انگ نزنید... معتادان فقط بیمارند
انگ نزنید... معتادان فقط بیمارند
این ایده و فکر که برخی از قرص‌ها مانند آمفتامین‌ها اعتیادآور نیستند یا به سرعت می‌توان اعتیاد آن را ترک کرد، این روزها در بین مردم تسری پیدا کرده است. این تبلیغات را سوداگران مرگ به صورت سنتی برای رسیدن به سودهای میلیارد دلاری در کشور گسترش می‌دهند. با توجه به رویکرد اجتماعی کردن موادمخدر که وزیر کشور و دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر بر آن تاکید دارد، اطلاع‌رسانی درست و به موقع باعث می‌شود چنین افکار غلطی در ذهن مردم جا خوش نکند.
در این مورد رئیس سازمان نظام پزشکی کشور به روابط عمومی ستاد مبارزه با موادمخدر می گوید: به نظر می‌رسد که بهترین راه مبارزه با موادمخدر استفاده از ظرفیت‌های مردمی، اجتماعی و فرهنگی و مشارکت همه ذی‌ربطان و ذینفعان این موضوع است. وقتی قرار است پدیده اجتماعی را ریشه‌ای و با نگاه آسیب‌شناسی حل کنیم، باید از همه ظرفیت‌های اجتماعی و فرهنگی استفاده کنیم. ضمن آن که بحث موادمخدر بسیار پیچیده و چند وجهی اجتماعی است.
دکتر علیرضا زالی در ادامه با اشاره به این که در مبارزه با موادمخدر اولین قدم این است که از انگ زدن به معتاد اجتناب کنیم، می‌افزاید: تجربه نشان داده که درمان قطعی اعتیاد در بستر خانواده و اجتماع محقق می‌شود. با ایزوله کردن و انزوای معتادان قطعا درمان ابتر خواهد بود. باید تمام روش‌های درمانی، اصلاحی و مداخله‌ای در مورد معتادین در اجتماع صورت گیرد. یکی از دلایل بزرگی که ممکن است معتادان را به سوی انزوا برده و از ترک منصرف کند انگ‌های جدید به آنهاست.این موارد می‌تواند آنها را بیشتر از صحنه اجتماعی دور کند. هر روش درمانی که با ایزوله کردن معتاد باشد، ناموفق خواهد بود.
به گفته دکتر زالی نکته دوم این است که به معتاد نگاه یک مجرم را نداشته باشیم بلکه در وهله اول به معتاد به عنوان یک بیمار یا مددجو نگاه شود. اگر این اتفاق در جامعه بیفتد، معتادان بیشتری به مراکز درمانی و اصلاحی مراجعه خواهند کرد. یکی از دلایل اجتناب معتاد برای عدم مراجعه به مراکز درمانی، خطر دستگیری است. باید این نگرانی را از معتاد دور کنیم در غیر اینصورت او به حلقه معیوبی خواهد افتاد و هرگز درمان نمی‌شود. باید این توافق صورت گیرد؛ تا زمانی که معتاد تحت نظارت واحدهای درمانی است از یک مصونیت هم برخوردار باشد.
