📌 اصول نگارش درس بیست و سوم
بسم الله الرحمن الرحیم
انواع مصدر
مصدرها را می‌توانیم از جهت‌های متفاوتی به انواع مختلفی تقسیم کنیم:
۱ـ مصدر اصلی و جعلی
نام مصدر
تعریف
مثال
مصدر اصلی
مصدری که از اصل به عنوان مصدر به کار می‌رود.
شکستن
مصدر جعلی
مصدری که از اصل مصدر نیست و با افزودن یدن و ... به اسم مصدر تبدیل می‌شود.
نامیدن
مصدر جعلی
در زبان فارسی مثل بعضی از زبان‌های شاخه هند و اروپایی، نوعی روش برای ساخت مصدر از اسم یا صفت وجود دارد که آن را مصدر جعلی یا برساخته می‌گویند که طرز ساخت آن چنین است:
اسم یا صفت + (یدن/ اندن/انیدن)
نشانه مصدرهای جعلی، این سه پسوند است و این که بن فعلی آن‌ها یک اسم یا صفت است.
خوابیدن، خواباندن، خوابانیدن
چرخیدن، چرخاندن، چرخانیدن
رنجیدن، رنجاندن، رنجانیدن
چسبیدن، چسباندن، چسبانیدن
ساخت این نوع مصدرهای جعلی، در زبان محاوره امروز هم کاربرد دارد.
کارم که تموم شد، بهت می‌زنگم. (زنگیدن)
🔴 نکته: باید توجه داشت كه گاهی تشخیص ظاهری مصدرهای اصلی و جعلی دشوار است، برای مثال كلمه دیدن یك مصدر اصلی است و اگر به اشتباه از آخر آن یدن را حذف كنیم، باقیمانده آن یعنی د مفهوم خاصی ندارد و نمی‌تواند به عنوان بن مضارع در ساختمان فعل‌ها به كار رود.
🔴 نکته: راه آسان برای تشخیص مصدرهای جعلی و ظاهری آن است که مصدرهای جعلی معمولاً در صیغه‌های سوم شخص مفرد ماضی استمراری و صیغه دوم شخص مضارع اخباری به یک شکل ظاهر می‌شوند. به صرف فعل‌های زیر در صیغه‌های مورد نظر دقت کنید:
مصدر
سوم شخص مفرد ماضی استمراری
دوم شخص جمع مضارع اخباری
دیدن (اصلی)
او می‌دید
شما می‌بینید
پریدن (جعلی)
او می‌پرید
شما می‌پرید
چسبیدن(جعلی)
او می‌چسبید
شما می‌چسبید
طلبیدن (جعلی)
او می‌طلبید
شما می‌طلبید
پریدن، چسبیدن و طلبیدن که مصدر جعلی هستند، در سوم شخص مفرد ماضی استمراری و دوم شخص جمع مضارع اخباری به یک شکل صرف می‌شوند.
یا حسین بن علی
سید هادی محمدی
ادامه دارد.......
یدن/ اندن/انید