زندگینامه سلمان فارسی از زبان خودش صحابی حضرت رسول اکرم (ص)

سلمان را بى واسطه از زبان خودش بشناسیم . در حدیثى طولانى ، سلمان زندگى و تاریخچه حیات پیش از اسلام خود را اینگونه بیان کرده است :
در روستاى جى اصفهان دهقان زاده اى بودم که پدرم در زمین خود کشاورزى مى کرد و به من علاقه زیادى داشت .
در آیین مجوس خیلى زحمت کشیدم ، همیشه مواظب آتشى بودم که مى افروختیم و نمى گذاشتم که خاموش شود.
پدرم باغى داشت ، روزى مرا به آنجا فرستاد. در راه به کلیساى مسیحیان رسیدیم . صداى نماز و نیایش آنها، مرا مجذوب ساخت .
براى کسب خبر بیشتر به درون صومعه رفتم . با دیدن مراسم نیایش آنان ، با خود گفتم ، این دین بهتر از آیین ماست . تا غروب همانجا ماندم و به باغ پدرم نرفتم تا اینکه کسى را به دنبال من فرستاد.
بدنبال این رغبت و علاقه ، از مرکز دین آنان پرسیدم ؛ گفتند: در شام است .
چون پیش پدرم برگشتم مشاهدات خود و علاقه خویش را نسبت به معبد و آیین آنان ابراز کردم . پدرم با من در این باره بحث کرد و گفتگوهایمان به مشاجره کشید تا اینکه مرا زندانى ساخت و بر پاهایم زنجیر بست .
به مسیحیان پیغام دادم که من دین آنان را برگزیده ام . هر گاه قافله اى از شام بر آنان وارد شود مرا باخبر سازند تا همراهشان به شام بروم . و چنین کردم . از بند پدر گریخته و همراه کاروان به شام رفتم و به حضور اسقف ، که رئیس ‍ کلیسا و عالم بزرگشان بود رفته ، داستان خویش را برایش نقل کردم ، پیش او بودم و به عبادت و درس مى پرداختم .
پس از فوت آن اسقف که مردى دنیا دوست بود، جانشین وى را که به امور آخرت راغب تر و در دین کوشاتر بود، بیشتر دوست داشتم . محبت شدید من نسبت به او، دیرى نپائید، زیرا مرگ او هم فرا رسید.قبل از فوتش از او راهنمائى خواستم و پرسیدم که پس از خود، مرا به خدمت چه کسى توصیه مى کنى ؟ و او مرا به مردى در موصل راهنمائى کرد. پس از مدتى که در موصل بودم ، با فوت او، براى آینده امور دین خود، سراغ عابدى در نصیبین رفتم و پس از وى هم ، آهنگ سفر به عموریه – یکى از شهرهاى روم – کردم و ضمن استفاده از محضر اسقف آنجا، براى امرار معاش خود چند گاو و گوسفند خریدم .
به آن شخص گفتم : پس از خود، مرا به التزام و خدمت چه کسى سفارش ‍ مى کنى ؟ گفت من کسى را که مثل خودم باشد سراغ ندارم . ولى تو در عصرى زندگى مى کنى که بعثت پیامبرى بر اساس آئین حق ابراهیم (ع ) نزدیک است . آن پیامبر به سرزمینى داراى نخلستان که بین دو بیابان سنگلاخ واقع شده هجرت مى کند. اگر توانستى خود را به او برسان .
از نشانه هاى آن پیامبر اینست که : صدقه نمى خورد، ولى هدیه قبول مى کند و میان دو کتف او نشانه نبوت نقش بسته است ، اگر او را ببینى حتما مى شناسى .
روزى همراه قافله اى که از جزیره العرب بود به سوى آن دیار روان شدم . آنها از روى ستم ، مرا در وادى القرى به یک یهودى فروختند. مدتى به خیال اینکه این محل پر درخت ، همان سرزمین موعود است بسربردم ولى آنجا نبود. روزى یک یهودى مرا از آن مرد خرید و بهمراه خود برد تا اینکه به شهر مدینه رسیدیم .
در مدینه ، در باغ خرماى آن شخص کار مى کردم .
مدتى گذشت . خداوند آن پیامبر را برانگیخت و… بالاءخره پس از سالهائى چند که از بعثت مى گذشت به مدینه هجرت کرد و در قبا میان طایفه بنى عمروبن عوف فرود آمد. از گفتگوى مالک خود با یکى از عموزادگانش پى بردم که آن پیامبر که در جستجویش هستم هموست . شبانه بصورت مخفى از خانه آن شخص بیرون آمده خود را به قبا رساندم . خدمت پیامبر رسیدم . چند نفر هم در حضورش بودند. گفتم : شما در اینجا غریب و مسافرید. من مقدارى غذا همراه دارم که نذر کرده ام صدقه بدهم . و چه کسى از شما سزاوارتر…
پیامبر به اصحاب خود فرمود: بخورید به نام خدا. ولى خودش دست به غذا نزد. پیش خود گفتم : این نخستین نشانه ، که پیامبر صدقه نخورد.
فرداى آنروز، مجددا همراه با غذائى خدمتش رسیدم و از روى احترام ، بعنوان هدیه تقدیمش کردم . به اصحابش فرمود: بخورید به نام خدا. و خودش نیز با آنان میل فرمود. گفتم : این نشانه دوم . او هدیه را پذیرفت .