رئیس سازمان نظام پزشکی کشور با بیان اینکه با زدن یک آمپول یا دادن یک قرص اعتیاد ریشه کن و درمان نمی‌شود، می‌گوید: اعتیاد یک فرآیند مزمن است که خواستگاه فیزیولوژیک دارد و درمان آن پیچیده است. به این سبب باید از همه وجوه آن را سنجید. بخش مداخلات درمانی و دارویی وجهه ناچیزی از اعتیاد است. بخش بزرگتر آن بخش روانشناختی است. چیزی که در بحث استفاده از موادمخدر اعتیاد ضربه اصلی را به معتاد می‌زند؛ عدم اعتماد به نفس درونی و شالوده درمان بازگشت اعتماد به نفس به فرد است. خیلی از افرادی که دچار اعتیاد می‌شوند، مستقیم یا غیر مستقیم دچار برخی مشکلات روانشناختی می‌شوند. این افراد دچار افسردگی و یا اضطراب می شود و گاه به خاطر این مشکلات به اعتیاد سوق پیدا می‌کنند. اگر چنین باشد، درمان سخت خواهد شد. چون علاوه بر درمان اعتیاد باید مسائل جنبی روانشناختی هم درمان شود. وابستگی کسانی که دچار بیماری های روانشناختی هستند به موادمخدر بیشتر است. بنابراین باید این به ذهن مردم، کسانی که در بخش درمان فعالیت می‌کنند و حتی کسانی که برای درمان به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، رسوخ کند که دارو درمانی بخش عمده ای از درمان نیست. سیاست‌های حمایتی اجتماعی، مددکاری، روانشناختی و... در شالوده درمان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
وي با اشاره به اینکه متاسفانه الگوی مصرف در کشورمان مانند دیگر کشورهای جهان در حال تغییر است. مواد سنتی به مواد صنعتی یا شبه صنعتی تبدیل شده‌اند، تاکید می‌کند:این مواد را می‌توان به سرعت تهیه و تولید کرد. نوع اعتیاد و درمان مواد صنعتی نیز بسیار پیچیده و سخت‌تر، عوارض و میزان تولرانس (تحمل به این مواد) آن نیز بیشتر است. وابستگی به این مواد سریع‌تر حاصل می‌شود و شانس این که با دفعات مصرف کمتر، اعتیاد بیشتر شود، در مواد صنعتی شایع تر است.
دکتر علیرضا زالی با اشاره به ناخالصی زیادی که در مواد صنعتی وجود دارد می افزاید: عمده ناخالصی‌هایی که وجود دارد، به شدت برای ارگان‌های بدن آسیب رسانند. در این مورد علاوه بر موادمخدر که فی نفسه ضرر رسان هستند، ناخالصی‌ها هم به آن اضافه شده و آسیب بیشتری در فرد ایجاد می‌کند. نگرانی‌های زیادی که این روزها وجود دارد ساخت غیراستاندارد موادصنعتی برای کاهش قیمت است که در صورت نیاز موجب افزایش مصرف افراطی این مواد شود.
رئیس سازمان نظام پزشکی کشور با تاکید بر این که اگر اعتیاد به قشر تحصیلکرده رسیده است باید جدی تر به آن پرداخته شود، می گوید: برای ابراز نظر در مورد اعتیاد قشر تحصیلکرده اول باید شیوع شناسی و بررسی دقیق کرد که اساسا چنین چیزی وجود دارد یا خیر. امادر کل پدیده اعتیاد، بخش زیادی خواستگاه فیزیولژیک و درونزای افراد است و با این تعبیر هیچ کسی مصون از آسیب‌های اعتیاد نیست. مطالعات جهانی و ایران نشان می دهد که اعتیاد در طبقات اقتصادی ضعیف تر و سواد کمتر شیوع بیشتری دارد.اساسا رابطه شناخته شده ای بین اعتیاد، بیکاری و کاهش سطح سواد عمومی وجود دارد. اگر نخبگان و تحصیلکرده‌ها به دام اعتیاد بیافتند،از نظر فرهنگی بسیار خطرناک و نگران کننده است، چون بعضی افراد اثرات موثری در اجتماع دارند و ضریب‌های نفوذی اجتماعی آنها بیشتر از یک فرد معمولی است و به تسری اعتیاد در جامعه کمک می‌کند.
زالی بر این باور است که در بحث اعتیاد، رسانه باید برای آگاه سازی مردم در مورد تبلیغات فریب دهنده که مبنای علمی هم ندارند، فعالیت کند. به طور مثال می گویند؛ «آمفتامین‌ها اعتیادآور نیست یا آثار تخدیری ندارند.» این ایده ها غلط در جامعه شیوع پیدا کرده است. مردم باید بدانند؛ همانقدری که کوکائین به بدن آسیب می‌رساند، حشیش، آمفتامین‌ها، قرص‌های لاغری، ریتالین و... هم آسیب رسان است اما مدل تخریب بافتی و فیزیولوژیک هر یک متفاوت است.
باقر رمزی باصر
افتاده بپا خاسته