📚 درسنامه ی ۴٣ (قافیه درس ٨)
بسم الله الرحمن الرحیم
قیدعبارت است از ده حرف ساکنی که بدون فاصله پیش از "روی" جاگزین شود و آن ده حرف اینهاست: ب خ ر ز س ش غ ف ن هـ مثل صبر، تخت، سرد، رزم، دست، دشت، نغز، رفت، تنگ، دهر.
برای سهولت یادگیری این ده حرف عبارت
(سه شب فرخ نغز)را به یاد داشته باشید.
قبل از حرف قید(صامتِ ساکن) هیچ کدام از
مصوت های بلند( آ او یی)نمی آید
برزمین افتاد و نالیدش ز درد
عمر او آمد به سر، پس زین نبرد
در این بیت کلمات درد و نبرد قافیه هستند
و حرف د (رویّ) و حرف صامتِ ساکنِ ر حرف قید می باشد.
رعایت همسانی حرف قيد در قافيه لازم است. به ندرت بعضی از شاعران، دو حرفی را که تلفظ آنها نزدیک به هم است، قافیه کرده‌اند. مانند کلمات صدر و صبر در این بیت از مثنوی مولانا
پرس پرسان می‌کشیدش تا به صدر
گفت گنجی یافتم آخر به صبر
بعضی از مواقع حرف قید به حرف قریب المخرج تبدیل می گردد.
مانند "ح" در این بیت:
بنام خداوند تنزیل و وحی
خداوند امر و خداوند نهی
سید هادی محمدی
پی نوشت :
منابع قافیه در آخرین جلسه ی دروس ارائه خواهد شد.