حسین نظریان شاعر دلفانی
استاد "حسین نظریان" متخلص به "غریب دلفانی" شاعر، نویسنده و مسئول انجمن ادبی ترکه میر دلفان، است.
ایشان دانش آموخته‌ی زبان و ادبیات فارسی است، که در سال ۱۳۸۲ مجموعه شعر "نجوای غریب" از ایشان به چاپ رسیده است.
وی علاوه بر اشعار فارسی، بومی سروده‌هایی نیز به زبان شیرین لکی دارد و تاکنون بیش از ۲۵ مقاله‌ی علمی پژوهشی و علمی ترویجی، در مجلات معتبر داخلی به چاپ رسانیده و در برخی از همایش‌های ملی و استانی نیز شرکت داشته است.
در زیر به چند عنوان از مقالات ایشان اشاره می‌شود:
- مرثیه‌سرایی در شعر و ادب لکی (واکاوی ادبی، روانشناختی مفهوم سوگ در بین قوم لک)
- در چند و چون مصوت‌های مرکب در زبان فارسی
- نقدی بر انتساب عقده‌ی حقارت به خاقانی
- بررسی مهارت‌های زبانی دانش‌آموزان ابتدایی لرستان
- بررسی آرکی‌تایپ‌ها در شعر آی آدم‌های نیما
- زیبایی شناسی در ادبیات و معماری
- آموزش زبان فارسی بر مبنای مکتب گشتالت
- تحلیل روانشناختی داستان پادشاه و کنیزک در مثنوی مولوی
- همه چیز درباره وابسته پیشین «همه»
- داستان درمانی در شعر مولانا
و...
▪نمونه‌ی شعر لکی:
(۱)
مِه گرفتار ِ خَمِم، ویشتر گرفتارم نَکه
ژار و ژیلِ روزگارم، شیت و بیمارم نکه
ارچه وَلگ و وارِ ایمسالم چووی هر سالان نیه
چووی چنارِ حُشکِ صد ساله، تو پاسارم نکه
چووی خوشیل اَر پا دِرِک کو، زویخ زامم جاریه
راضیم وِی جوره مِردِ ن، هومدم مارم نکه
مِه چراخ سردِ بی نوریکم و تو چووی هوری
بو گلارا، هم گرفتار شوِ تارم نکه
صیدِ اول، نو شکاری چووی تونم رحمی بکه
پاون اژ بِرمِ رنگین و زلفل لارِم نکه
غیظ و قوزِ تو، گروینه مشکنی، مِه چووی پپی
اژ وِلاتی وا نهات آوردمه، تارم نکه.
(۲)
مه مل کوریکم و پروازم ا ویرا چیه
ناز و نویزیم گم بیه آوازم ا ویراچیه
کس مرید پیر بی معجر نیه دل نونه مه
ار دخیلت بستیه اعجازم ا ویرا چیه
چوی کونه میخ آژنم ،چوی چئمه ری ناز اژ منی
مه خریو بی کسیکم نازم ا ویرا چیه
چوی شکاری بی پناه اژ حلمتِ گرگ وسی
هامه چنگال قوشیره، بازم ا ویرا چیه
چرخ گردون عالمی هردی ولی گی مه نهت
چوی پرو گر آسیاو مخرازم ا ویرا چیه
خم و نامردی کلانتر بی و مه چوی لطفعلی
مه بتورنمی ولی سروازم ا ویرا چیه
ملِک دل چول و خمینه، قو کری ار جا نمن
رازلم وا بردنه، همرازم ا ویرا چیه
هر وتم بوینم جمالت چئملم نذرت بکم
ایسه سویرم دی، سماع و سازم ا ویرا چیه
حافظ موتی "به شیراز آی" و چم اژ لطف حق
خاک دلفانم دی و شیرازم ا ویرا چیه.
(۳)
بوری وَ اوجِ آوازم بِلاون
وَ دنگْ مور و کِزَه سازم بِلاون
بنیش اَر سویکِ دلْ وَ طرزِ شیرین
وَ نَرمَه نَرمَه وَ نازِم بِلاون.
