زینب میرزایی بسطامی شاعر خرم‌آبادی
بانو "زینب میرزایی بسطامی" شاعر لرستانی، زاده‌ی سال ۱۳۶۳ خورشیدی، در خرم‌آباد است.
تحصیلات ایشان کارشناسی روانشناسی‌ست و از اوایل مقطع راهنمایی، با نوشتن خاطرات و دلنوشته‌هایش به ادبیات علاقه‌مند شد، و اکنون بیش از یک دهه است، که در زمینه‌ی شعر و داستان‌نویسی فعالیت دارد و گه‌گاهی هم نمایشنامه و فیلمنامه می‌نویسد.
از وی تاکنون یک کتاب داستان چاپ شده و یک مجموعه شعر نیز با نام "من باز مانده‌ای از دختران ایلم" و همچنین چندین مجموعه شعر مشترک با بانوان شاعر لرستانی و شاعران معاصر ایران.
▪نمونه‌ی شعر لری:
(۱)
رتم بی‌خاطرت خوش بام
دی ام دنیام دلگیره
دلم هوکارته ورگرد
و عشقت سخت پاگیره
چشت درگیر بارو بی
مه د او اوج ورگشتم
رتم تا او سر سیلت
هنی چی موج ورگشتم
نگوتم لیوتم لیوه؟
نگوتم دار دنیامی؟
ایسه تژگاه مه خاموشه
خیال گرم شویامی.
(۲)
صدا پایاته اشنفتم
د ایی کیچه گذر کردی
دوا مه دس سیلت بی
د درمونم حذر کردی
هنی بو عطر تو پیچس
چشم پر بی د تکرارت
نفس هسا چشم تر بی
د خوم رتم دلم تیچس
گری هسام که ورگردی
منه بئینی سر کیچه
تو رتی سایه تم کل بی
د سیم ایی زنه ایی هیچه
زوونم قلف بی او روز
بوعم دارم مه هم دوست
مه کشته چال زنجت بیم
اسیر خال ری پوست
ایسه ایی آسمو بی نور
هلال ماه باریکه
خیالت جامنه ایچه
چنی شویامه تاریکه.
(۳)
زرنگه تاسِ دل اوما، دلی که رُم و مالی بی
هنی هم مالگه چول و مَرغ، منی د حوشکه سالی بی
بپرسی ار تو دِ حالم، اوالِم وِت موعه رنگم
چشیا تو آفرت کُش بی، مه لارَه کَشِ بی‌دنگم
گناته سی شویا بی‌دنگ، گرت ری آسمو دیلَه
هنی هم سگِ راوی بی، میکردن گرگیا لیله
پتاپِئت غئض وِم میکرد، خُمارِ چَشِ بادامی
مه چی زندونی شاکی که رت پا دارِ اعدامی.
(۴)
یه شو د زورِ بی‌کسی
بی‌خاو وا دو چَشِ تَر
بیم د گِریوَه روهِ رو
مه دِلگِرو او بی خور
آزی نِوی د جونِ مه
دلتنگ بیم و بی سِتار
وا شونِ کِز بیکِش مَنِم
دل و طَما چش انتظار
بارو گِرِت شُر چی عَسِر
زه تَش بِریقی آسمو
وَنِم د شو بارِ غَمِش
رَتِم وِ جایی بی نِشو.
▪نمونه‌ی شعر فارسی:
(۱)
تو ای باعثِ ویرانی
ثوابَت گَر کنی یادم
ببین حالِ مرا بی‌تو
چُنان دیوانگان خاموش،
میانِ گریه می‌خندم،
خرابی با تو آبادم
مکُن شیرینِ من تلخی
فغان و آه از این آشفته حالی‌ها،
پریشان خاطرم دَردا،
من آن بیچاره فرهادم
شکستی عهدِ دیرینت،
پَری رویی جَفا پیشه،
کمر بستی به آزارم،
فلک نشنید فریادم
مرا رحمی کن ای صیاد،
چو مُرغی بسته در دامم،
به پایم بسته زنجیرت،
اسیری رفته از یادم
تو ای باعثِ ویرانی
ثوابت گر کنی یادم،
ببین حال مرا بی‌تو
چُنان دیوانگان خاموش،
من آن غمگینِ ناشادم.
(۲)
چین از پیشانی می‌تِکانم
پشت خنده‌های بَدقوارهٔ کِشدار
با تکه‌ای غم،
لایِ سفرهٔ ذهن
و دلِ سیری که تمام دردهایش را قی می‌کند.
▪نمونه‌ی داستان لری:
(۱)
[داستان نان]
او سالیا قئطی اوفتای د ولات.
چن سالی بی بارو نمیوارِس.
زمینیا دِئم هم تَلی دِشو نَدِروسی.
مَردِم و قَپِ قَپ خوشونه سیر میکردن.
چنو بی که هرکه پُر تاپویی آرد داشت سی خوش مِل بَل میگرت.
