چگونگی آهنگسازی بر روی اشعار به زبان بسیار ساده

چگونگی آهنگ سازی بر روی اشعار به زبان ساده
درود بر دوستان گرامی
شاید تا کنون به این موضوع فکر کرده باشید که یک آهنگساز چگونه و بر اساس چه اصولی برای شعر مورد نظر آهنگ مناسب می سازد. در این پست به زبان بسیار ساده به توضیح این موضوع می پردازم که حتی کسانی که از تئوری موسیقی هیچ نمیدانند با این کار ظریف آشنا شوند.
مرحله اول: انتخاب شعر مناسب
ابتدا آهنگسازشعر مناسب از نظر وزن و طول مصراع را انتخاب میکند.
برای مثال در این جا شعر : بوی جوی مولیان آید همی... یاد یار مهربان آید همی
این شعر هم وزن مناسبی دارد هم طول مصراع متعادلی دارد
مرحله دوم : انتخاب ریتم مناسب
برای انتخاب ریتم باید به وزن فارسی( نه عربی) شعر دقت کنیم .و ریتم را بر اساس وزن فارسی شعر بسازیم.
به عنوان مثال : بوی جوی مولیان آید همی..... یاد یار مهربان آید همی
که وزن فارسی این بیت میشود :
تَن تَ تَن ،تَن ، تَن تَ تَن ، تَن ، تَ ، تَن تَن.... تَن تَ تَن، تَن، تَن تَ تَن، تَن، تَ، تَن تَن
پس ریتم این شعر هم تا آخر همین است .... دیدیم که ریتم آرامی دارد پس باید میزان مناسب این ریتم را پیدا کرد........
مرحله سوم : انتخاب میزان مناسب
به طور کلی هر آهنگ در میزان خاصی ساخته میشود . میزان های معروف عبارت اند از 2/2 . 2/4 . 4/4 . 3/4 .6/8 و غیره........
به طور بسیار ساده میتوان گفت : معمولا میزان هایی که عدد داخل صورت آنها کوچک است مثل ۲ آهنگ ملایم تری نسبت به میزان هایی دارند که عدد صورت آنها بزرگتر است مثل ۶ در میزان ۶/۸
برای شعر مثال قبل ( بوی جوی مولیان) میزان 2/4 ( دو و چهار) مناسب ترین میزا ن است. لازم به ذکر است که تشخیص این که چه میزانی مناسب است بر عهده کسی است که بر تئوری موسیقی مسلط باشد.
مرحله چهارم: انتخاب دستگاه یا آواز مناسب
به طور معمول در موسیقی سنتی ایرانی هفت دستگاه و پنج آواز داریم که هر کدام، از زیر مجموعه هایی به نام گوشه تشکیل میشوند.
دستگاه ها شامل : شور ، همایون ، سه گاه ، چهارگاه، ماهور ، راست پنجگاه و نوا
آواز ها شامل :ابو عطا ، بیات ترک ، دشتی ، افشاری و بیات اصفهان
لازم به ذکر است که تشخیص دستگاه ها بر اساس تجربه صورت میگیرد و فرمول معینی ندارد. البته در بعضی کتاب ها برای دستگاه ها فرمول خاصی تعریف شده که این فرمول ها جامع نیستند و نمیتوان به صورت تخصصی و علمی از آن ها استفاده کرد. همانطور که قبلا گفته شد تجربه و گوش دادن مداوم به آهنگ ها در تشخیص نوع دستگاه یا آواز مفید تر است.
به طور مثال : دستگاه همایون دارای غمی خاص است که تا پایان آهنگ آن غم فراموش نمیشود پس باید شعری را برای این دستگاه انتخاب کرد که دارای مفهوم غم باشد واین غم تا پایان شعر حفظ شود و تبدیل به شادی نشود در حالی که دستگاه شور دارای غمی خاص است که در پایان آهنگ به شادی و امید تبدیل میشود پس باید شعری انتخاب شود که در ابتدا غم انگیز و در آخر به شادی تبدیل شود ... البته این موضوع همیشه صادق نیست و سلیقه آهنگساز و تجربه او در آهنگسازی بسیار موثر است.
مرحله پنجم : شروع آهنگ سازی
الفبای موسیقی از هفت نت دو - ر - می - فا - سل - لا - سی تشکیل میشود پس برای آهنگ سازی باید از این هفت نت استفاده کرد. آهنگسازان معمولا از ساز پیانو برای این کار استفاده میکنند چون دامنه ی نت وسیع تری دارد ....
ابتدا پیش در آمدی برای آهنگ در نظر گرفته میشود و در آخر کلمه به کلمه ی شعر مورد نظر با ساز نواخته میشود و آهنگساز آهنگ را بر اساس میزان ، ریتم ، دستگاه و جزئیات دیگر ( که در این جا اشاره نشد و جزء تخصص آهنگساز است) بر روی صفحه ی کاغذ می نویسد .در بالا و وسط کاغذ اسم آهنگ ، در بالا سمت راست کاغذ نام آهنگساز و در بالا سمت چپ نام شاعر و سرعت آهنگ ( که توسط دستگاهی به نام تیونراندازه گیری میشود) نوشته میشود.
............................
دوستان گرامی ممنونم که وقت گرانبهاتون را صرف خواندن این مطلب کردید البته آهنگسازی بسیار کار مشکلی است که هر کسی از عهده ی آن بر نمی آید ولی در این جا سعی شد به صورت بسیار خلاصه و ساده به این مطلب پرداخته شود.
لطفا نظرات و پیشنهاد هاتون رو برایم بنویسید . اگه دوست داشتید به طور تخصصی تری به این موضوع میپردازم
با تشکر
برگ سبز