(۴)
اگر چوی بایه قوش هَرْ قو بِکیشم
چوی دوریشی بنیشم هو بِکیشم
وَ شرطی چارَمَه لانتا مَنیشه
که نقشه بَختِیمیژْ اِ نو بِکیشم.
(۵)
دُما تیژآوِ عشقتْ اَرْ وِیاریْ
وَ تَنیا نیشْتِمَسَرْ پا چناریْ
دی اَر لیلاويیِمْ نای اَرْ تو بویْنِم
وَ کَشْتا مَگذَرِم چوی ریویاریْ.
(۶)
دِلم چوی دیگِ پِرْ هَلْمه چه بوشم
پَل و پوم اَژ خَمِت ژَلْمَه چه بوشم
چوی ایرج اَرْ بِکووم ِ تورِ عشقت
بِرالَه ناکَسِمْ سَلمه چه بوشم.
(۷)
بلیزه آگِر اَرْ گیانم نموینی
سنگینیْ سا خَمْ اَر شانم نموینی
تو چوی تویلْکِه اَناری، چَئم بدتْ کور
مِه چوی وِیْْ حُشْکِ لو کانم نموینی.
(۸)
مِه چالْ آویکِم و تو چوی گروینی
مِه چوی نیلوفرم، تو بیستونی
هِرَه دِلْمِیرَه مَنْ تا گه بِپِرسم
مِه بی‌تو مِرْدِمَه، تو بی‌مِه چوینی؟
(۹)
بوری اِ چَئملِ کالَه بشارا
رنگینی اِ گُپِ چالَه بشارا
اگر مئتْ اَرْ دُمِتْ نوورِ کسی ناو
بوری اِ گرگِ وَرْ گالَه بشارا.
(۱۰)
تو بوری جَرگِ خونینم کاواو که
بِناوَه بَختم اَژ ریشی خِراو که
سِراپام اَر بیه خاک و دِلتْ سِتْ
وَ اَسْرِتْ، روی زَمینْمَه بینْ اَناو که.
▪نمونه‌ی شعر فارسی:
(۱)
عاقبت این گریه‌ها، بی‌سرپناهم می‌کنند
چشم‌های مست تو، غرق گناهم می‌کنند
ای نرفته از کنارم، انتظارت می‌کِشم
بی‌تو یخ بسته دلم، غم‌ها نگاهم می‌کنند
سردم از بی‌مهری خورشیدهایِ پشتِ سر
نابرادرها، که بیرحمانه چاهم می‌کنند
سر به روی سینه‌ام بگذار، شاید بشنوی
ناله‌های سوت و کوری که تباهم می‌کنند
خونم از دستت سرازیر است و می‌دانم شبی
بوسه‌های آتشینت رو به راهم می‌کنند
خواب می‌دیدم که مشتی گندم پاییزه‌ام
دست‌هایت، سبزه‌ی اسفند ماهم می‌کنند
چشم‌های میشی‌ات، ای دختر لَک عاقبت
عاشق اسب و تفنک و شب‌کلاهم می‌کنند.
(۲)
کم، بی لکه‌ام از نسل شیران لکستانم
هم آواز گرینم، هم نفس با آب کشکانم
پراکنده نژادی دارم از جنس شقایق‌ها
اگر در خاک داغستان وگر در ملک ایرانم
لکم همزاد خورشیدم، سراسر عشق و امیدم
گریزان از سیه‌کاری، سراپا شور و ایمانم
ز غصه مور می‌آرم، به شادی هوره می‌خوانم
ز پشت پهلوانانم، سرود درد انسانم
ز نسل آرشم، شهنامه دارم، پور دستانم
لکم، من مرزدار خاک پاک کشورم هستم
به رنگ گرد قیقاژم، هیاهوی سوارانم
تفنگ ار ارث من باشد همیشه سبز می‌ماند
لکم، پاکم، لطیفم، همنشین روح بارانم
لکی جغرافیای هیچ مرزی نیست می‌دانم
ولی هرجا لکی باشد، شود مرز لکستانم.
گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی