معرفی استان کرمانشاه و چند چهره ی ادبی آن

سلام
استان کرمانشاه ناحیه‌ای کوهستانی است که بین فلات ایران و جلگه بین‌النهرین قرار گرفته و سراسر آن را قله‌ها و ارتفاعات سلسه کوه‌های زاگرس پوشانده‌اند و در محدوده این استان به صورت مجموعه‌ای از رشته‌کوه‌های موازی پدیدار گشته که دشت‌های مرتفع کوهستانی درمیان آن ها شکل گرفته و بستر گذرگاه‌های مهم زاگرس را به وجود آورده است.
قدمت سکونت در محدوده استان فعلی کرمانشاه به هزاره قبل از میلاد می‌رسد در آثار سارگن- شاه اکد- که از سال 2048 تا 2030 قبل از میلاد بر جنوب بین النهرین فرمان رانده، از مردم زاگرس به عنوان ( آریزان یاغی) یاد شده است.
به استناد کتیبه‌های بابل، آشور و عیلام ساکنان دامنه‌های زاگرس طوایفی به نام‌های لولوبی، گوتی، مانایی، فایری، آموا و پارسوآ بوده‌اند.
در خصوص اصلو نژاد این طوایف، نظرات متضادی ابراز شده است، طوایف آمادا و پارسوآ آریایی، و طوایف گوتی و کاسی نیز به احتمال زیاد آریایی ثبت شده‌اند ولی محققان در آ‎ریایی بودن لولوبی‌ها و مانایی‌ها تردید دارند.
شهرستان کرمانشاه
کرمانشاه یکی از باستانی ترین شهرهای ایران است که گفته می‌شود توسط طهمورث دیو بند- پادشاه افسانه‌ای پیشدادیان- ساخته شده است. برخی از مورخین بنای آن را به بهرام پادشاه ساسانی نسبت می‌دهند.
کرمانشاه در زمان قباد اول و انوشیروان ساسانی به اوج عظمت خود رسید. در قرن چهارم یکی از مورخان اسلامی از کرمانشاه به عنوان شهری زیبا در میان اشجار و آبهای روان یاد کرده است.
در اوایل حکومت شاه اسماعیل صفوی سلطان مراد آق قویونلر با 70 هزار نفر کرمانشاه و همدان را اشغال کرد. صفویه برای جلوگیری از تجاوز احتمالی امپراطوری عثمانی این این شهر را مورد توجه قرار داد.
در زمان شیخ علیخان زنگنه صدر‌اعظم صفوی، به آبادانی و رونق کرمانشاه افزوده شد ولی در دوره افشاریه مورد هجوم عثمانی‌ها قرار گرفت. اما نادر شاه ،عثمانی‌ها را عقب راند ولی در اواخر زندگی نادر شاه، کرمانشاه با محاصره و تاراج عثمانی‌ها مواجه شد و دستخوش آشوب فراوانی گردید.
در سال 1267 هجری قمری امام‌قلی میرزا از طرف ناصرالدین شاه به سرحدات کرمانشاه منصوب شد و مدت 25 سال در این شهر حکومت کرد و در همین دوره بناهایی را احداث و به یادگار گذاشت. این شهر در جنبش مشروطه سهمی به سزا داشت و در جنگ جهانی اول و دوم به تصرف قوای بیگانه در آمد و پس از پایان جنگ تخلیه شد. همچنین این شهر در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، خسارات زیادی دید.
مراکز دیدنی و تاریخی:
مقبره مولانا، شهر باستانی کامبادنه، کاروانسرای ماهیدشت، نقوش طاق بستان، رتفاعات پررو، چال آباد، هوجیر، سر آب نیلوفر، غار پراو، غار آسنگران، غار تایله نو، غار رتیل، مسجد جامع کرمانشاه، مسجد حاج شهباز خان، مسجد دولتشاه، مسجد شاهزاده، مسجد عمادالدوله، تکیه معاون الملک .
سپاس از http://hamshahrionline.ir
*******************************************
معرفی چند شاعر کرمانشاهی
کلیه مطالب این صفحه از کتاب باغ هزار گل اثر استاد فرشید یوسفی گرفته شده است.
