بلال ریگی شاعر میرجاوهای
آقای "بلال ریگی" شاعر سیستان و بلوچستانی، زادهی سال ١٣٧٤ خورشیدی، در میرجاوه است.
▪مقالات کنفرانسهای داخلی:
- ریگی، بلال و میربلوچزایی، اسحاق (۱۳۹۹). درآمدی بر طب بومی مردم میرجاوه، نخستین همایش ملی مکران شناسی، دانشگاه ولایت ایرانشهر. (۱۳۹۹)
و...
▪مقالات ژورنالهای تخصصی داخلی:
- واکاوی تطبیقی مضامین پایداری در شعر ملکالشعرای بهار و جی آر ملا منتشر شده در فصلنامه مطالعات شبه قاره (۱۴۰۱)
- تحلیل ساختار اجتماعی آیینهای بلوچ در مثل های بلوچی سرحدی بر پایه رویکرد مردم مدارانه بوراوی، منتشرشده در فصلنامه ادبیات و فرهنگ عامه، دانشگاه تربیت مدرس (۱۴۰۰)
و...
▪جوایز و افتخارات:
- دانشجوی برتر سال در دانشگاه ولایت ایرانشهر (۱۳۹۹)
و...
▪نمونهی شعر بلوچی:
(۱)
شاباش دیگر ءِ گْوات! بْیار نی گل ءِ پیام ءَ
ساه ءَ وتی کنیں ندر، پہ دلربا ءِ نام ءَ
چو کُهسَرانی کبگ ءَ بوتاوں گنۆک ءُ سِرّی
درمانے من نہدیستاوں اندوه ء بےسُدام ءَ
اَرسے شلێنتگاوں من، تی دوری ءِ غم ءِ تا
دل نی چو مُرگے ٹپّی، کپتہ غمانی دام ءَ
انچو خیال ءِ مُرگ ءَ ارواه ءَ سِست ءُ بُرتئے
رێشێں دل ءَ نی سُهتئے گوں غمزَوانی زَهم ءَ
زْیانبودێں واهگان پہ زۆرانسری من ءَ سُهت
چو جمبراوَ گْریئین، شَہ آسمان ءِ بام ءَ
تا مرک ءِ درگت ءَ من، تی انتزار ءَ مانین
زانین کہ رۆچ دَرَ یِهت، بِہ انتزار ءِ شام ءَ
بے نام ءُ بے نشان اوں، دلبر تئی گَلی ءَ
نام ءُ دپ ءَ کپین من، داستان ء ناتَوام ءَ
بُڈّێنتگئے من ءَ را دوری تہ ءَ بوتاوں مێن
رۆچے رسیت کہ چَشّین؛ لالێں دپ ءِ تی تام ءَ.
(۲)
رۆچے رسیتیں پُلّجان! دردَ گْوزیتیں شمّن
آختے کنئے تہ اَرمان، دردَ گْوزیتیں شمّن
دلرنجی ءَ وَ گندئے، درمان نہوئے دل ءِ مْنی
رۆچے رسیتیں درمان، دردَ گْوزیتیں شمّن
یک وارے تہ وَپا کن، سَد وار وپا کناں من
شمّن مہبئے تہ جێهان! دردَ گْوزیتیں شمّن
بْرێں سْیاهی ءَ شپانی، نیستیں اگر ترا غم
زْیانَ بَوَنت زهیران، دردَ گْوزیتیں شمّن
هۆن رێچێں نامرادی، سۆزیت منءَ ءُ سازیت
یک رۆچے بین پہ سامان، دردَ گْوزیتیں شمّن
مهر ءِ دَسَگ تہ سِستئے، اَهد ءَ وتی تہ سُستئے
پرۆشتئے اگر تہ اَهدان، دردَ گْوزیتیں شمّن.
(۳)
جتئے ڈۆکے گوں تی نازءَ منی شئرءِ اَجَلجاهءَ
نهزانتئے که دلءِ دردان کَنَں زندگ رگء جانءَ
منی چمّانی رۆکییے تئی زلپءِ نسیم، هانی!
وتی پیشانیءَ پاچ کن، بهکشّێں مودءِ گْواتانءَ
ترا لۆٹان ءُ شرّ زاناں که زانئے من ترا لۆٹاں!
اَگۆلاں من تئی مهرءِ، سر اوں کپته گَیابانءَ
ملامت کنت منءَ مُلّا که بِلّ تو باهُڑی بَندَگ
دلۓ بینا نه اِنت بارێں زهیرءِ مان خُلُوشانءَ؟!
بَرَک کَنتُن مَخَنگ لیلا! کَنے اُرّ نازَلو داسَه
کَنے نَرپا! اَرانگ کاسَه؟ مریوَه اِخَّدَر تهنا.
---------------
* پینوشت:
- بیت دوم: هانی، از اسطورههای عاشقانه در ادبیات بلوچی است که معشوقهی شیمرید است و از نگاه تطبیقی با دو داستان شیرین و فرهاد و لیلی و مجنون قابل سنجش و بررسی است.
- بیت آخر: به زبان براهویی است. زبانی است دراویدی و غیر ایرانی که در سیستان و شمال بلوچستان، گویشوران قابلتوجهی دارد.
▪نمونهی شعر فارسی:
(۱)
به نام یگانه خدای بزرگ
که خوانم ثنایش به گیتی مدام
درود بر نبی فسیم و جسیم
به یاران و خاندان پاکش، تمام
ازآن پس کنم وصف محبوب خویش
اگرچه زبانم به عجزست اسیر
قلم را ز نوک تیز و بران کنم
که باشد بسی خوشنما، نکته گیر
ادبیات نمایشگر زندگیست
کند منعکس جلوهها را بسی
افقها وسیع از نگاه ادب
چنان زندگی جنبههایش وسیع
مدان بیهده بهر چیست این ادب؟
غرض کوششست و تلاش و نبرد
نبردی به آزادی آدمی
تلاشی دو چندان به سوی خرد
شناخت بد و نیک باشد ادب
روشهای نیکوی و هم معرفت
ز هر جنس در نفس پاکش علوم
درو درس بخشیدن و مرحمت
ز فرهنگ گوید ز خلق و خرد
بیان هنر ماندگارست و بس
طریقتشناسی و عدل و وفاست
جفا را نمیزیبد این، بهر کس
شناخت محیط و طبیعت، دگر
مقولات دینی و طب و علوم
همه در ادب جمع شدند ای پسر
گیاه و روان و دگر هم نجوم
ادبیات به هجو و به طنز و به نقد
ستم پیشگان مرتعش میکند
نیازهای انسانی و حال وی
همه در ادب گسترش میکند
هر آنکو بخواند ادب، دانشش
درخشنده، تابان، چراغان بود
ادب را چهارده بود رکن و جزء
که این گفتههای ادیبان بود
قوافی، تباردانی و اشتقاق
بود صرف و نحو، نقد شعر و عروض
معانی، بیان و بدیع در پیاش
نگارش، لغت دانیات ده بروز
خط و رسم آن، هویت بهر ماست
از آن پس قرائت نمودن به طیب
ادب، بهره یافتن ز هر دانشست
به قدری که حاجت بود در ادیب.
گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی