لشگر غـــــم

درود استاد یونسی بزرگوار!

غزلی موزون؛ یک‌دست و روان، همراه با تصویرسازی زیبا و مزیّن به آرایه‌های ادبی سرودید؛ از بارزترین آرایه‌های ادبی شعرتان، آرایه‌ی تشبیه است و بیشترین آرایه‌ی تشبیهِ غزلِ جاری، آرایه‌ی تشبیه بلیغ است.

نکته:
می‌دانیم که هر تشبیه چهار رکن دارد:
۱_مشبّه.
۲_مشبّه به.
۳_وجه شبه.
۴_ادات تشبیه.
هرگاه از بین این ارکان چهارگانه، تنها مشبّه و مشبّه‌به ذکر شود، تشبیه بلیغ ساخته می‌شود که این تشبیه بلیغ یا به صورتِ ترکیبِ اضافی (اضافه‌ی تشبیهی) است و یا به شکل اسنادی و غیر اضافی.
در غزل جاری، ترکیب‌های زیر، تشبیه بلیغِ اضافی (اضافه‌ی تشبیهی) است:
«لشگرِ غم»؛ «جنگِ ناز و غمزه»؛ «توسنِ عشقت»؛ «میدانِ دلم»؛ «دریای خیال» و به‌وجهی، ترکیبِ«آتشِ یادت». (این‌که می‌گویم به وجهی، به این علّت است که فعلِ «سوختم» (وجه‌شبه) در جمله‌ آمده است. وگرنه «آتشِ یادت»، در واقع، ترکیب اضافی و اضافه‌ی تشبیهی (تشبیه بلیغ) است.

🌸 ترکیبِ اضافیِ «چشمانِ نرگس‌فام» نیز آرایه‌ی تشبیه دارد. «فام»، پسوندی است که در انتهای برخی واژه‌ها می‌آید و به معنای مانند و شبیه است. با توجّه به این معنا، شاید بتوان آن را ادات تشبیه قلمداد کرد؛ امّا به نظرم بهتر است آن را همان پسوندِ مشتق‌ساز در نظر بگیریم؛ و واژه‌ی «نرگس‌فام» را کلا یک واژه‌ی مشتق محسوب نماییم، که در ترکیب مورد اشاره، مشبّه‌به قرار گرفته است. در نتیجه، ترکیبِ «چشمانِ نرگس‌فام» را نیز تشبیه بلیغ اضافی به شمار آوریم.

🌸 ضمنا عبارتِ «خود را مسیحا کرده‌ای»، به نظرم تشبیهِ بلیغِ غیر اضافی است.

رقص قلمتان همواره موزون و زیبا باد!