غرور و تکبّر و مضرات آن بسم الله الرحمن الرحیم ● مقدمه: یکی از آفت ها و رذائل اخلاقی غرور و تکبر است که در دین مبین اسلام هم بشدت مذمت شده است ... حضرت امام علی (علیه السّلام) فرموده اند: کبر عبارت از این است که آدمی، مردم را با دیده ی پستی و حقارت نگاه کند و حق را خوار و ناچیز بشمرد و آن را بر وفق واقع نبیند . ●علل و عوامل و مصادیق : البته شرح کامل علل و عوامل بروز غرور و خود پسندی و در ادامه خود پرستی در اشخاص در این مقال نمی گنجد لیکن بصورت اختصار چند نکته عرض می نمایم ، بدیهی است شخص خاصی مد نظر نبوده و مطالب بصورت کلی و همگانی عرضه می گردد امیدوارم خدای ناخواسته به شخصی بر نخورد . _فرد خود را به لحاظ موقعیت اجتماعی ، علمی ، خانوادگی و بخصوص مالی بالاتر از دیگران می بیند و لذا در صورت نداشتن ظرفیت های لازم این احساس بر او مستولی می شود که من از دیگران برترم و بعنوان مثال فلانی باید اول به من سلام کند و آنچه در این ایام هم متاسفانه دیده می شود در دید و بازدیدهابعضا فردی که دارای یکی از ویژگی های ذکر شده می باشد در خانه می نشیند و توقع دارد دیگران حتی اگر بلحاظ سنی از او بزرگترندبه دیدنش بروند و در حالیکه شاید خودش هم نخواهد باعث شود دیگران از او گریزان شوند و دیری نگذرد که دور خود را از قوم و خویش و دوست خالی ببیند و اینجاست که اگر بر تکبر و غرور خود همچنان اصرار ورزد بیشتر و بیشتر در منجلاب خود ساخته فرو می رود . در همین خصوص حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند: کسی که نسبت به خود و کارهای خود دچار خود دوستی مفرط گردد از راه مستقیم هدایت منحرف شده و به گمراهی گراییده است و چیزی را که شایسته ی آن نیست ادعا می کند و فرموده اند : کبر و بزرگی جامه ای است که به خصوص خداوند بی نیاز و شایسته آن ذات مقدس است وکسی که با او در این صفت به معارضه برخیزد و به مردم بزرگی بفروشد خداوند جز پستی و حقارت چیزی بر او نمی افزاید. ضمن آنکه بعضا فرد یا افرادی هم اصولا حتی یکی از ویژگیهای معنونه(قدرت ، ثروت،دانش و ...) را هم حتی ندارد لیکن برای خود اوهامی ساخته که از دیگران برتر است و بقیه را از خود پایین تر می بیند ..... _در نهایت، تکبر و غرور باعث خواهد شد انسان خواسته یا ناخواسته از بندگی خداوند قادر متعال هم دست بشوید و با حرفها و اعمالش بنوعی در مقابل خدا هم ابراز وجود و قدرت نماید که در اینجا سقوط، قطعی است . چرا که در کتاب مبین هم ذکر شده : "اِنَّ الِانسان لیطغی اَن رءاه استغنی" در این آیه با توجه به نکات بلاغی تفهیم شده که انسان به محض احساس بی نیازی و کبر نسبت به ذات اقدس اله دچار طغیان و نافرمانی میشود و این طغیان مبدء حرکت او به سمت ظلمت خواهد شد. _در طول تاریخ و حتی تاریخ معاصر نمونه های بسیاری به عینه دیدهایم که بواسطه تکبر و غرور بعضا کاذب موجبات نابودی خود را فراهم ساخته اند . بعنوان نمونه فردی که در سالهای اول انقلاب با دغل بازی رأی مردم را گرفت و رئیس جمهور شد پس از مدتی با تکرار این نکته که من فلان تعداد رای را دارم و لذا باید حرف اول و آخر را بزنم، موجبات سقوط و در نهایت فرار خود از کشور را با وضعیتی که همگان می دانند، فراهم ساخت و در نهایت در صف دشمنان قسم خورده انقلاب قرار گرفت و بسیاری موارد و مصادیق دیگر.... ● چه باید کرد تا از آفت های غرور دورشویم : ۱_ خود را آنچنان که هستیم ببینیم. ۲_ ظرفیت و قابلیت های خود را بشناسیم. ۳_ به تعاریف و تمجیدهایی که از ما می شود اهمیت آنچنانی نداده و هرگز خود را شایسته و مستحق این تمجیدها ندانیم همانطورکه معصوم ( ع)فرموده اند : کسی که از شخصی تعریف میکند گویا به صورت آن شخص چنگ میزند ۴_ تواضع پیشه کرده و سعی کنیم احترام همه ، بخصوص آنهایی را که فکر می کنیم از ما به هر جهت پایین تر هستند را حفظ نماییم کما اینکه چه این اشخاص نزد خداوند دارای مرتبه و جایگاه بالاتری باشند . ۵_ در هرصورت نفس ما وسوسه گر است باید تلاش کرد بر این وسوسه ها غلبه یابیم . ۶_ هرگز کسی را خوار و خفیف نپنداریم . ۷_ از خود پسندی تا حد امکان بپرهیزیم و اگر توانایی هم در خود دیدیم آنرا بحساب لطف پروردگار بگذاریم ............ ۸_ غرور و تکبر و خود پسندی در هر شغل و جایگاه و موقعیتی ممکن است سراغمان بیاید ، فلذا می طلبد از خود مراقبت بیشتری نماییم . در این مطلب تلاش شد اختصار رعایت شود و در عین حال به برخی موارد حائز اهمیت اشاره شود. بااحترام ؛ التماس دعا _ علی رفیعی وردنجانی ....امید
|