1- حسین علی زاده
فرزند ولی متخلص به آتش در سال 1311 در کرمانشاه متولد شد . دوران تحصیل را تا پایان متوسطه در زادگاهش فرا گرفت وسپس در رشته حقوق موفق به اخذ لیسانس گردید وبه خدمت وزارت آموزش وپرورش در آمد و سالها در دبیرستانهای شهر به تدریس وتعلیم و تربیت جوانان همت گماشت و بعد از 30 سال با خوشنامی وخدمت صادقانه به افتخار بازنشستگی نائل آمد .او از فرهنگیان بسیار ارجنمد وبه ایمان ونیکنامی سرشناس این سازمان است و اشعارش بسیار صمیمی وپراز احساس و بیانگر صفای باطن وخلوص نهاد آتش است.
2- آذری کنگاوری
ابولحسن فرزند یدالله و متخلص به آذری در سال 1297 ه.ش در شهرستان کنگاور به دنیا آمد و پس از تحصیلات مقدماتی به خدمت وزارت کشور پذیرفته شد. او دارای طبعی سرشار واحساساتی تند وسرکش بود و غیر از اشعار جدی سالها در سرودن فکاهیات واشعار طنزو مطایبه با مجلات کشورهمکاری داشت که " بچه کنگاور" تخلص می نمود و دردهای اجتماعی و کمبودها ، و نظریات اصلاحی خود را در قالب فکاهی انتقادی در اختیار خوانندگان قرار می داد. آذری در دیماه 1365 دعوت حق را لبیک گفت.
3- آذری کرمانشاهی
محمد پورمند فرزند حسین متخلص به آذری در سال 1285 در کرمانشاه متولد شد . اواز همان اوان کودکی به شعر علاقه مند بود وبا حضور در محضر اساتید و انجمن های ادبی ذوق ادبیش شکوفائی گرفت . آذری جزء شعرای خوب این سامان می باشد و کتابی در مدیحه و مرثیه ائمه اطهار (ع) سروده که در نوع خود حائزاهمیت است.
4- حشمت الله منتظری
حشمت الله منتظری فرزند خیرالله متخلص به آرمان در سال 1317 در کرمانشاه متولد شد تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاهش بپایان رساندو به دانشگاه پلیس رفت و افسر شهربانی شد غزل های زیبایی از از او در نشریه انجمن ادبی صائب وانجمن ادبی سخن چاپ شده که نشانگر ذوق و استعداد ادبیش می باشد.
5- چنگیز آزادی
چنگیز آزادی فرزند عبدالحسین متخلص به آزاد در پانزدهم آبان 1315 در کرمانشاه متولد شد . تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاهش بپایان رساند بعد به تهران رفت ودر دانشکده حقوق ادامه تحصیل داد و وارد وزارت دادگستری شد.آزادی شاعری آزاده وعارفی دل از دست داده است روح عرفان وتصوف در غزل های او متجلی است.
6- شمس الدین رستمپور
شمس الدین رستمپور فرزند علی اصغر متخلص به آزاد در سال 1293 در کرمانشاه متولد شد.
او غزل سرایی توانا بود.
