش بگیرد

اما شعر :
در مورد فضای شعر و انعکاسش
از دنیای شاعر جملات کلیدی شعر را
کنار هم میچینیم....

/اخم،طناب،سرمه،تلخ،تاریخ،معترض، مشت،مظلوم
،دهان دوخته،چماق،چریک،شایعه،خودکشی،
انزوا،‌ درد،دیوار،سکوت،خفقان،خون،
سرب،چاقو،دیاسپام،بی اعصاب/

اگر این کلید واژه ها را کنار هم بخوانیم
فضای غم انگیز و حکومت نظامی
شعر مشخص است

جناب قلیچ خانی نازنین
شعر سپید زیبایتان چشمه ی روح را
زلال میکند سپاس از شما که هستید
و مارا به مهمانی کلامتان می برید

قلم زرین تان همیشه نویسا
و سایه مهرتان مستدام انشالله

🌸
🌸
🌸

سلام ... اول مشکل من در این شعر یا بهتر بگویم اولین چالشی که با آن مواجه شدم ، عبارت " مظلومترین زمزمه ی زرد " بود . بهمین جهت ناچار شدم در مورد روانشناسی و نمادشناسی رنگ زرد ، گوگل نازنین را تورق کنم . اما آنجا هم چیزی دستگیرم نشد ، همه جا رنگ زرد را نشانه ی عشق و لبخند و عقل و .... معرفی کرده بود . بهمین جهت دست خالی از آنجا بیرون آمدم و آرشیو خاک گرفته ی ذهنم را بازبینی کردم تا به نتایج زیر رسیدم :
رنگ زرد در ادبیات ایران نشانه ی ناامیدی و بیماری و سستی بوده ( در مقابل رنگ سرخ ) :

زردرویی نبود عیب مرانم از کوی
جلوه بر قریه دهد خرمن کاهی گاهی ( معینی کرمانشاهی )


من از بینوایی نیم روی زرد
غم بینوایان رخم زرد کرد ( سعدی )

رنگ زرد همچنین در شعرهای خاقانی بسیار کاربرد داشته ، با این تفاوت که خاقانی در توصیف صبح و خورشید مهارت خاصی داشته و به شاعر صبح معروف بوده .. همچنین رنگ زرد به رنگ خزان و برگریزان معروف است که باز هم نشان فسردگی و کرختی و جمود طبیعت است .. رنگ زرد جدیدا هم به ابتذال اخلاقی مربوط شده و مجلات و فیلمهای پورن را با رنگ زرد توصیف میکنند . در مراسم چارشنبه سوری ایرانیان هم هنگام برپا کردن آتش رنگ زرد خود را به آن می بخشیم تا رنگ سرخش را صاحب شویم ( سرخی تو از من / زردی من از تو )

حالا برگردیم به " مظلوم ترین زمزمه ی زرد " تا جوانب کار مشخص شود . زمزمه صدایی آرام و خفه است که در مقابل فریاد و بانگ قرار میگیرد ، و عموما عبارات و کلمات ممنوع و تابو را با آن ولوم بیان میکنند ، چه از نوع اعتراضی که " دهانت را می بویند " و چه از نوع عاشقانه " تا همسایه نداند که در خانه ی مایی "
پس میتوان بین رنگ زرد و زمزمه و مظلوم یک ارتباط سه جانبه قائل شد ، بخصوص پس از توصیف جمود و رکودی که شاعر از پیرامونش بدست میدهد :


چشم هایی که نمی بارند
اخم هایی که نمی لرزند

و نیز توصیف اعتراضات یواشکی و بی مشت و شاعرانی که دهان و دستشان را گرفته اند :

معترضانی که مشت ندارند!
شاعران دهان دوخته که انگشت ندارند



و اما چالش ذهنی دوم که در این شعر با آن درگیر شدم این بود :
آه الثیا
چاقوی خواهرم را از کمر نجابتم برندار
بیابان کرامت و کلمه ای را میشناسی
که خارپشت ندارد؟!!


البته شاعر از نظر ساختار و بافت ظاهری کار ، نیم نگاهی به کلمه ی " لاکپشت " در چند سطر بالاتر داشته که هرچند با " خارپشت " مقفی نیست ، اما در تولید موسیقی و پوشش محتوا اثرمند بوده .. البته اینها مد نظر من نیست ، ما در این سطر با خواهری طرف هستیم که نجابت شاعر را - که برادرش بوده - باور نکرده یا انکار نموده و این موضوع چنان شاعر را دل شکسته و رنجور ساخته که جای کبود این اتهام ناروا را در این بند به مخاطب نشان داده ، چاقوی خواهر درست کمرگاه نجابت را نشان کرده و شاعر را به خارپشتی تبدیل نموده که هزاران تیغ در بدنش فرو کرده اند . و اما ناامیدی غلیظی که پس از آن میآید بسیار تاسف انگیز است که این سرنوشت همه ی کریمان و متکلمان است : ( که خارپشتان بادیه ی کلمه و کرامتند)


البته یک جمله ی معترضه هم بیفزایم که اینها برداشت ماناست و مانا از گمراهترین گمراهان ...


و اما چالش آخر :

"
و این شعر مفت
که به تکراری نمی ارزد
و ادامه دارد!!
تا دیاسپام
تاقرص ماه بی اعصاب آسمان
ادامه دارد تا حوض دلتنگی آب
که سیگار زحل
در دستهای ماه سردش میلرزد "


این چالش بیشتر روی سه گانه ی دیازپام ، سیگار و بی اعصاب متمرکزم کرد ، خوب کسی که بی اعصاب است ممکنست به قرص خواب و سیگار مراجعه کند . اما اینکه زحل را به سیگاری تشبیه کنیم که در دست لرزان ماه بی اعصاب است ، شاعرانگی کار را بالا برده ... و نکته ی شگفت اینست در اینجا نگاه شاعر به آسمان نیست بلکه به آبست و تصویر سیگار کشیدن ماه در آب لرزان مشاهده میشود ، و پاسخ این سوال که چرا آب میلرزد ؟ را باید از " چشمهایی که نمی بارند " پرسید . که جور نباریدن آنها را شاعر لب حوض میکشد .
حالا برگردیم به ابتدای شعر : رنگ زرد آیا علامت احتیاط نبود ؟؟؟ و کل این شعر برای خواب کردن آنها که معترضند و اعصابشان را تعطیل کرده اند ؟؟


و نیم نگاه آخر نگارنده به الثیاست ، پریواره ای در هیات آدمیزاد که فقط پذیرای عشق سرخ و حال نکو نیست ، بلکه لاکپشت های منزوی قلب شاعر راه دریای دلگیر دامنش را در پی گرفته اند ....



مانا
کرج .. ۱۴ دی ۹۹

سپاس که تحمل کردید