ایما هم دو سه بُز گَر داشتیم،
پُر تاپویی آرد اُ دوسه گونی گنم، که هه وِنو بَئر یه سال مو بی.
مَخِلَص دِ چَشِمو و دَس ناکسی نِوی.
مردم یَکِن قَپِ ریت میکردن سی گُپی نو، اُ سی جومی آرد بِلیلَه یَکِن میوَنِن.
هوز دم طلا هم ندار بی اِن، کُرِش چوپونی مردمه میکرد که خوشه سیر بکه.
ها و ویرم اوما و دام گوت بُزیاته مونم د گله مورم تو هم د جالِش نو و آوی به وم سیرم کو.
دام گوت آسامی عِو چی داره کُرِم مم د خدامه.
دام هروخت نو زیادی دریس میکرد هِه میگوت کِرَم خُدا.
یه رو گوتم دا سی چی هه که نو زیاد داریم هوس میکی!
میگوت روله هرکه نو ناشتوعه بوره خو دین و ایمون هم ناره.
میگوت اوسه که بوعت مُرد ندار بیمو نو پَتی هم ناشتیم بوریم جونمو و ایی دو سه بُز بی اُ کاسمسائی که هومسایا میاوردن سیمو.
ایی حرف دام هه مَن د خاطرم،نادو بی ام خیال میکردم هرکه بوعش بمیره د نو پتی هم ناره بوره.
تا یَه که او سال بوعه گُلینَه سِتکَه کِرد مُرد.
او رو دام ناشتا جومی ماس و قری نو نیای وِ سَر تَکی که دش بوریم.
بیکِش طوری که دام نئینه چپالی د نونیا کُت کردم که بورِم سی گلینه دس خوئرم.
د دلم گوتم گُلینَه بیچاره ایسه نو پتی هم نی بوره.
وریسام رتم ته گلینه داشت روهِ رو میگریوس.
چشیاش منی دو کاسه خي بی.
دلم سیش سوخت.
دس کردم دجیوم نونِ دِراوردم دم وش گوتم هووو گلینه ایی نونِ سی خوت بور گُسنتَه.
گلینه دَسِمه دِلَک دَ گوت نو سی چینمه مه بوعَم مُرده..!
عامو گلینه اوما دسمه گرت گوت خوئرزا بیا رو اولا کاری واش ناشتو بیل بگریوه سی خوش ناراحته!
دام هه که فَمِس گوت روله لیوَه م کار خویی نکردیه و ایی موقه نو بردیه سی گلینه.
مَر گلینه نَداره؟ یا گُسنَشه؟
آوِری مونه بُردیه هیسه موئن ایی دخترشو هیچ عَقِل ناره.
قبول داشتم که کار خویی نکردم اما یه چیش خو بی که بعدیا دَ فَمِسِم سی چی نوری بِرارم هه وم میگوت ساتِراو...!
▪نمونه‌ی داستان فارسی:
(۱)
[مرد دانا]
مردی سخاوتمند و دانا هر روز بر سرای خویش روباهی را می‌دید، که از کنار لانه مرغ‌هایش گُذر هَمی کردی و در اندرونی لانه با حسرت به مرغ‌های فربه نگاه میکرد.
مرد دانا دست روباه را بخواند، لیک روی زرد و نَزار روباه او را متأثر نمود.
و بدو گفت: گرسنه‌ای اگر، بمان چیزی بیاورم بخوری، سیر که شدی برو دگر باره اینجا نبینمت که نگاه فریبایِ تو مرغ‌هایم را سخت معذب می‌دارد.
روباه بدو گفت من کمتر از آنم که از درگاه مرد دانا و سخاوتمندی چون تو به قدر شکمی سیر رفع نیاز کنم و حاجتی مختصر طلب کنم. عذرم بپذیر که حاجتی دارم که هم همیشه مرا سیر می‌دارد، هم شأن و شوکت می‌بخشد. مرا میل شدیدی است که در جوار مرغ‌هایت مسکنم دهی که هم همسایه‌ای داشته باشم که بدو الفت گیرم هم صاحب‌خانه سخاوتمندی که همواره از سایه لطف و کَرَمش بهره گیرم. بی‌شک رفع این حاجت فقط در خورِ مرد سخاوتمندی چون توست. مرا به ملاطفتی بپذیر و به غیر بی‌نیازم کن. که نه من سزاوارم که از درگاه مرد بزرگی چون تو رانده شوم و نه این کار شایسته بزرگان است.
مرد از حیلَت روباه به خشم درآمد، تندی برخاست گردن روباه بگرفت و به دو دست فشار هَمی آورد و در گوش روباه گفت: آری من مردی سخاوتمندم، اما خری که تو را این چُنین به فیض عظیم نائل کند را هرگز گمان مَبر!.
گردآوری و نگارش:
#لیلا_طیبی (رها)