7- نقی آزاد
نقی آزاد معروف به نقی شوان فرزند آقا جان در سال 1262 در ایل کلهر پا به عرصه وجود نهاد. تحصیلات مقدماتی ومرسوم زمان خود را آموخت چنانچه خود گوید :
چو در هفت شد عمرم از روزگار بیامد یکی فرخ آموزگار
مرا داد تعلیم و آداب گفت زباد وزخاک ،آتش وآب گفت
نقی آزاد در بین ایل بزرگ کلهر از معروفیت خاصی برخوردار است.آثاری منظوم بشرح زیرازاو باقی مانده :
کلهر نامه :
منظومه ای در بحر تقارب با عنوان کلهر نامه یا نامه آزادکلهر که قریب 12 هزار بیت است و به زبان فارسی در شرح لشکر کشی ها وجنگ های ایل کلهر سروده شده که خود شاعر با خطی زیبا منظومه را تدوین نموده ودر مقدمه این کتاب چنین نوشته " شکر سپاس مر خداوندی را سزاست که پروردگار دو جهان و بخشاینده مهربانست. صاحب روز جزاست به او بندگی می کنم واز وی یاری می جویم تا هدایت کند مرا به راه راست . اما بعد این حقیر سراپا تقصیر که موسوم به نقی آزاد و در سلسله عشایر کلهر ساکن ملک شوان هستم تا اندازه ا ی دارای ذوق و به مقتضای سرنوشت در مجاورت ساکنین ایلات وعشایریک عمر اسیر قید مکروهات و ناملایمات روزگار بوده وهستم یعنی در این روز که این نامه را با زبان خامه روی قرطاس می آورم شصت و دومین مراحل عمر را طی کرده واز تاریخ 1322 ماه خرداد تا بحال که دوازدهم تیر سال 1324 است شروع به کتابت این نامه شده " از آثار دیگر آزاد منظومه ای است به زبان کردی که ترجمه کلهر نامه است وبالاخره مجموعه غزلیات و قصائد که بالغ بر7 هزار بیت با حاشیه به نظم مثنوی است که این دفتر را شاعر بنابر ملاحظاتی در نجف اشرف نزد یکی از متولیان وادی السلام امانت می گذارد .
آزاد در اشعارش واله نیز تخلص می نماید. او بسال 1367 ه.ق. وفات نموده است.
8- اسکندر آزادی
اسکندر آزادی فرزند علی اکبر در سال 1330 در کرمانشاه متولد شد.
خود می نویسد " تحصیلات ابتدایی و متوسطه را درزادگاهم گذراندم ودر دبیرستان درس ادبیات را در محضر بزرگانی نام آور بپایان رساندم ودر خدمت همین بزرگواران بود که شوق وشور وعلاقه مندی شعر در من جوانه زدوسرودن شعر را آغاز کردم و اولین شعر من در سال 1353 در یکی از مجلات آن زمان بچاپ رسید .این اواخر بیشتر به مطالعه آثار بزرگان مشغولم وکمتر شعر می سرایم . بیشتر غزل میگویم اما از سرودن شعر نو وآزاد نیز غافل نیستم وفعلا در یکی از ادارات دولتی مشغول کارم.
9- یدالله عاطفی
یدالله عاطفی فرزند حبیب متخلص به آشفته در سال 1323 در کرمانشاه متولدشد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش طی کرد وازدانشگاه علامه طباطبایی موفق به اخذ لیسانس در رشتهزبان وادبیات فارسی گردید.
در سال 1345 به استخدام آموزش وپرورش درآمد و به تدریس ادبیات فارسی همت گمارد.عشق و علاقه او به شعر مصداق با شیر اندرون شد را تداعی می کند.
او همیشه عضو فعال انجمن های ادبی بویژه انجمن سخن بوده وآثارواشعارش در نشریات انجمن مذکور و دیگر مطبوعات کشور بچاپ رسیده است.
آشفته از شاعران پر احساس ونغزگوی وشیرینکار دیار ماست ودر انواع شعر مخصوصا غزل مهارت داردو زبان شعریش مطبوع ومقبول صاحب نظران است.
10- ایرج کیهانی
ایرج کیهانی فرزند علی متخلص به آوا در سال 1312 در کرمانشاه بدنیا آمد.تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاهش فرا گرفت وبخدمت وزارت کاردرآمد . آوا در شعر وسخن وتحقیقات ادبی سخت کوش وفعال بوده و کارهایی در زمینه ادبیات تألیف نموده که از جمله کتاب " ترجیعات " است که شامل ترجیع بند های بزرگانی چون فخرالدین ابراهیم عراقی ،هاتف اصفهانی ،خواجوی کرمانی ... می باشد که در سال 1350 بچاپ رسیده است وتألیف دیگر ایشان " شهادت در محراب " یا " شب و عشق علی "می باشد که منظومه ایست در شهادت مولا علی علیه السلام وبسال 1360با طرزی شایسته ومطلوب بچاپ رسیده است.واما از اشعاری که از آوا منتشر شده می توان به شکوفائی احساس ولطافت قریحه واستعداد وذوق سرشاراوپی برد. ایرج کیهانی سالهاست که ترک یارودیارکرده ودر تهران اقامت گزیده است.
