عجایب ستارگان در مورد ستارگان چه می دانید؟! آیا می توانید بگویید در هر ثانیه چند ستاره در جهان متولد میشود؟ آیا می دانیدتقریباً چند ستاره در کائنات وجود دارد؟! فقط در هر یک ثانیه 4،800 ستاره در کیهان متولد شده و اگر تعداد ستارگان قابل مشاهده ی جهان را در میان جمعیتِ انسانها در زمین تقسیم کنیم تقریبا به هر نفر بیش از 140میلیارد ستاره می رسد! آیا می دانید خورشید تنها ستاره ی منظومه ی شمسی و یکی از سیصد میلیارد ستاره ی موجود در کهکشان راه شیری ست! آیا می دانید کهکشان راه شیری یکی از دویست میلیارد تا دو تریلیون کهکشانِ موجود در جهان است! آیا می دانید معیار سنجش تمامی ستارگان، خورشید است و خورشید در هر یک ثانیه، شش میلیارد کیلو گرم از جرم خود را از دست می دهد. آیا می دانید خورشید یک میلیون برابر بزرگتر از سیاره ی زمین و برخی از ستارگانِ غول پیکر که به آنها ابرنواختر یا سوپرنوا گفته می شود، 50 میلیون برابر، بزرگتر از خورشید هستند که در پایان عمر خود، ناگهان هزار برابرِ خورشید درخشیده و تاریک می شوند. درست زمانی که سوختِ هیدروژنی ستارگان تمام می شود، با سوزاندن هلیوم منبسط شده و با حرارت زیاد به یک غول سرخ تبدیل خواهند شد. بعد از سوختن هلیوم، نوبت به لیتیوم و سپس کربن و... می رسد تا اینکه بالاخره ازخود یک هسته ی نوترونی یا یک سیاه چاله ی نامرئی به جا می گذارند. آیا می دانید جرم مقداری نوترون در فضا چقدر است؟! مقداری نوترون به اندازه ی یک سرِ سوزن میتواند هزاران تن جرم داشته باشد و سنگین ترین ذره در فضا نوترون است! دانشمندان بهشواهدی دست یافتهاند که نشان میدهد ستارههای نوترونی با پخش کردن "نوترینوها" میتوانند به سرعت خنک شوند.به نقل از اسپیس، اخترفیزیکدانان در یک مقاله جدید شواهد جدیدی را ارائه کرده اند که نشان میدهد ستارههای نوترونی میتوانند به سرعت گرما را با رها کردن خود از ذرات زیراتمی به نام "نوترینو"، از بین ببرند. آیا می دانید وجه تمایز ستاره ی نوترونی با یک تپ اختردر چرخش بسیار سریع و میدان مغناطیسی عجیب و فوق العاده زیاد تپ اختر است. از طرفی تشکیل یک تپ اختر، با تشکیل یک ستاره نوترونی بسیار مشابه است.اما تپ اخترها، در واقع ستاره های نوترونی چرخان هستند که ضربان دارند. نخستین تپ اختر در سال ۱۹۶۷، به وسیله گروهی از اخترشناسان دانشگاه کمبریج و توسط جوسلین بل، کشف شد. سحابی خرچنگ، ده سال نوری وسعت دارد کهدقیقا در مرکز سحابی یک تپ اختر قرار دارد. یک ستاره نوترونی که هرثانیهسی بار به دور خود میچرخد. هنوز هم میشودبقایای ستارگان منفجر شده را که مربوط به هزاران سال پیش است، مشاهده نمود.در کهکشان راه شیری به طور میانگین در هر قرن یک یا دو ابرنواختر رخ میدهد که برخی از آنها نیز در پشت غبار کهکشان پنهان میشوند. ابرنواختر کپلر یا SN واقع در کهکشان راه شیری، توسط کپلر در سال ۱۶۰۴ میلادیبا چشم غیر مسلح دیده شد. آیا می خواهید بدانید اولین فرق ستارهها درچیست؟! تفاوت ستاره ها با هم، در دما و طیفِ آنهاست. اگر یک میله فلزی را داغ کنیم، ابتدا رنگ آن قرمز و اگر به آن حرارت بالاتری دهیم رنگ میله به ترتیب زرد، نارنجی، سفید و در نهایت در اثر حرارت زیاد آبی خواهد شد. این روند در مورد ستارهها نیز صدق میکند. بعضی از ستارگان بسیار داغ و برخی دیگر، تا حدودی سرد هستند. پس دمای ستارهها را از روی رنگشان می توان به راحتی تشخیص داد. یک ستاره آبی از ستاره ی زرد و ستاره ی زرد از ستاره قرمز داغ تر است. دمای سطح ستارگان زرد، شش هزار درجه و دمای ستارگانِ سرخ حدود سه هزار درجه سانتی گراد است و دمای سطحی ستارههای آبی تا ۵۰ هزار درجه سانتی گراد می رسد. و یکی دیگر از تفاوتها در میانِ ستارگان میزانِ روشنایی، درخشش و اندازه ی آنهاست. آیا می توانید بگویید که میزان روشنایی ستارگان به چه عواملی بستگی دارد؟! درخشندگی و فاصله ی ستارگان از ما، میزان روشنایی آنها را مشخص می کند. نور ستاره پس از جمع آوری بوسیله تلسکوپ، توسط دستگاهی به وسیله ی طیف نگار تجزیه میشود و نتایج آن به صورت عکس یا نوار کامپیوتری ثبت میگردد. اگر طیف تابش شده از ستاره به سمت رنگ آبی جا به جا شود، ستاره در حال نزدیک شدن به ما و اگر این طیف به سمت رنگ قرمز حرکت کند، به این معنی ست که ستاره در حال دور شدن است. آیا ستارگان چشمک می زنند؟ وقتی نور ستارگان از لایه های اصلی آتمسفر یا جو زمین که به ترتیب تروپوسفر، استراتوسفر، مزوسفر، تروموسفر، یونوسفر و اکزوسفر نام دارد، عبور می کند،چندین بار می شکند.در نتیجه نور ستاره ها از حالت مستقیم خارج شده و ظاهراً چشمک می زنند.نوسانات لایه های بالاییِ جونیز به دلیل اختلاف دما و سرعت جریانِ هوا در شکست نور نقش بسزایی دارند. آیا می دانید زادگاهِ ستارگان کجاست؟!
|