✍️ درسنامه ی سی و پنجم
بسم الله الرحمن الرحیم
قافیه
سلام خدمت دوستان عزیزم در دانشگاه ناب.
تا جایی که خبر دارم مبحث قافیه به صورت مدون ارائه نشده است هرچند دوستان و اساتیدی پای نقد ها و برخی اشعار نکاتی ارزنده ارائه فرمودند اما ان شاء الله به صورت منظم کنار سایر دروس و مباحث شعر و شاعری از این جلسه بحث قافیه را شروع خواهم کرد
امید که شاهد اثرات این مطالب درشعر دوستان باشیم.
قافیه در لغت به معنای از پس رونده است. در اصطلاح به کلمه های نامکرر آخر ابیات گفته می‌شود
بیت زیر را در نظر بگیرید:
بگذار تا مقابل روی تو بگذریم
دزدیده در شمایل خوب تو بنگریم
همان‌طو که مشاهده می‌کنید، حرف‌های آخر دو واژه متفاوت «بگذریم» و «بنگریم» که در پایان مصراعها آمده‌اند، یکسان است. این واژه‌ها را که در پایان مصراعها می‌آیند و بر زیبایی و آهنگ کلام می‌افزایند، «قافیه» می‌نامیم.
قافیه را در منابع مختلف به دو صورت تعریف کرده‌اند:
✔️ در یکی از آن‌ها، قافیه حرف یا حروف مشترک پایان کلماتی غیرتکراری است که در پایان کلماتی که به‌تنهایی معنا معنی دارند. بر اساس این تعریف، این کلماتِ دارای حرف یا حرف مشترک انتهایی را هم‌قافیه می‌نامیم.
✔️ در یک تعریف دیگر، که البته رایج‌تر است و ما آن را در نظر می‌گیریم، قافیه به کلماتی گفته می‌شود که در پایان مصراع‌های یک شعر آمده‌اند و یک یا چند حرف مشترک در پایانشان وجود دارد. بر این اساس، مصراع‌هایی را که قافیه داشته باشند، «هم‌قافیه» می گویند.
✍️
به شعری که قافیه داشته باشد «مقفّی» می‌گویند.
✍️
اگر قافیه در هر دو مصراع یک بیت آورده شود، بیت مصرّع نامیده می‌شود. بیت زیر مصرع است:
قرار در کف آزادگان نگیرد مال
چو صبر در دل عاشق، چو آب در غربال
✍️
قافیه یکی از ویژگی‌های شعر است که گاهی در نثر نیز دیده می‌شود. به قافیه در نثر «سجع» می‌گویند و نثری که سجع داشته باشد را «نثر مسجّع» می‌نامند.
🔴 تاثیر در آهنگ و موسیقی شعر
🔴 ایجاد نوعی وحدت آوایی
🔴 کمک به حافظه
🔴 ایجاد وحدت شکل
🔴 تناسب و قرینه سازی
نتیجه گیری
یا حسین بن علی
سید هادی محمدی
ادامه دارد...........
منابع در آخر مبحث قافیه عنوان خواهد شد