11-یدالله نوری
یدالله فرزند علی نوری متخلص به "احساس" در سال 1342خورشیدی چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاهش به پایان رسانید .اودر دوران دبیرستان علاقه به شهروادب رادر خویش سراغ یافت وذوق واستعدادش شکوفا گشت وسروده های خودرابا دبیران ادبیات در میان می نهاد وارشاد می شدودر مدت زمانی کوتاه توانست جائی در سلک شاعران دیارش داشته باشد بطوریکه درشبهای شعر خوانی و انجمن های ادبی او یکی ازچهره های ثابت ونموداراست.احساس در قسمتی از شرح احوال خودچنین می نگارد"شعر موجی برخاسته از دریای اندیشه و احساس بشری است وشاعرآن نیرواست که به هر کجا که بخواهد این موج را می کشاند. به عنصر احساس در آنچه شعرش می خوانند ایمان فراوان دارم وهر اثر که احساس بیشتر دارد گیرائی و جذابیتش فراوان است شاید به همین سبب باشد که تخلص احساس را برگزیده ام".
12- حاج ملا احمد مفتی اورامانی
حاج ملا احمد مفتی نودشی متولد سال1194هجری قمری از اهالی نودشه اورامان وفاضل شریفی بوده است که بعد از خاتمه تحصیل در عراق می زیسته.
13- میرزا احمد محمدی
میرزا احمد داواشی فرزند محمد از شاعران صاحب نام و خوش قریحه کردی سرای کرمانشاه است که در سال1127خورشیدی مطابق با 1318 قمری در یکی از روستاهای روانسر تولد یافت تحصیلات خود را در حد مقدماتی فرا گرفت وبه کمک پدر در امر کشاورزی روی آورد وی از شاعران توانا و رنگین اندیش وپر شور و جذبه ادبیات کرد است ودر سرودن اشعار حماسی و قصائد مدحی ووصفی و غزلیات ومخصوصا در فی البدیهه سرائی مهارتی کامل داشت،قوت حافظه،مجلس آرائی کلام آشنا بدل اورااز میرزا احمد شاعری محبوب و مردم پسند ساخته بود.در مجلس بزرگداشتی که سال 1356در تالارشهر کرمانشاه برای میرزا احمد برپا شد نگارنده بپاس دوستی وآشنائی وارادت به ایشان معرفی این شاعر بزرگ را با حضور خودشان و شاعران بزرگی که به عنوان مهمان از تهران آمده بودند به عهده گرفت و با تحلیلی در آثار او هر چند مختصر دوستداران شعروادب حاضر در سالن را با میرزا احمد آشنایی حاصل آمد.سپس او رشته کلام را به دست گرفت و با لهجه شیرین فارسی آمیخته با کردی بسیار گرم و دلنشین،شیوا وملیح بیش از یکساعت شعر خواندو سخن گفت و بابیانی سحار مشتاقان را بوجد و حال آورد و سخت با استقبال مردم روبرو شد.روانش شاد ویادش گرامی باد . آثار این شاعر را شاعرو دانشمند ارجمند ملا محی الدین صالحی با خط زیبا مدون نموده و امید اینکه موفق به چاپ وانتشارآن بشود. میرزا احمد در سال1359خورشیدی چشم از جهان فروبست و بنا به وصیت خود در جوار مقبره موسوم به اویس قرنی بخاک سپرده شد.
14- میرزامحمد تقی کرمانشاهی
اسمش میرزامحمد تقی واز بزرگان دیارمان بوده است ودر نظم ونثرمهارتی داشته صاحب حدیقه درباره اش چنین قلم زده است "از اجله سادات واشراف آن بلد ومردی فاضل وادیب بل حکیم بوده و از غالب علوم بهره وافی داشته.کتابی بر سبک گلستان شیخ سعدی علیه الرحمه عنوان کرده و حکایات خوبی نوشته است.لیکن نمی توان برابرش کرد اما در مقام خود خوب است،زمانه اش هم زمان نداده که او را مرتب کند وفصول و ابوابی ترتیب دهد و به همان حالت پریشان در دست اقاربش باقی مانده.در آخر او،حکایتی بر سبیل افسانه ذکر می کند از خوشنواز نام شیرازی به طرز افسانه "دلاله محتاله"و امثال آن. اما از اشعارش هر جه از منسوباتش طلب می شود همه به وعده می گذارد" ادب در حدود سال 1285 وفات یافته است.
