پيشينه ي ملت كورد
پیشینه ملت کورد
مردم کورد در دامنه‌ی کوه‌های آرارات و زاگرس زندگی می‌کنند. کوردها در دامنه‌ی شرقی کوه‌های مذکور با اقوام دیگر ایرانی مثل آذری‌ها، لر‌ها و بختیاری‌ها و در دامنه‌ی غربی این کوه‌ها با عرب‌ها و ترک‌ها و در دامنه‌های کوه‌های آرارات با ارمنی‌ها مجاورند. در حال حاضر مرزهای سیاسی و مصنوی مناطق کوردنشین را به چند قسمت تقسیم کرده
ریشه واژه کورد به درستی مشخص نیست. رینولدز بر این باور است نام کورد از واژه کوردو که برای نخستین بار در یک سنگ‌نبشته سومری مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد با عنوان "زمین کار-دا" آمده است در ارتباط است.کوردواز نظر ریشه شناسی مربوط به اصطلاح آشوری اورارتوکه همان آرارت میاشد است.به باور آستریان ، منطقی‌ترین توضیح این است که این واژه با (یک قبیله باستانی) در ارتباط باشد
برخی بر این عقیده اند که نام کورد برگرفته از سرزمین باستانی کردوئنادر جنوب دریاچه وان بوده است
واژه کورد به صورت (کورت) در متون پارسی میانه دیده میشود و از پارسی میانه به زبان عربی به صورت "کرد" انتقال یافته است
پس از حمله اعراب به ایران، ایرانیان دست به شورش‌های متعدد و مقاومت زدند. مثلاً محمد بن جریر طبریمینویسد:
در همین روز خبر رسید که «موصل» بشوریده و کوردان در آن‌جا پراکنده‌اند. مُسَیب‌بن زُهیر، حاکم کوفه، که دوست یحیی‌بن خالد برمکی بود، به منصور خلیفه عباسی پیشنهاد کرد که کار خواباندن شورش کوردان را به خالد برمکی واگذارد که «او برای خواباندن آن شورش تواناست». منصور این پیشنهاد را پذیرفت و خالد را به حکومت موصل برگماشت،غالب مورخان و جغرافیانویسان قدیم مانند اصطخری و ابن بلخی و مسعودی مورخ نامدار پس از اسلام، واژه یکورد را در دوران تاریخی پس از حمله اعراب به ایران به معنای کوچ‌نشینان ایرانی‌تبار به کار برده‌اند
شرف‌الدین بدلیسی حدود کوردستان را در روزگار صفوی و در کتاب شرف نامه خود ذکر میکند و در شرفنامه سرزمین کوردستان و حكام كرد را برمی‌شمارد
احمد کسروی، در ، تاریخ تبار و زبان مردم آذربایجان می‌نویسد: پیش از صفوی هیچ شاعر ترک گویی در آذربایجان پیدا نشد و همگی مردم هر که ماد و آریایی تبار بودند به زبان پهلوی آذری گفتگو میکردند که همانند فارسی و لری و کوردی بود
در دوران اسلامی واژه کورد به معنای رمه گوردانان و کوچ‌نشینان ایرانی‌تبار بکار رفته است و طوايف ديگر ایرانی را نیز "کرد" نامیده‌انداز دوران سلجوقیان، مناطق وسیع کوهستانی غرب فلات ایران کوردستان نام میگیرد. اما معنای اجتماعی واژه کرد هنوز ادامه دارد و شرف خان بدلیسی کوردها را بر پایه شیوه زندگی و اجتماعی نزدیک، به چهار گونه تعریف میکند که از نظر زبان و شیوه زندگی از یکدیگر متفاوتند: کلهر، لر ، گوران و کرمانج ولی او مردمان رعیت که چنین شیوه زندگی را نداشتند یا جزو قبیله ای نبودند را کرد حساب نمی‌کند مینورسکی نیز در رابطه با این عبارت شرفخان بدلیسی بر این نظر است که تنها کرمانجی و شاید کلهری را امروز بتوان جزو دانست، اما لری و گورانی از زبان کوردی جدا هستند
حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و الانبیا می‌نویسد:پارسیان ، دیلمیان (یکی از گروه‌های مهم ایرانی‌زبان) را کردهای طبرستان میدانستند - چنانکه اعراب را کوردهای سورستان
یاقوت حموی مردمان ساسون را «الاکراد السناسنه» میخواند.
میگوید نام کورد در سده‌های میانه (کم و بیش از سده پنجم میلادی تا شانزدهم میلادی) نامی بود که بر همه‌ی رمه‌گران و کوچ‌گران ایرانی نامگزاری میشد
میگوید:اگر به حدود دوران گسترش امپراتوری عرب‌ها نگاه کنیم، خواهیم یافت که عنوان کرد با رمه‌گر و کوچ‌گر دارای یک معنی است
، پژوهشگر آلمانی و کوردشناس میگوید:
نام قومی "کرد" که در منابع قرن نخست اسلام دیده میشود بر یک پدیده رمه‌گرایی و شاید واحدهای سیاسی نامیده میشد و نه یک گروه زبانی. چندین بار حتی "کوردهای عرب" در منابع نامبرده شدند. اما در پایان قرن دهم میلادی، این نام برای گروه‌های متعدد رمه‌گران و کوچ‌گران ایرانی‌زبان بکار میرفته است که از دریاچه وان تا دریاچه ارومیه و مناطقی از قفقاز زندگی میکردند.. اگر در آن زمان روستانشینی بودند که به زبان‌های کوردی امروز تکلم میکردند، هنوز نام "کرد" در آن زمان شامل آنها نمی‌شد
ولادمیر مینورسکی ایرانشناس و مورخ و کوردشناس نیز میگوید: در زمان پس از حمله اعراب، لغت قومی کورد برای تیره‌های قبایل گوناگون ایرانی‌تبار و ایرانی‌شده بکار میرفت
ریچارد فرای، ایرانشناس و پروفسور دانشگاه هاروارد نیز میگوید:
قبایل همیشه بخشی از تاریخ ایران بودند هرچند منابع در مورد آنها کم است زیرا آنها خود تاریخساز نبودند. عنوان فراگیر و عامیانه "کرد" که در بسیاری از کتاب‌های عربی و حتی پهلوی (کارنامک اردشیر پاپکان) دیده میشود نامی بود که فراگیرنده‌ی همه‌ی کوچ‌گران و چادرنشنیان میبود حتی اگر با مردمانی که امروز نام "کرد" دارند از پیوند زبانی نبودند. برای نمونه، برخی از منابع مردمان لرستان را کورد نامیدند و همچنین قبایل کوهستان و حتی بلوچان کرمان در (پاپکان) هم کوردان به معنی عشایرو شبان آمده است ، نه نام و نژاد یا قبیله. در گویش طبری امروز نیز کلمه‌ی کرد به معنی چوپان و شبان است.
آنچه که روشن است، تحول واژه کورد از یک معنی اجتماعی و شیوه زندگی گروه های مختلف ایرانی تبار به معنی قومی امروز آن بسیار طول کشید
چكيده اي از كتاب فرميسكي خونين / درياي پرتلاطم كوردها