ترانه چیست و ترانه سرا کیست؟

ترانه چیست و ترانه سرا کیست؟
ترانه کلامی سهل و ممتنع است! ترانه با ساده‌ترین واژه‌ها و عبارات و تصاویر و با استفاده از فضاهایی به دور از پیچیدگی و تکلف به معنا دست می یابد و دشواری سرودن ترانه نیز در همین حفظ لطافت روح شاعرانه و در عین حال عمق آن است.اگر موسیقی و شعر را به دو دشت سرسبز که از هم دور مانده اند تشبیه کنیم، ترانه همچون پلی است که زمینه را برای پیوند آنان میسر می کند و به معنای سرود ، آوا و نغمه هم به کار برده شده است.شعری که قابلیت موسیقیایی داشته باشد را می‌توان ترانه دانست. در دوران معاصر، قافیه‌دار بودن و سازگار بودن شعر با عروض دیگر از پیش‌شرط‌های ترانه بودن یک شعر نیست. درون‌مایهٔ ترانه‌ها معمولاً توده‌ای و عامیانه و احساسی است. فراق، غربت، عشق و محبت، دشمنی، دادخواهی، مبارزه با ظلم و ستم، آموزش و ... از موضوعات اصلی ترانه‌ها هستند.
ساختار اصلی ترانه
استخوان بندی یک ترانه شامل چندین بخش می‌شود که این بخش‌ها در جایی به هم وابسته‌اند یا اصولا مستقل از هم هستند:
۱: وزن مناسب
۲: طرح اصلی (موضوع ترانه)
اصلی‌ترین تقسیم بندی طرح اصلی عبارست از:
عشق
اجتماع
آمیزه‌ای از هر دو
۳: شخص (طرز بیان)
که منظور از آن طرز بیان موضوع ترانه‌است و به دو شکل اول شخص و سوم شخص در ترانه جریان دارد و در مواردی تلفیقی از این دو.
۴: زبان سرایش
که می‌تواند زبان گفتاری باشد یا زبان معیار نوشتاری
“هر شاعری ترانه سرا نیست ولی هر ترانه سرا، لزوما باید شاعر باشد. “ رحیم معینی کرمانشاهی
ترانه در مقابل شعر
ترانه در واقع ریشه در شعر دارد و یک سری از قوانین شعر را رعایت می کند ولی خود به تنهایی دارای تعریفی مشخص می باشد. ترانه همانند شعر دارای قافیه می باشد. دارای وزن می باشد. و از این حیث شباهت بسیاری به شعر دارد ولی تفاوت عمده شعر و ترانه این است که ترانه دارای یک پیوند درونی با موسیقی است. البته شاید از خود بپرسید که بر روی شعر هم می توان موسیقی گذاشت همانطور که تا کنون به روی شعر های بسیاری موسیقی گذاشته شده است. در پاسخ این پرسش باید گفت که عموما شعر هایی که به ترانه تبدیل شده اند ماندگار نشده اند.
از دیگر ویژگی های عمده ترانه باید به زبان ساده آن اشاره کرد. چون مخاطب ترانه عموم مردم هستند و ترانه سرا باید این را در نظر داشته باشد که شنوندگان ترانه طیف وسیعی از عامه مردم هستند و نه صرفا افراد علاقمند به ادبیات و شعر.
و کار ترانه سرا آنجا مشکل تر می شود که با همین زبان ساده و قابل هضم برای عامه مردم ؛ مفاهیم ارزشمندی را به مخاطب منتقل کند. یکی دیگر از مواردی که ترانه سرا را مجبور به ساده نویسی می کند این است که چون ترانه بر روی موزیک و آهنگ قرار می گیرد و با صدای خواننده به گوش مردم می رسد ؛ در نتیجه تمام ذهن شنونده متوجه معنی ترانه نیست بلکه قسمتی از آن متوجه موزیک ترانه و قسمتی متوجه صدای خواننده می باشد.
از دیگر نکاتی که در ترانه باید رعایت گردد استفاده از کلمات و زبان روز مردم است و دوری کردن از زبان کلاسیک. بطور مثال ما در مکالمات روزانه خود نمی گوییم : " ز ره رسیدی" بلکه می گوییم : "از راه رسیدی" پس باید در ترانه سرایی به این نکته توجه داشت که زبان و ادبیات فولکوریک ابزار ترانه سرا قرار گیرد. بر خلاف تصور اکثر مردم با توجه به نکاتی که گفتم ترانه سرایی از شعر سرودن مشکل تر است.
منبع ترانه بارون