15-ادیب صفوی
اسمش میرزا احمد و از سلسله جلیله سادات صفویه موسویه است که مدتهاست در کرمانشاهان وطن اختیار کرده اند.او از شعرای متبحر سده سیزدهم بوده ودرعلوم ادیبه وخط انشاء وشعردست داشته است.قبلا رهی تخلص می نموده ولی چون در علوم ترقی کرده تغییر تخلص داده،دیوانش درحدود چهار هزار بیت است که بیشتر قصیده می باشد و مقداری نیز مراثی وقطعه ورباعی دارد دیوانش مکاتب منثوره خود را نگاشته.
16-هادی ارفع
هادی ارفع فرزند مهدی متخلص به ارفع در اسفندماه 1313 خورشیدی در کرمانشاه به دنیا آمدوتحصیلاتش را در زادگاهش به پایان رسانید و وارد آموزش و پرورش شد سالها دبیر ادبیات دبیرستان ها بود ودر این راه خدمت ارزنده ای به جوانان دیارش نمود.او ابتدا"مونس"تخلص می نمود اما بعد به احترام حضرت ذوالریاستین مونسعلیشاه"مونس"تخلص خود را تغییر داد.ارفع عمر گرانمایه خود را در راه ادبیات و جمع آوری آثار بزرگان شهرش وقف نمود تا جائی که کتابخانه اش از آثار خطی و چاپی ونمونه ها کمیاب مشحون است او به سال1342 شمسی اقدام به تصحیح و چاپ دیوان آصفی هروی کرد که بحق کاری است در خور تحسین.ارفع به سال 1363به افتخار بازنشستگی نائل بی شک ایام را به تحقیق و تتبع در آثارشاعران کرمانشاه مشغولند .ارفع شعر را زیبا ودلنشین و استادانه می سراید و قصائد وغزلیات منسجم و عارفانه است و در سطح کشور او را به عنوان سراینده ای چیره دست می شناسند.
17-عبدالعلی خان کریمی
یکی از شاعران و نویسندگان خوب و خوشنام کرمانشاه عبدالعلی خان کریمی فرزند محمد رضا متولد 1398 خورشیدی است،که در اشعارجدی "اسعد" تخلص می کرد،نگارنده ( استاد فرشید یوسفی ) سالها افتخارمصاحبت و خوشه چینی از محضرشان را داشتم .شخصی فهیم،مؤدب،خوش برخورد و آشنا با رموز و دقایق شعری و مسلط به فنون و صنایع ادبی،سالها با نوشتن و تهیه برنامه های تحقیقی ،دینی وادبی آموزنده واجرای آن از رادیو خدمتی شایان به فرهنگ ادب شهرش نمود.او دردهای اجتماع و معایب موجود در اطرافش را با زبان مطایبه و اشعار فکاهی وقطعات طنز گونه با تخلص "عینک"در مطبوعات به چاپ می رسانید.اسعد در سال 1365 خورشیدی دعوت حق را لبیک گفت ومرغ روحش به ملکوت پرواز نمود.
18- دکتر احمد اسعدی
دکتر احمد اسعدی فرزند عبدالله متولد سال 1313 خورشیدی دوران ابتدائی ومتوسطه را در یزد گذرانید سپس در دانشگاه مشهد رشته پزشکی را ادمه داد و بعد از مدتی با بورس تحصیلی خارج از کشور از طریق سازمان بهداشت جهانی از مسمو موفق به گرفتن درجه تخصصی در بهداشت عمومی و طب اجتماعی ودر سال 1339 در وزارت بهداری استخدام شد و سالها در کر مانشاه در خدمت دردمندان کمر بسته است .خود می نویسد "بنده از کودکی و اوان جوانی علاقه مفرطی به شعر و ادبیات داشتم و در مجامع ادبی شرکت می نمودم و از محضر اساتید مستفیض می گردیدم .
سپاس از http://www.mashahirksh.4t.com