نظر عوام در مورد جن

نظر عوام در مورد جن
تا اينجا سخن از مطلبي بود كه از قرآن مجيد در باره ي اين موجودات ناپيدا استفاده مي شود كه خالي از هرگونه خرافه و مسائل غير علمي است ، ولي مي دانيم مردم عوام و ناآگاه خرافات زيادي در باره ي اين موجود ساخته اند كه با عقل و منطق جور در نمي آيد ، و به همين جهت يك چهره خرافي و غير منطقي به اين موجود داده كه وقتي كلمه ي جن گفته مي شود مشتي خرافات نيز با آن تداعي مي شود از جمله اينكه آنها را با اشكال غريب و عجيب و وحشتناك ،و موجوداتي دم دار و سم دار ، موذي و پر آزار ،كينه توز و بدرفتار كه ممكن است از ريختن يك ظرف آب داغ در يك نقطه ي خالي ،خانه هايي را به آتش كشند و موهومات ديگري از اين قبيل در حالي كه اگر موضوع وجود دارد ،جن از اين خرافات پيراسته شود، اصل مطلب كاملاً قابل قبول است چرا كه هيچ دليلي بر انحصار موجودات زنده به آنچه ما مي بينيم ، نداريم بلكه علماء و دانشمندان علوم طبيعي مي گويند موجوداتي را كه انسان با حواس خود مي تواند درك كند ، در برابر موجوداتي كه با حواس قابل درك نيستند ناچيز است.(1)
اين نكته نيز قابل توجه است كه جن گاهي بر يك مفهوم وسيعتر اطلاق مي شود كه انواع موجودات ناپيدا را شامل مي گردد ، اعم از آنها كه داراي عقل و دركند و آنهايي كه عقل و درك ندارند ، حتي گروهي از حيوانات كه با چشم ديده مي شوند و معمولاً در لانه ها پنهانند ، نيز در اين معني وسيع وارد است.(2)
شاهد اين سخن رواياتي است كه از پيامبر (ص) نقل شده است كه فرموده: « خلق الله الجن خمسة اصناف: صنفٌ كالريح في الهواء و صنفٌ حيّات و صنفٌ عقارب و صنفٌ حشرات الارض و صنفٌ كبني ادم عليهم الحساب و العقاب» (3)
« خداوند جن را پنج صنف آفريده است . صنفي مانند باد در هوا (ناپيدا) و صنفي به صورت مارها ،و صنفي به صورت عقرب ها و صنفي حشرات زمينند ، و صنفي ار آنها مانند انسانند كه بر آنها حساب و عقاب است» (3)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1) تفسير نمونه ج25،ص156
(2) تفسير نمونه ، ج25،ص156
(3) سفينة البحار ،ج1،ص186 (ماده ي جن)
با توجه به اين روايت و مفهوم گسترده آن ، بسياري از مشكلاتي كه در روايات و داستانها در مورد جن گفته مي شود ، حل خواهد شد . مثلاً در بعضي از روايات از امير مؤمنان علي (عليه السلام) مي خوانيم كه فرموده: ( لا تشرب الماء من ثلمة الاناء و لا من عروته فأن الشيطان يقعد علي العروة و الثلمة» (1)
از قسمت شكسته ي ظروف و طرف دستگيره ي آن آب نخوريد زيرا شيطان ، روي دستگيره ، و قسمت شكسته مي نشيند.
با توجه به اينكه «شيطان» از «جن» است و با توجه به اينكه جاي شكسته ي ظرف ، و همچنين دسته ي آن محل اجتماع انواع ميكروبهاست .(2)
بعيد به نظر مي رسد كه «جن و شيطان» به «مفهوم عام» اين گونه موجودات را نيز شامل مي شود هر چند معني خاصي دارد كه به موجودي است كه داراي فهم و شعور و مسئوليت و تكليف است.
روايت در اين زمبنه بسيار است.(3)
پروردگارا : در آن روز كه جن و انس در دادگاه عدل تو حاضر مي شوند و بدكاران همگي از كرده ي خود پشيمانند ما را در سايه لطفت قرار ده .
خداوندا : دامنه ي ملك تو وسيع و گسترده است و معلومات و معرفت ما محدود ما را از لغزشها و خطاها و داوري به غير حق مصون و محفوظ دار
با الها : مقام پيامبرت آنقدر والاست كه دعوت او را علاوه بر انسانها پريان نيز اجابت كردند ما را در زمره ي مؤمنان به دعوت او را راهنمايي ده .(4)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1) كتاب كافي ،ج6،ص385،حديث 5
(2) كتاب كافي ،ج6،ص385،حديث 5
(3) كتاب كافي ،ج6،ص385،حديث 5
(4) تفسير نمونه ،ج25،ص157