تلمیحات داستانی در قصاید خاقانی

این مقاله با دکتر میر جلال الدین کزازی در دانشگاه علامه طباطبایی در سال 90چاپ شد که بخشی در آن در زیر می آید
تلمیح از جمله عناصری است که در زیبایی شعرموثر است.جایگاه تلمیح در عناصر اصلی شعردر حوزه ی درون مایه قرار می گیرد.تلمیح آرایه ای است که در مباحث علم بدیع جای دارد.
در جواهر البلاغه آمده است:"تلمیح:هوالاشاره الی قصه معلومه اوشعر مشهور او مثل سائر من غیر ذکره"(ص414)
جلال الدین همایی در این باره می گوید:تلمیح در لغت به معنی به گوشه ی چشم اشاره کردن ودر اصطلاح بدیع آن است که گوینده در ضمن کلام به داستانی یا مثلی یا آیه وحدیثی معروف اشاره کند."(فنون بلاغت ص328)
دکتر کزازی در تعریف تلمیح می گوید:"چشمزد یاتلیمح آرایه ای است درونی که سخنور بدان،سخت کوتاه،از داستانی،دستانی(مثل)،گفته ای و هرچه از این سخن در میان می آورد"(زیباشناسی سخن پارسی ج3،ص110)
خاقانی اغلب در مقام شباهت سازی وسنجش رفتار وکارکرد افراد با زندگی شخصیت های داستانی اسفاده است.
قصاید خاقانی از نظر به کار گیری داستان ها بسامد بالا یی دارد واین موارد را می توان در زندگی شخصیت های داستانی دینی،ملی،تاریخی و...مشاهده کرد.
مجموع مایه های تلمیحی در قصاید خاقانی که در پایان نامه واین مفاله مورد بررسی قرار گرفت شامل 1278بیت است که تلمیحات داستانی مربوط به پیامران شامل 881معادل 68/93 درصد،تلمیحات دینی از داستان پیامبران شامل 141بیت معادل 11 درصد، تلمیحات ملی واساطیری شامل 112 بیت معادل 8/76درصد،تلمیحات تاریخی شامل 106 بیت معادل 8/29درصد،تلمیحات نوادر حکایات واشارات شامل23 بیت معادل 1/79درصد،تلمیحات عاشقانه شامل 12بیت معادل 0/75درصد و تلمیحات بخشندگان ورادان شامل 3بیت معادل25درصد است.
لازم به ذکر است که این مقاله از پایان نامه بنده نوشته شد که کار بر روی همه ی قصاید خاقانی صورت گرفت و تلمیحات داستانی آن اسخراج شد