🔴 درسنامه ی ۶۵ اصول داستان نویسی ٢
بسم الله الرحمن الرحیم
داستان کوتاه طرح نیست
طرح، نقل وقایع پیش آمده ضمن تاکید بر علیّت موضوع می‌باشد؛ حال آنکه داستان، ترتیب منطقی حوادث بر حَسَب توالی زمانی است.
مثال مشهور ادوارد مورگان فورستر در مورد تفاوت طرح و داستان:
• پادشاه مُرد و سپس ملکه مُرد.
• پادشاه مُرد و سپس ملکه به دلیل اندوه فراوان، دق کرد.
در مثال فورستر، حالت اول داستان است، چون فقط ترتیب حوادث نسبت به مقوله‌ی زمان مطرح گردیده‌است. اما در حالت دوم با یک طرح مواجه خواهیم بود؛ زیرا علیتّ در آن، مطرح است. بدین شکل که علت مرگ ملکه، اندوه فراوان به دلیل مرگ پادشاه می‌باشد.
ارسطو، طرح را متشکل از سه بخش می‌داند:
• آغاز: حتماً نباید در پی حادثه‌ی دیگری آمده‌باشد.
• میانه: هم در پی حوادثی آمده و هم با حوادث دیگری دنبال می‌شود.
• پایان: پیامد طبیعی و منطقی حوادث پیشین می‌باشد.
دکتر شفیعی کدکنی که اولین بار پی رنگ(طرح) را برای پلات پیشنهاد کردند معتقد هستند که پی‌رنگ همان بیرنگ است که در فرهنگ‌ها آمده است.در فرهنگ معین بیرنگ چنین تعریف شده‌است:طرحی که نقاشان بر روی کاغذ کشند و بعد آن را کامل کنند طرح ساختمانی که معماران ریزند و از روی آن ساختمان بنا کنند»
زنجیره‌ی روابط علی ومعلولی در متن که باعث ایجاد پرسش چرا در ذهن خواننده می‌شود طرح است.اما تعریف متداول دیگر طرح که دیبل در کتابش می‌آورد این چنین است:
«هر چه در یک داستان اتفاق می‌افتد طرح داستان است...طرح داستان از رویدادها و وقایع مهم در یک داستان معین ساخته شده‌است.مهم بدین دلیل که این وقایع پیامدهای مهمی نیز به دنبال دارند.حمام گرفتن و بافتن مو یا باز کردن در لزوما طرح داستان نیستند.می‌توانیم آن‌ها را حادثه یا اتفاق بنامیم.آن‌ها اتفاق می‌افتند اما به چیز مهمی ختم نمی‌شوند و پیامد مهمی ندارند.اما اگر شخصیت داستان راپونزل باشد و مو وسیله‌ی بالا رفتن شاهزاده از دیوار به اتاق او شود،آن وقت بافتن مو یک عمل حیاتی محسوب می‌شود»
به یک نکته ی دیگر هم باید اشاره کنم و آن اینکه :
اختصار یکی از ویژگی های اساسی طرح است لیکن هر چیز کوتاهی طرح نیست
هر روایت یا قصه یا قطعه ی کوتاه را نمی‌توان طرح به شمار آورد.
پی نوشت :
منابع در آخرین جلسه ی دروس ذکر می‌شود
ادامه دارد
#سید_هادی_محمدی
معرفی کتاب
شیوا حیدری در کتاب نازک اندیشان عرصه‌ی خیال به بررسی شعر، نثر، ویژگی‌های شعر و نثر در دوران حکومت صفویان و سبک هندی پرداخته است. او ابتدا درباره‌ی زبان و ادبیات در دوران حکومت صفویان می‌گوید و توضیحاتی درباره‌ی شعر، نثر و ادبیات و رواج آن در آن دوره می‌دهد.