2- زبان نو و ساختار شکنی در شعر (2)

2- زبان نو و ساختارشکنی در شعر(2)
اگر خوب دقّت بفرماييد مي بينيد همه يواژه هاي مصطلح امروزي كه تازه و نو ناميده مي شوند ، مشتق از عبارتهاي ديروزيهستند ، چه از لحاظ ساختار فيزيكي و چه از لحاظ ساختار دروني و مفهومي .
اگرامروز كسي كه ناتوان در خلق غزل است ، بيايد رديف قافيه و اصول و تكنيك هاي توصيفشده را بطور كلّي بكوبد و اوزان و مقررات هجايي را برهم زند و قوانين عروضي راناديده بگيرد و يك شعر شصت سطري ايجاد نمايد و خودش هم مدّعي شود كه مثلا ً نو آوريو ساختار شكني كرده است و نام شعرش را هم « غزل» بگذارد ، خدمت نكرده است . ايننوع تازه نگري و ساختار شكني خدمت نشد ديگر ، تمسخر دانش و معرفت و اهانت بر حافظانريشه ي فرهنگ و ادب است .
به اين خاطر عرض كردم « ناتوان به خلق غزل » كه - چوناستاد غزل هيچوقت چنين جسارتي را به خود راه نمي دهد و از دلش نمي آيد كه زيباييغزلش را با به هم زدن نظام تعريف شده از بين برده و از اقتدار و ركن ادببيندازد.
اگر كسي نمي تواند خودش را به بزرگاني چون حافظ برساند ديگر قرار براين نيست كه مقام آنها را پايين بياورد تا همسطح خودش بكند و يا حتّي از خودش همپايينتر برساند . البته اين را همه مي دانند كه شدني نيست ، ولي در چشم بعضي ها كهچندان پخته در فرهنگ و اصالت نمي باشند مي شود با يدك كشيدن ساختارشكني و نياز مثلاً نسل نو كمي مانور داد ( خاطر شريفتان باشد كه در ادامه ی مطلب اشاره خواهم داشتكه نسل نو از ما چه مي خواهند ). من در مطالعاتم مي بينم اكثر آنهايي كه مدّعيساختار شكني و نو آوري در عرصه ي شعر هستند ، از انديشه هاي عميق بزرگان گذشته بهرهمند شده و مديون نوآوري هاي آنان هستند و البتّه بعضي ها را نيز مي شناسم كه ادّعايبزرگي كرده اند و با اينكه به شخصيّتهايي چون حضرت حافظ ارادت هم نشان داده اندامّا نتوانسته اند مثلا ً غزلي همسنگ غزل هاي ايشان خلق نمايند، معلوم مي شود كهخيلي هم تلاش كرده اند ولي نتوانسته اند.
عنايت بفرماييد كه هر شعر براي خودشچهارچوبي دارد – از غزل گرفته تا شعر سپيد و آزاد و ... همه براي خودشان يك پارهاصول و مقرّرات خاصّي دارند. نمي شود بر ضدّ نظم و هماهنگي عمل نمود ، براي اينكهآنوقت خلقت عالم نيز زير سؤال مي رود .
من خودم بهترين نوآور و ساختار شكنهستم:
مي توانم تغيير قيافه بدهم و خوب برقصم.
مي توانم با آرايش هاي بهتريزيبايي هاي بيروني و دروني خود را در شرايط جذّابي به ظهور برسانم.
مي توانمحركات زيباي ورزشي را در فنون غير تكراري در كاراته و تكواندو و ژيمناستيك و... بهنمايش بگذارم .
مي توانم لباس هاي رنگارنگي بپوشم و تعجّب و حيرت همه را برانگيزم.
مي توانم با لهجه ي دلنشيني برايتان صحبت بكنم .
مي توانم براي همهعشق بورزم و ناز بكنم .
مي توانم سرمست شوم و در اوج عشق و هيجان در فضابپرم.