در جستجوى نشانه سوم بودم . پس از چند روز او را همراه اصحابش در قبرستان بقیع دیدم . دو عبا در بر داشت . یکى را پوشیده و یکى را به شانه انداخته بود. پشت سرش قرار گرفتم تا مهر نبوت را ببینم . همینکه متوجه مقصود من شد عبا را از دوش خود برداشت و من آن علامت و مهر نبوت را، آنگونه که توصیفش را شنیده بودم دیدم . خود را روى پایش ‍ انداخته و بر آن بوسه زدم و گریه کردم .
از من ماجرا را پرسید و من داستان و سرگذشت خویش را براى آنحضرت بازگو کردم . از آن پس ، مسلمان شدم ولى چون برده بودم از شرکت در جنگ بدر و احدمحروم ماندم .
ولى به پیشنهاد پیامبر با صاحب و مالک خود مکاتبه نمودم و با یارى و کمک مسلمین و عنایت خداوند آزاد گردیدم و اینک بعنوان یک مسلمان آزاد، زندگى مى کنم و در جنگ خندق و سایر جنگها شرکت کرده ام .
در دیر بود جایم به حرم رسید پایم
به هزار زدم تا، در کبریا زدم من
قدم شهود بر بارگه قدم نهادم
علم وجود در پیشگه خدا زدم من
فضیلت هاى برجسته سلمان
سلمان ، که الگوى یک مسلمان کمال جو و پاک و وارسته و خود ساخته است ،ارزشهاى متعالى بسیارى را در وجود خویش ، جمع کرده بود و فضیلت هاى گوناگونى را دارا بود.به برخى از این فضائل ، که نمود و جلوه بیشترى دارد اشاره مى کنیم :
علم
پیامبر اسلام (ص ) فرموده است : اگر دین در ثریا بود، سلمان به آن دسترسى پیدا مى کرد. این ، اندازه تلاش این مرد را در راه حقجوئى میرساند. در میان صحابه پیامبر، کسى در علم و دانش به پاى سلمان نرسیده است . سلمان ، در طول عمر سیصدو پنجاه ساله اش ،بصورت مداوم در راه کسب آگاهى و معرفت مى کوشید و بهمین منظور هم سالیانى دراز، در خدمت رجال بزرگ مسیحیت بود و پیش از اسلام ، از اوصیاء حضرت عیسى (ع ) بشمار مى رفت .
پس از مسلمان شدن هم ، از یاران ویژه پیامبر بود و در اوقات خاصى با آنحضرت خلوت مى کرد و از آنحضرت ، کسب علم مى کرد. بى جهت نیست که در روایات ، او را نمونه لقمان حکیم یاد کرده اند.
وسعت و عمق آگاهیهاى سلمان ، به حدى بود که براى هر کس قابل هضم نیست . انسان ها به اندازه ظرفیت وجودى خویش مى توانند حامل علم باشند. سلمان در یکى از سخنانش از مقام علمى خود اینگونه تعبیر کرده است :
اى مردم ! اگر من از آنچه میدانستم شما را مطلع مى کردم ، مى گفتید سلمان دیوانه است ، یا بر قاتل سلمان درود مى فرستادید.
سلمان ، داراى علم بلایا و منایا (آگاهى از حوادث آینده …) بود و همچنین از متوسمین (قیافه شناس ) و محدثین بود (محدث کسى است که از غیب به او خبر میرسد). جایگاه علمى سلمان چنان بود که امام صادق (ع ) درباره اش فرموده است :
در اسلام ، مردى که فقیه تر از همه مردم باشد، همچون سلمان ، آفریده نشده است .
حضرت على (ع ) و دیگر پیشوایان معصوم ، از سلمان بعنوان دانا به علوم گذشتگان و آیندگان یاد کرده اند. هنگامى که امیرالمومنین (ع ) احوال یاران رسولخدا را بیان مى کند، وقتى به نام سلمان مى رسد، مى فرماید:
به به ، سلمان از ما خانواده است ، شما همانند سلمان را کجا مى یابید؟ او همچون لقمان حکیم است و علم اول و آخر را مى داند، سلمان دریائى بیکران است …
سلمان ، گنجینه علوم محمدى بود. در یک شرفیابى که سلمان خدمت پیامبر رسید، ضمن تکریم و احترامى که پیامبر از او کرد و کنار خود نشاند، فرمود:
سلمان ! تو شب را به صبح آوردى در حالیکه علوم و اسرار ما را در صندوقچه سینه خود محفوظ داشتى ، به آنچه ما امر و نهى کردیم دانائى ،
تو آموزگار مسلمانانى ، مردم باید آداب و دستورات دین را از تو بیاموزند. سلمان ! به خدا سوگند، تو گذرگاه دانش اهلبیت من هستى ، هر که علم تاءویل و تنزیل و رموز و اسرار ما را بخواهد، باید از تو پیروى کند.
دانش سلمان ، به معارف فکرى منحصر نمى شد.آگاهیهاى فنى او هم در حد بالائى بود.در جنگ خندق ، طرح کندن خندق را سلمان خدمت پیامبر پیشنهاد کرد و عملى شد.همچنین در جنگ طائف ، براى در هم کوبیدن قلعه هاى مشرکین ، طرح ساختن منجنیق ، از ابتکاراتى است که به سلمان نسبت داده شده است ، که بعداً به این دو نمونه اشاره خواهیم کرد.
سلمان و بلال//جواد محدثی
سایت علما و عرفا*
ادامه پست در کامنت های سبز رنگ!!