کارگاه آرایه های ادبی
هوالجمیل ...
جلسه سوم
ترصيع
در لغت به معناي جواهرنشان است
و در اصطلاح يعني
به كار بردن 2 جمله يا 2 مصراع
كه كلمات آن هم در وزن و هم در حروف پاياني قرينه يكديگر باشند.
اين صنعت نوعي از سجع متوازي است.
هيچ دانايي كمال او نديد هيچ بينايي جمال او نديد
...
هيچ ----- دانايي ----- كمال ----- او ----- نديد
هيچ ----- بينايي ----- جمال ----- او ----- نديد
...
چنانچه مشاهده مي‌شود تمام اين زوج‌ها
در بيت فوق با يكديگر هم وزن و هم قافيه هستند.
به عبارتی دیگر، با هم سجع متوازي دارند:
در قرآن مجید هم نمونه هایی از ترصیعدیده می شود:
ان الابرار لفی نعیم و ان الفجار لفی جحیم. ان الینا ایابهم ثم ان علینا حسابهم.
ترصیع در نثر دیده می شود:
شام رفته و بام خفته، سال از عد بیرون و مال از حد افزون، همه را تلف کرده و اسف برده .