چای از آغاز تا نوشیدن

چای از آغاز تا نوشیدن
آیا می دانید این چای را که از استکان کمر باریک در کام می ریزید و با لذتش، خستگی از تن و روح می شویید، با چه مرارتی تولید می شود و به مصرف می رسد؟
و اسفا که امروز این محصول بومی شمال ایران بویژه گیلان می رود برای همیشه نابود شود تا صدها خانوار که با این محصول تجارت می کردند، می کاشتند و برداشت می کردند، بیکار شوند و از رزق و روزی بیافتند و وابستگی ما به بیگانه برای خرید آن بیشتر شود.
در این نوشته ی کوتاه سعی می کنم مراحل تبدیل برکچه های سبز چای، به چای برشته شده را در اینجا از نظر بگذارانم.
باشد که این مختصر بتواند نگاه روشنی را در چشمان شما دروازه بگشاید.
البته مایل هستم در همین آغاز بگویم که این نوشته حاصل تجربه خودم در باغ چای و کار در کارخانه ی چای است.
در واقع منبع این نوشته خودم هستم که روزهایی از جوانی ام را با مشقت کار کردم و تجربه آموختم.
***
در هنگام بهار وقتی که درختان و بوته ها از خواب گران زمستان بیدار می شوند، در همان آغاز، بوسه به خورشید می زنند و جان می گیرند وسپس جوانه می زنند وُ سبز می شوند.
بوته های چای هم در این فصل زندگی وُ زایندگی در جای جای سر شاخه هایشان، برگچه های سبز را می زایند تا عطر معطر خودشان را در هوای مطبوع بهار پخش کنند، بلبلان را به وجد بیاورند تا از زیبایها و نسیم بسرایند و چشمه سارها را در چکه چکه های آب ِ زلالشان، شاداب کنند.
و آنگاه که برگچه های سبز
به نوارش بادی
اندامها را به رقص
بال می گشایند
زنان و دختران چایکار و چای چین را به سوی خود فرا می خوانند تا دستی بر سر وُ رویشان شان به ناز بکشند و سپس برای ضیافت سفره ی خسته گان تاریخ از بوته جدا کنند و پس از مراحلی چند، به دم کردنی شیره جانشان را بنوشند.
آری
زنان و دختران چای چین با زنبیلی در دست، یا بر پشت و یا بر سر، صبحگاهان بسوی باغ ِ بوته های چای می آیند و در همهمه ی ترانه ها و آوازهای دلنشین برگچه های سبز چای را از شاخه ها ی بوته ها جدا می کنند تا به دست کارشناس چای بسپارند و برایش قیمت تعیین کنند.
پلاس
و وقتی چای های خریده شده از باغدار در کارخانه انباشته گشت، کار ِ کارگران کارخانه ی چای آغاز می شود.
اولین مرحله ی کار ِ گارگر، حمل زنبیل های چای به طبقه ی فوقانی کارخانه است که برگ های چای را روی صفحات ِ گونی شکل پهن می کنند تا با باد و هوای بیرون پلاسیده شود و یا کمی پیر گردد و رطوبتش را از دست بدهد.
این مرحله را در اصطلاح کارگران کارخانه چای " پلاس " می گویند.
مالش
مرحله ی بعدی کار ِ کارگران، مالش کردن و یا مالش دادن ِ چای پلاسیده در دستگاهی بنانم مالش است که شبیه آسیاب دستی می باشد.
یعنی کارگران ِ طبقه فوقانی کارخانه، چای پلاسیده شده را در دهانه ای می ریزند که ادامه ی دهانه چون خرطومی تا بالای دستگاه مالش می رسد و در اینجا کارگری بر روی دستگاه مالش ایستاده است و چای ریخته شده در خرطوم را آرام آرام در دهان مالش می کند تا آن را بجود و خردش کند.
وقتی که برگ چای پلاسیده بوسیله مالش جویده شد، آن را در واگنی جمع می کنند و به دست غربال چی می دهند.
غربال
مرحله ی غربال، همان الک کردن است. یعنی چای جویده و خرد شده بوسیله مالش را کارگز پشت غربال آرام آرام روی توری غربال می ریزد و غربال با تکان دادن اندامش چای ریزتر را از سوراخ هایش رد می کند و درشت تر ها نگاه می دارد که دوباره به مالش سپرده می شود.
رطوبت خانه
سرگل برگ چای غربال شده که ریز نقش است در سینی هایی می ریزند و در اطاقی که با ذرات آب رطوبت تولید می کند، آن را قرار می دهند تا ذرات آب بر روی چای الک شده بنشیند.
خشک
مرحله بعدی خشک کردن و برشته کردن چای است. یعنی چای را از رطوبت خانه بیرون می آورند و به دستگاه خشک یا برشته کن می سپارند که در در اثر گرمای ماشین که از قبل حرارتش را تنظیم می کند، چای را برشته می کنند که من تو و ما و شما آن را در چای فروشی می خریم و دم می کنیم و می نوشیم.
نوش جان همگی شما
وفتی چای برشته شد آن را با پارو بالا و پایین می کنند تا خاکش جدا شود و سپس مرحله بسته بندی فرا می رسد که آن را در حعبه های استاتدارد برای صادرات بسته بندی می کنند.
احمد پناهنده ( الف. لبخند لنگرودی )