و...
امّــا ديـــگــر نـمـــــــــــي تـوانـم چـهار دست و پـا راهبروم ، براي اينكه من از فرزندان حضرت آدم (ع) هستم و مادرم حضرت حوّا (ع) را نيزبسيار دوست دارم.
شعر نو در ادبيات جهان شديدا ً سير صعودي داشته و به نحوچشمگيري رو به توسعه و ديگرگوني مي باشد .
اين انقلاب ادبي در زبانهاي مختلفدنيا بويژه در زبان فارسي هيچگونه جاي تعجّب ندارد و كاملا ً طبيعي به نظر مي آيد. براي اينكه لحظه به لحظه مغزها روشن ، تفكرات عميق و استعدادهاي عالي در سايه يدنيايي از تكنولوژي و فن آوري اطلاعات به عرصه ي شكوفائي و ظهور مي رسند. به مروركه استعدادها بروز مي كنند طبيعتا ً سؤالاتي نيز در اذهان نودوستان پديد مي آيد كهجوابي پيشرفته تر از آنچه كه در گذشته بود مي طلبند. گاهي وقتها جوشش احساسات ،سئوال و جوابها و تبادل افكار آنقدر ماورائي مي گردند كه نزديك مي شود معمّايپوشِده ي خلقت جهان كشف و پرده از روي بسياري از رازهاي نهان برداشته شود. عالم شعرعالم عجيبي است و اينك روشني اين عالم علي الخصوص در شعر نو متجلّي تر مي گردد. منظورم از شعر نو ( شعر امروزي ) در اين مقوله ، نه فقط شعر نیمایی و سپيد و آزاد بلكه همهنوع شعر در قالب هاي مختلف از جمله مثنوي ، قصيده ، غزل ، رباعي ، دوبيتي ، انواعترانه ها و طرح ها و ساير قالب و چهارچوبهايي است كه به نوعي حرف تازه دارند و ازتشبيهات و تركيبات و زيبايي هاي خاصي در سليقه هاي متنوّع امروزي برخوردار مي باشندو تصويرهاي غير تكراري عبارتها و طعم لحن و مضمونشان نسبت به شيريني هاي ديروزي كميتا قسمتي يا حتّي به تمامي معنا ، متفاوت گشته است. به عنوان مثال: ديروز « گريه » مختصّ چشم و دل بود اما امروز مي بينيم كه « لب » هم گريه مي كند ، دست هم گريه ميكند و حتّي احساس هم كه وجود تجسّمي ندارد به ديده ي خيال خون گريه مي كند. وهمينطور احتمال دارد فردا همه ي قوا بدون استثنا و كلّ اعضاي روح و جوارح چنان سرورو اميد بيافرينند كه يك دنيا از ماوراي سكوت و به ظاهر خاموش ، لذّت ببارند و صفاييجاري بكنند. هنوز تازه به اين ميرسند كه خدا هم به بعضي از بندگانش عاشق مي شود وارادت بين عاشق و معشوق و مريد و مراد متقابل است . ديروز تشنگي مختصّ بر آب بود ،امروز مختصّ همه چیز. ديروز تشنگي مختصّ لب و دل و سينه و جگر بود ولي امروز ميبينيم « پا » هم عطش مي شود ، فردا شايد عطش خودش عطش پا و بازو گردد و زلف يار ازهمه ي اعضاء عطشتر به شانه هاي ابريشمين پنجه ي ناز .
بنابراين اكنون زمان چنيناقتضاء مي كند كه ريشه را در گذشته و حال پاس داريم بپريم بالا( آينده ).شاخه هايعنوان ِ مطلب جاري ، بسيار گسترده و جهانگير است و ما اينجا هم جرّاحي مي كنيم و همعمل مي كنيم.
اجازه بفرماييد نرم نرمك به داخل موضوع وارد گشته و از نزديك بهبررسي موشكافانه بپردازيم...
ادامه دارد