درود مهربانو( ریشه یابی)

"ریشه یابی واژگان درود،مهر،بانو"
(راهگشایی به ریشه یابیِ واژگان کردی)
۱-دُرود(du.rod)
پارسیِ میانه است که ایرانیِ باستان آن druvataat است
به معنای تندرستی و سلامت.
از ریشه ی-druva(سالم،تندرست،استوار،محکم).
ظاهرا از -dhr-u-va از ریشه ی dhar به معنای (داشتن،نگاه داشتن،حفظ کردن)
همه به معنای سلامت،تندرستی،آسایش
به انگلیسیtruth
به روسی دراست
به انگلیسی just هم می گویند.
۲-مِهر(mihr)
شفقت،محبت،عشق،دوستی،عطوفت
پارسی میانه mihr است.به ایرانی باستان میثرا(mithra)می گویند به معنای دوستی و پیمان
از ریشه ی -may/-mi
به معنای بستن،استوار کردن،محکم کردن،مبادله کردن و رد و بدل کردن
پروفسور بیلی میثرَ (mithra) را از ریشه ی -may /-mi به معنای دوست بودن و مهربان بودن می داند
و بهmielas(لیتوانیایی)به معنای عزیز و محبوب
و اسلاوی کهن miru (صلح،آرامش) و روسی mir (آرامش و صلح) و آلبانیایی mire
که در نهایت
از ریشه ی هند و اروپایی mei در کنار moi وmi
به معنای نرم،ملایم و دلنشین مشتق اند مربوط می داند.
*mitra
واژه ی مذکر سانسکریت است
به معنای دوست،همدم و هم پیمان
*mithra
اوستایی است
به معنای عهد و پیمان.
۳-مِهر (خورشید)mihr
پارسی میانه است
که در ایرانی باستان میثرا(mithra) می گویند.
به اوستاییmithra(میثرَ):
ایزدِ مِهر
که ایزد فروغ و روشنایی است(مثل هندوان)
و ناظر بر عهد و پیمان است.
از این رو،مهر بعدها با خورشید یکی دانسته شده معنای هور و خور نیر یافته است
۴-بانو
گونه ی دگرگون شده و تحبیبیِ لغت ایران باستانِpathni(پَثنی)
به معنای زن است
و گونه ی مذکر آن pati
به معنای مرد و سرور است.
●
درباره ی واژگان آقا،آغا،خاتون و زن
بعدها توضیح خواهیم داد.
(خاستگاه:فرهنگ ریشه شناسی زبان فارسی،محمد حسن دوست،فرهنگستان زبان و ادب فارسی،۱۳۹۵)
فخرالدین ساعدموچشی