شعرناب

قالب کلاسیک ستون


با سلام و عرض تبریک به مناسبت فرارسیدن نوروز ۱۴۰۲ هجری خورشیدی
با اجازه‌ی بزرگان و فرهیختگان گرامی، آخرین شعر سروده شده و ارسال شده در سال ۱۴۰۱ و نخستین شعر نمایش داده شده‌ی بنده در سال ۱۴۰۲ هجری خورشیدی در قالب کلاسیک جدیدی تحت عنوان «ستون» سروده شده است که نوآوری نویسنده است. این قالب در حقیقت مشتق شده از قالب ترکیب‌بند است که آزادی شاعر کلاسیک در کاربرد قافیه و مضامین را بالا می‌برد.
این قالب از یک غزل در ابتدا، چندین قطعه و تک‌بیت‌های پیوندی بین آن‌ها در میان و یک تک‌بیت پیوندی نهایی در پایان شعر تشکیل شده است. شکل آن به صورت زیر است:
----------X
----------X
----------v
----------X
----------p
----------X
----------r
----------X
----------m
----------X
----------X
----------o
----------@
----------o
----------u
----------o
----------a
----------o
----------p
----------o
----------%
----------o
----------k
----------o
----------o
----------s
----------r
----------s
----------x
----------s
----------o
----------s
----------p
----------s
----------y
----------s
----------s
----------@
شکل این قالب در حقیقت برگرفته از طرّاحی ستون‌های بتنی در فنّ ساختمان است که غزل آن معادل میلگردهای ریشه ستون در پی است، تک‌بیت پیوندی نخستین نمایانگر اتّصال (اُوِرلَپ) میلگردهای نخستین ستون با میلگردهای انتظار ریشه ستون است، قطعه‌ی نخست نماینده‌ی ستون نخست است، تک‌بیت دوّم نمایانگر اتّصال میلگردهای انتظار ستون نخستین با میلگردهای ستون دوّم است و این ترکیب تا آخرین تک‌بیت پیوندی نهایی پیش می‌رود که تک‌بیت پیوندی نهایی در واقع نمایانگر میلگردهای انتظار ستون آخر است که در بام ساختمان جان‌پناه را می‌سازند (آن چنان که در تصویر بالا می‌بینید).
الزامات این قالب:
1- مصرع نخست تک‌بیت‌های پیوندی هم قافیه با قطعه‌ی یا غزل پیش از خود و مصرع دوّم آن‌ها هم قافیه با قطعه‌ی پس از آن است (جز تک‌بیت نهایی که قافیه‌ی آن آزاد است و بهتر است از قافیه‌های قبلی استفاده نشود)
۲- حدّاقّلّ تعداد بیت‌های غزل و قطعه‌ها ۵ بیت است
۳- تک‌بیت‌های پیوندی نباید از واژه‌ی قافیه‌ی یکسان با قطعه یا غزل پیش از خود و قطعه‌ی پس از خود استفاده کنند
۴- بهتر است که از ردیف در این قالب استفاده نشود، در صورت استفاده باید در تمام مصرع‌های زوج قطعه و هر دو مصرع تک‌بیت‌ها اعمال شود
۵- موضوع غزل و قطعه‌ها می‌توانند به یک موضوع از زوایای مختلف نگاه کنند و الزاماً تک‌بیت‌های پیوندی باید از نظر موضوعی پیوند دهنده‌ی قطعه یا غزل پیش از خود و قطعه‌ی پس از خود باشند (تک‌بیت نهایی پیام نهایی شعر را اعلام می‌کند)
نخستین نمونه‌ی این قالب شعر نوروزی ۱۴۰۲ اینجانب است.
هر روزتان نوروز، نوروزتان پیروز
فرشید ربانی (این بشر)


2